Το πανεπιστήμιο πρέπει να παιδεύει

Τις προηγούμενες μέρες είχα μια συζήτηση με ένα φίλο που σπουδάζει σε ένα μεγάλο πανεπιστήμιο του εξωτερικού. Μεταξύ των πολλών που ειπώθηκαν ιδιαίτερη εντύπωση μου έκανε η επιμονή του να μου διηγηθεί την εμπειρία του με πανεπιστημιακές δραστηριότητες που είχαν να κάνουν με λογοτεχνία και μουσική,  που δεν σχετίζονταν καθόλου με το αντικείμενο σπουδών του που είναι τα οικονομικά.

Μέσα από την συζήτηση μας η παραπάνω άποψη μου άλλαξε ριζικά. Κατάλαβα πως τα ξένα πανεπιστήμια αποσκοπούν στο να προσφέρουν στους φοιτητές τους κάτι πολύ πιο σημαντικό από σκέτη εκπαίδευση. Προσφέρουν παιδεία.

Η παιδεία είναι μια πολυδιάστατη έννοια που περιλαμβάνει αγωγή, κουλτούρα, καλλιέργεια και γνώσεις. Κατά συνέπεια ο σκοπός του πανεπιστημίου είναι να παράγει ανθρώπους εφοδιασμένους με τις απαραίτητες αρετές που θα τους καταστήσουν αφενός μεν ανταγωνιστικούς, αφετέρου δε παραγωγικούς στην κοινωνία συνολικά (Μεταφορά έτοιμης γνώσης ή εργαλέιων σκέψης για την κατάκτησή της).

Η κύρια αποστολή κάθε πανεπιστημίου πρέπει να είναι η μετάγγιση αξιών και ηθικών αρχών στον φοιτητή, ιδιαίτερα σε μια εποχή που το τεχνοκρατικό πνεύμα κυριαρχεί παράγοντας καταρτισμένους νέους επιστήμονες χωρίς όμως την απαραίτητη ηθική επένδυση.

Η παραπάνω θεώρηση των πραγμάτων, η οποία μας βρίσκει σύμφωνους, είναι ο λόγος που τα ελληνικά πανεπιστήμια πρέπει να εμπλουτιστούν με πολιτιστικές δραστηριότητες όπως το θέατρο και η μουσική ανεξάρτητα από το αντικείμενο σπουδών. Με αυτό τον τρόπο θα μπορέσουν οι αυριανοί επαγγελματίες να αποκτήσουν κουλτούρα και ευαισθησία, στοιχεία απαραίτητα για να μπορέσουν να χειριστούν σωστότερα την γνώση που κατέχουν. Άλλωστε οι αρχαίοι έλληνες έλεγαν πρώτοι πως «πάσα επιστήμη χωριζομένη αρετής, πανουργία ου σοφία φαίνεται».

Κατά την γνώμη μας, κάθε επιστήμη που δεν εμφορείται από ηθικές αξίες κάνει περισσότερο κακό παρά καλό. Είναι ιδιαίτερα κρίσιμο για την Ελλάδα όπου το σύστημα εκπαίδευσης πάσχει σε πολλές του πτυχές, με κάποιες απλές αλλαγές όπως οι παραπάνω να εξοπλίσει τον αυριανό επιστήμονα με την κουλτούρα και τις αρχές που απαιτούνται ώστε να είναι πρώτα άνθρωπος και μετά επιστήμονας.

Σαφώς δε γίνεται να παραβλέψουμε το γεγονός ότι οι προϋπολογισμοί των πανεπιστημίων μετά το 2010 είναι χαμηλοί και ανίκανοι να εξασφαλίσουν την οικονομική αυτοδυναμία των πανεπιστημίων. Αυτό ίσως είναι και το σημαντικότερο λάθος της πολιτείας όλα αυτά τα χρόνια στον χώρο της παιδείας. Τα ελληνικά πανεπιστήμια στο κομμάτι της εκπαίδευσης είναι ευθέως ανταγωνιστικά με τα καλύτερα ξένα πανεπιστήμια όπως πιστοποιείται από τις σχετικές διεθνείς κατατάξεις, επομένως με την κατάλληλη χρηματοδότηση θα μπορέσουν να εκπληρώσουν την θεμελιώδη τους αποστολή για παροχή παιδείας. Εξάλλου η καλύτερη επένδυση ενός κράτους είναι η παιδεία των πολιτών του, φροντίζοντας την παιδεία των νέων εξασφαλίζουμε ένα ασφαλές μέλλον.

Κλείνοντας θα θέλαμε απλώς να υπενθυμίσουμε την γνωστή φράση του Α. Αϊνστάιν, «επιστήμη χωρίς θρησκεία (=ηθικές αρχές) είναι χωλή».

Ο Δημήτρης Νταγιάντης είναι μεταπτυχιακός φοιτητής στο τμήμα οικονομικής επιστήμης του ΟΠΑ με κατεύθυνση "Εφαρμοσμένα οικονομικά και χρηματοοικονομικά"