Άρθρα

Η αόρατη οικονομική λογική στην καθημερινότητά μας και το λάθος του υπέρ

Όταν μου βγαίνει το πάθος για την επιστήμη μου - και αυτό συμβαίνει συχνά - προσπαθώ να πείσω τους συνομιλητές μου ότι πολλές ανθρώπινες συμπεριφορές καθοδηγούνται αλλά και ερμηνεύονται από μια αόρατη οικονομική λογική!

Εκείνοι που έχουν βασικές οικονομικές γνώσεις ίσως θεωρούν την άποψή μου υπερβολική και προερχόμενη από  την θετική προδιάθεση που έχω προς τον επιστημονικό χώρο που ανήκω. Άλλοι, μη γνώστες της συγκεκριμένης επιστήμης, περιορίζονται σε μια επιφανειακή αρνητική κριτική (για τους κακούς οικονομολόγους που μας κατέστρεψαν..). Ορισμένοι δε, αμφισβητούν εντελώς τη συμβολή της Οικονομικής επιστήμης  στην εξήγηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς σε ατομικό ή σε ομαδικό επίπεδο.

Αναφερόμενος στους πρώτους, θέλω να υπενθυμίσω το γεγονός ότι οι οικονομικές θεωρίες αναφέρονται σε ανθρώπινα όντα. Επομένως, ο αρχικός μου ισχυρισμός δεν «μοιάζει» υπερβολικός.

Οι παραλληλισμοί ...

Οι έχοντες σπουδάσει οικονομικά γνωρίζουν θεωρητικά, εξηγούν διαγραμματικά και αποδεικνύουν με τη βοήθεια των μαθηματικών το γιατί για παράδειγμα η αύξηση της προσφοράς (με σταθερή τη ζήτηση) ενός αγαθού θα μειώσει την τιμή του στην αγορά.

Άπαντες επίσης πρέπει να παραδεχτούν ότι στις ανθρώπινες σχέσεις, και ανεξαρτήτως της μορφής τους, η υπερ προσφορά «τιμωρεί». Ο αποδέκτης της σε σύντομο χρόνο την θεωρεί κάτι σαν «δεδομένo» οπότε μεταφορικά «μειώνεται» στα μάτια του η αξία της. Μη μου πείτε ότι υπήρξε σχέση σας που συνέβη το αντίθετο..ΔΕΝ θα σας πιστέψω!

Αν τώρα κάποιος ΔΕΝ βρίσκει το «κοινό» των δύο παραπάνω παραδειγμάτων οι εγκέφαλοί μας απλά λειτουργούν διαφορετικά!

The real world..

Μεταφερόμενοι στην επικαιρότητα, η οποία βέβαια διατηρεί τον τίτλο της εδώ και αρκετά χρόνια, με αποτέλεσμα να ονομάζεται πλέον μονιμότητα, μάλλον θα συμφωνήσουμε ότι και η σχέση πολιτικού – πολίτη εμπεριέχει το υπέρ που αναφέρθηκε στα προηγούμενα παραδείγματα.

Εμείς οι πολίτες, ίσως  υπέρ προσφέραμε  την εμπιστοσύνη μας,  την ελπίδα μας, την υπομονή μας, τον φόβο μας, το εισόδημά μας και τα όνειρά μας σε κάποιες συγκεκριμένες λογικές - σχέσεις.

Κάποιοι, και είναι πολλοί, και ανήκουν σε διάφορους πολιτικούς χώρους θεώρησαν δεδομένα τα προηγούμενα, δηλαδή μικρής πλέον αξίας. Αυτό είναι πάντα το σημείο που χάνεται η ισορροπία. Είναι το timing που πρέπει να αλλάξει το παλιό μοντέλο της σχέσης. Στην αντίθετη περίπτωση ξέρουμε την κατάληξή της, και αυτή ΔΕΝ  θα είναι υπέρ μας.

Βέβαια βγαίνοντας λαβωμένοι από μια σχέση είμαστε  αρκετά ευάλωτοι και ίσως επιρρεπείς στην επανάληψη του ίδιου ή παρόμοιου λάθους. Θέλω όμως να πιστεύω ότι μεγαλώσαμε αρκετά, βιώσαμε την πραγματικότητα εφιαλτικών ονείρων, και μπορούμε να προστατευτούμε από ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Οι παραπάνω σκέψεις ΔΕΝ έχουν καμία πολιτική χροιά. Τα ελεύθερα μυαλά – την ύπαρξη των οποίων φανατικά υποστηρίζουμε – ΔΕΝ έχουν ανάγκη παροτρύνσεων ή προτροπών.

Αυτή όμως η επιστήμη μου, η εφαρμογή της στην καθημερινότητα μας, αλλά και η βιωματική εμπειρία μας ξεκάθαρα «φωνάζει» ότι η τιμή – αξία αυτού που προσφέρεις μειώνεται ή και χάνεται όταν μπροστά από την προσφορά βάζεις τη λέξη υπέρ!

Ίσως τελικά αυτό το υπέρ να είναι το δικό μας λάθος σε ότι βιώνουμε σε οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο.