Η οικονομία μέσα από τη καθημερινότητά μας
Επειδή το «παράδοξο» του να διδάσκεται ένα πανελλαδικώς εξεταζόμενο μάθημα – η οικονομία - μόνο στην Γ’ Λυκείου εξακολουθεί να ισχύει, θα ήθελα να μεταφέρω τις απόψεις μου προς την κατεύθυνση της καλύτερης προετοιμασίας των μαθητών, μέσα σε αυτή την παράλογη «οπτική».
Ο υποψήφιος για τις σχολές οικονομίας και πληροφορικής, καλείται σε ένα ιδιαίτερα συμπιεσμένο χρονικό διάστημα - μόλις ενός χρόνου – να κατανοήσει και αφομοιώσει έννοιες, που στη μέχρι τώρα σχολική του ζωή, δεν έχει ακούσει.
Σαν άμεση συνέπεια, ο μαθητής, περισσότερο προσπαθεί να απομνημονεύσει παρά να καταλάβει, πόσο μάλιστα να εμβαθύνει στα «νέα» ακούσματα.
Οικονομικά ακούσματα πριν την παράδοση
Η προσωπική μου άποψη είναι, ότι τουλάχιστον, τα βασικά σημεία, της μακρο θα έπρεπε να διδάσκονται πριν την μικρο. Και αυτό, γιατί ένα παιδί 17-18 χρονών, αναμφίβολα έχει ακούσει στην καθημερινότητά του, περισσότερες φορές για το ΑΕΠ ή την ανεργία, παρά για την ελαστικότητα ζήτησης ή για το οριακό προϊόν.
Ανεξάρτητα από το προηγούμενο σκεπτικό, κάτι το οποίο δεν μπορούμε να μην αποδεχτούμε, είναι ότι ο άνθρωπος «καταλαβαίνει» καλύτερα μέσω αναφοράς σε παραδείγματα της καθημερινής ζωής του, όταν κάτι τέτοιο είναι εφικτό.
Σύμφωνα με τη δική μου προσέγγιση, από την πρώτη συνάντηση με τους μαθητές, θα φρόντιζα να τους περιγράψω κάποιες από τις «κινήσεις» μιας συνηθισμένης μέρας μου.
Μια καθημαρινή μέρα
Για να δούμε λοιπόν τα διάφορα που «συμβαίνουν» μέσα στην μέρα μου!
Καλώς ή κακώς, για να «ενεργοποιηθώ», χρειάζομαι, με το καλημέρα, καφέ! Κάποιος θα πει «Η ιδέα σου είναι. Μπορείς και χωρίς αυτόν». Δεν θα του πω ότι έχει άδικο, αλλά θα του εξηγήσω ότι, το να πίνω καφέ, μου έγινε «συνήθεια». Και συνεχίζοντας, θα του διευκρινίσω, ότι όταν λέμε ότι κάτι «μου έγινε συνήθεια», εννοούμε ότι πριν δεν «ασχολούμαστε» με αυτό. Με άλλα λόγια, δεν αποτελούσε ανάγκη για εμάς, και επομένως δεν «αγοράζαμε» το αντίστοιχο αγαθό για να την ικανοποιήσουμε. Τώρα όμως το αγοράζουμε. Ή αν το θέλετε αλλιώς, εμφανίστηκε μια «νέα ανάγκη».
Βέβαια, αρκετά συχνά, τον espresso θα προτιμήσω να τον πιω, σε ένα από τα ωραία καφέ της γειτονιάς μου. Ε, όπως και να το κάνουμε, θα δω κόσμο, θα ακούσω τη μουσική που πάντα έχει, θα κάτσω αναπαυτικά σε μια από τις πολυθρόνες του, α και δεν θα πλύνω μετά το φλυτζάνι..Αυτό το σκηνικό το έχω δει πόσες φορές στις «διαφημίσεις». Άνθρωπος είμαι. Επηρεάζομαι! Με αυτό τον τρόπο εξάλλου, δεν θα «γεμίσω» περισσότερο, από να έπινα το καφεδάκι σπίτι μου; Ε, και αυτό το παραπάνω «γέμισμα» τι σημαίνει; Ότι «θέλω να ικανοποιώ τις ανάγκες μου στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό».
Ωραία τα λέμε, αλλά ήρθε και η ώρα που πρέπει να φύγω από το καφέ γιατί έχουμε και δουλειές. Ναι, αλλά «μάλλον» θα πρέπει να πληρώσω! Δηλαδή, το καφεδάκι, από το καφέ «έφυγε» προς εμένα, και αντίθετα, από εμένα «φεύγουν» χρήματα προς το καφέ. Σαν «συναλλαγές, ροές ή σχέσεις» μεταξύ μιας επιχείρησης και ενός ατόμου δεν ακούγονται;
Πλήρωσα 3,8 € για ένα fredo esperesso. Όχι ότι μου «πολυάρεσε», αλλά συνέχισα τη μέρα μου, μέχρι που έφτασα στο χώρο εργασίας μου. Εκεί, άρχισα τους υπολογισμούς! Αν πίνω στο καφέ, το espess-ακι μου κάθε μέρα, θα πληρώνω για καφέ περίπου 120€ το μήνα. Οι υπολογισμοί ήταν να μην αρχίσουν!. Και για κάτσε, αν εγώ βγάζω 1.200€ το μήνα, το 10% θα «πηγαίνει» για καφέ; Ή αν το μηνιαίο εισόδημά μου είναι 2.400€, το μερίδιο του καφέ θα είναι 5%; Και πως θα καλύπτω με το «περιορισμένο εισόδημά μου» τις άλλες ανάγκες μου, όπως για παράδειγμα, για τροφή, ντύσιμο, διασκέδαση, λογαριασμούς ρεύματος, τηλεφώνου, ενδεχομένως ενοικίου, κ.α;
Συμπέρασμα!
Άκου να δεις (μου λέω), από εδώ και πέρα, δεν θα πίνεις το καφεδάκι σου και μετά θα βλέπεις αν με τα υπόλοιπα χρήματα που έχεις αν μπορείς να καλύψεις τις υπόλοιπες ανάγκες σου. Θα κάνεις το αντίθετο. Δηλαδή λαμβάνοντας πρώτα υπόψη «το εισόδημα σου» θα φτιάξεις μια λίστα με «τι μπορείς να αγοράζεις και σε ποιες ποσότητες». Α και μη ξεχνάς να βάλεις και κάτι στην άκρη. Ποτέ δεν ξέρεις πως ξημερώνει ή αυριανή μέρα. Και βέβαια, αν ξεχάσεις το τελευταίο που λέγεται «αποταμίευση», το ταξιδάκι στην Τοσκάνη που σχεδιάζεις, θα μείνει στα σχέδια!
Κλείνοντας
Δεν θα χρειαζόμουν πάνω από μισή ώρα για να αφηγηθώ τις κινήσεις αλλά και τις σκέψεις των πρώτων 2-3 ωρών της μέρας μου. Μέσα σε αυτό το μικρό διάστημα, πιστεύω ότι θα «πέρναγα» έννοιες που αργότερα τα παιδιά θα διαβάσουν στο σχολικό τους βιβλίο. Και ίσως, τότε, θυμηθούν την παραπάνω «ιστορία». Αν συμβεί αυτό, που θεωρώ ότι θα συμβεί, τα οικονομικά ακούσματα που έπονται δεν θα τους είναι τόσο «ξένα», μια και θα βρίσκονται πιο κοντά στην καθημερινότητα του καθηγητή τους, η οποία αναλογικά, είναι και δική τους.
ΥΓ. Εύχομαι οι παραπάνω απόψεις οι οποίες αναφέρονται και στο πρώτο μεταπτυχιακό μου "Why examples should precede theory" να φανούν χρήσιμες σε συναδέλφους καθηγητές , αλλά και σε μαθητές.