Στασιμοπληθωρισμός - Stagflation

Στασιμοπληθωρισμός - Stagflation

Στασιμοπληθωρισμός λοιπόν. Εδώ και μήνες υπάρχει παγκόσμια ανησυχία για την εμφάνισή του αλλά και την πιθανή εδραίωσή του για σημαντικό διάστημα. Δυστυχώς, στασιμπληθωρισμός ΔΕΝ σημαίνει στάσιμος (σταθερός) πληθωρισμός. Αντίθετα σημαίνει εμφάνιση πληθωρισμού σε μια στάσιμη οικονομία.

Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1970 στην παγκόσμια οικονομία επικρατούσε η άποψη ότι υψηλός πληθωρισμός και υψηλή ανεργία δεν μπορούσαν να συνυπάρχουν.    Συγκεκριμένα και σύμφωνα με τις εμπειρικές παρατηρήσεις του Νεοζηλανδού οικονομολόγου William Phillips (1914 –1975), η αύξηση του πληθωρισμού  οδηγούσε σε μείωση της ανεργίας και αντίστροφα.

    Η λογική του Phillips βασιζόταν στο γεγονός ότι, όταν η οικονομία βρίσκεται σε άνοδο, οι τιμές αυξάνονται (εμφανίζεται πληθωρισμός), παράλληλα όμως η ανοδική πορεία δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας, άρα μειώνεται η ανεργία.

    Και πράγματι για τις προηγούμενες δεκαετίες του ’70, τότε που η παγκοσμιοποίηση δεν είχε εδραιωθεί - επομένως και η αλληλεξάρτηση των οικονομιών -  η παραπάνω «λογική» ήταν συμβατή, τουλάχιστον σε βραχυχρόνιο επίπεδο, με τα μέχρι τότε δεδομένα της οικονομικής θεωρίας.

 

Δεκαετία του 1970

    Όμως η πρώτη πετρελαϊκή κρίση στις αρχές της δεκαετίας του 1970 με την έκρηξη του 4ου Αραβοϊσραηλινού πολέμου ήρθε για να αναθεωρήσει την προηγούμενη άποψη.

    Λίγο μετά την έναρξη του πολέμου (1973) ο Οργανισμός Αραβικών Εξαγωγέων Πετρελαιοπαραγωγών Κρατών (OAPEC) αύξησε την τιμή του πετρελαίου κατά 70%. Αργότερα και επειδή οι ΗΠΑ βοηθούσαν το Ισραήλ οικονομικά και στρατιωτικά, ο OAPEC επέβαλε πλήρες εμπάργκο στις εξαγωγές πετρελαίου προς τις ΗΠΑ, Καναδά, Ιαπωνία και Ολλανδία (και έμμεσα σε όλη την Δυτική Ευρώπη).

    Το αποτέλεσμα ήταν ο τριπλασιασμός της διεθνούς τιμής του πετρελαίου μέσα σε τέσσερεις μόλις μήνες παρασύροντας σε αύξηση και τις τιμές των περισσότερων αγαθών.

Μη ξεχνάμε ότι, την τότε εποχή, η εξάρτηση από το πετρέλαιο ήταν τεράστια δεδομένου ότι οι ανανεώσιμης πηγές ενέργειας δεν συμμετείχαν σαν εναλλακτικές μορφές ή και δεν είχαν καν ανακαλυφθεί.

    Τα επόμενα χρόνια από το 1975 μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ‘80 χαρακτηρίστηκαν, ιδιαίτερα για τις χώρες εισαγωγείς πετρελαίου, από χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης με αυξημένη ανεργία ταυτόχρονα με υψηλό πληθωρισμό.

       Η έννοια του στασιμοπληθωρισμού εμφανίστηκε για να προστεθεί στην μέχρι τότε οικονομική γνώση και να «μας μάθει» ότι πληθωρισμό μπορεί να έχουμε ακόμα και στη φάση της στασιμότητας της οικονομίας (ύφεσης) όπου υπάρχει αυξημένη ανεργία. Επομένως οι δύο έννοιες πληθωρισμός και ανεργία μπορούσαν να συνυπάρχουν.