Προσδιορισμός Εθνικού Εισοδήματος και Απασχόλησης (Determination of National Income and Employment)

Κεϋνσιανή θεωρία - Υπόδειγμα. Keynesian Model[1]

Βασικές αρχές:

• Το μέγεθος του Εθνικού εισοδήματος (παραγόμενου Προϊόντος) και της απασχόλησης εξαρτάται από τη συνολική δαπάνη (συνολική ζήτηση).
• Αν η συνολική δαπάνη είναι μικρή θα αντιμετωπίζουμε αυξημένη ανεργία.
• Αύξηση της συνολικής δαπάνης θα οδηγήσει τις επιχειρήσεις στο να αυξήσουν την παραγωγή τους δεσμεύοντας περισσότερους συντελεστές παραγωγής - μεταξύ των οποίων και εργατικό δυναμικό, επομένως θα μειωθεί η ανεργία.
• Όμως, μεγάλη αύξηση της συνολικής δαπάνης θα δημιουργήσει πληθωρισμό.

Παραδοχές:

• Συνολική Δαπάνη - Ζήτηση: Υ (AD) = C + I + G + X – M (με κρατική παρέμβαση και διεθνές εμπόριο - ανοικτή οικονομία)
• Συνολική Δαπάνη - Ζήτηση: Y (AD) = C + I αν αγνοήσουμε τα G,X,M). Όπου η συνολική δαπάνη (συνολική ζήτηση ΑD) είναι το ποσό που οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά προτίθενται να δαπανήσουν για αγορά αγαθών και υπηρεσιών. Επομένως προσδιορίζεται από τη:
  • Ζήτηση νοικοκυριών για καταναλωτικά αγαθά
  • Ζήτηση επιχειρήσεων για επενδύσεις.

• Ακαμψία προς τα κάτω τιμών και μισθών[2].

Κατανάλωση ( C ). Consumption

Κατά τον J.M.Keynes η κατανάλωση (C):

• Εξαρτάται κυρίως από το διαθέσιμο [3] εισόδημα: C = a + bY (για γραμμική μορφή)
• Η κατανάλωση αυξάνεται με την αύξηση του εισοδήματος
• Αλλά με την αύξηση του εισοδήματος, η κατανάλωση μειώνεται σαν ποσοστό του εισοδήματος.
• Αυτόνομη κατανάλωση = a. Η κατανάλωση που θα υπάρχει σε μηδενικό εισόδημα
• Μέση ροπή προς κατανάλωση (λόγος κατανάλωσης προς εισόδημα): APC = C/Y
• Οριακή ροπή προς κατανάλωση (λόγος μεταβολής κατανάλωσης προς μεταβολή του εισοδήματος): MPC = ΔC/ΔΥ= b

 Παρατηρήσεις:

1. 0 <  MPC < 1
2. MPC είναι η πρώτη παράγωγος της συνάρτησης της C για πολύ μικρές μεταβολές του Υ (Δ_Υ → 0)
3. MPC για δεδομένο εισόδημα = κλίση της γραμμής κατανάλωσης στο συγκεκριμένο σημείο
4. Άρα, MPC = b
5. Όταν η C είναι γραμμικής μορφής η MPC (κλίση) παντού σταθερή.
6. MPC + MPS [4] = 1

Άλλοι προσδιοριστικοί παράγοντες της κατανάλωσης:

1. Επιτόκιο
2. Δυνατότητα δανεισμού
3. Κατοχή ρευστών διαθεσίμων, μετοχών και ακινήτων
4. Φορολογία
5. Αναδιανομή του εισοδήματος
6. Προβλέψεις για το μελλοντικό εισόδημα και τιμών

Επένδυση ( Ι ) [5]. Investment

• Σχεδιαζόμενη (Ιp) + μη σχεδιαζόμενη (Ιu) = πραγματοποιημένη (Ιn)
• Η επένδυση δεν εξαρτάται από ένα μόνο παράγοντα.
• Θεωρούμε την επένδυση για συγκεκριμένη χρονική περίοδο αυτόνομη, δηλαδή ανεξάρτητη από το Υ, άρα Ιp = I = σταθερή δαπάνη
• Η Ιp είναι ευθεία παράλληλη προς τον οριζόντιο άξονα του Υ.

Προσδιορισμός του Εθνικού Εισοδήματος (Χωρίς κρατικό φορέα και διεθνές εμπόριο)

 Α. Μέσω συνολικής ζήτησης (AD) και παραγόμενου προϊόντος.

• Γραμμή 45⁰ εισοδήματος – προϊόντος που παρήχθη (παραγωγή): Y= C + S.
• Σε κάθε σημείο της γραμμής  η συνολική δαπάνη (C+S) είναι ίση με το προϊόν που παρήχθη –εισόδημα (Y).
• Γραμμή συνολικής δαπάνης – ζήτησης: Y(AD) = C + Ip
• Βραχυχρόνια ισορροπία = προσδιορισμός εισοδήματος είναι εκεί όπου η συνολική δαπάνη-ζήτηση Υ(AD) είναι ίση με το παραγόμενο προϊόν (Y=C+S).

Δηλαδή στο Ε (Σχήμα 1.) είναι το σημείο τομής των δύο παραπάνω καμπυλών όπου αντιστοιχεί εισόδημα Υ_Ε.

 Σχήμα 1. Προσδιορισμός Ισορροπίας του Εισοδήματος

Προσδιορισμός Εθνικού εισοδήματος. Photo Credit: Econtopia

Περιπτώσεις:

1. Αν η συνολική δαπάνη - ζήτηση (AD) > εισοδήματος - προϊόντος που παρήχθη (σημείο Ε₁) του σχήματος 1.

Δηλαδή αν η συνολική ζήτηση υπερβαίνει τη συνολική προσφορά..

Τότε οι επιχειρήσεις για να καλύψουν την υπερβάλλουσα ζήτηση, μειώνουν τα αποθέματα της τρέχουσας περιόδου και σχεδιάζουν αύξηση της παραγωγής τους για  την επόμενη περίοδο για να καλύψουν την αυξημένη ζήτηση, αλλά και για να ανανεώσουν τα αποθέματά τους.

Επομένως παραγωγή, εισόδημα και απασχόληση αυξάνονται.

2. Αν το εισόδημα - προϊόν που παρήχθη > της συνολική δαπάνης - ζήτησης (AD) (σημείο Ε₂₎ του σχήματος 1.

Δηλαδή αν η συνολική προσφορά υπερβαίνει τη συνολική ζήτηση

Τότε οι επιχειρήσεις, επειδή θα αυξηθούν τα αποθέματά τους την τρέχουσα περίοδο, θα σχεδιάσουν μείωση της παραγωγής τους για την επόμενη περίοδο γιατί η ζήτηση υστερεί της προσφοράς αλλά και για να μειώσουν τα αποθέματά τους.

Επομένως παραγωγή, εισόδημα και απασχόληση μειώνονται.

Μαθηματικός υπολογισμός ισορροπίας εισοδήματος:

C = a + bY  (συνάρτηση κατανάλωσης)

Ιp =  I    (συνάρτηση επενδύσεων)

Y = C + Ip   (συνθήκη ισορροπίας)

Λύνοντας ως προς Υ  το επίπεδο ισορροπίας εισοδήματος  Υ_E = a / 1-b  + I / 1-b

[1] Το μοντέλο του John Maynard Keynes χρονικά τοποθετείται στη δεκαετία του 1930.

[2] Ελαστικότητα εργασίας (Es) απείρως  ελαστική ως ένα βαθμό, δεν επιτρέπει μείωση των μισθών

[3] Διαθέσιμο Εισόδημα= Εισόδημα (εθνικό) – φόροι.

Προσωπικό Διαθέσιμο Εισόδημα = Εισόδημα νοικοκυριών  +μεταβιβαστικές πληρωμές – άμεσοι

φόροι

[4] Αντίστοιχα με APC και MPC, ορίζονται η μέση ροπή προς αποταμίευση APS και η οριακή ροπή προς αποταμίευση MPS.

[5] Σαν επένδυση θεωρούνται οι επιχειρησιακές δαπάνες για νέο κεφαλαιουχικό εξοπλισμό, οι μεταβολές στα αποθέματα των αγαθών, και οι δαπάνες για κατασκευή νέων σπιτιών.