Ορθολογική συμπεριφορά και αποτελεσματικότητα των αγορών. Περνώντας από τη θεωρία στην πράξη. (Μέρος Β

Η αποτελεσματικότητα των αγορών (Efficient Market Hypothesis) υποστηρίζει ότι οι τιμές των χρεογράφων έχουν στην κάθε περίοδο ενσωματώσει όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες. Κάτι που σημαίνει ότι καταργείται η έννοιας της «παραπάνω ή κρυφής πληροφόρησης» με αποτέλεσμα να θεωρείται αδύνατον να νικηθούν από κάποιον που ενδεχομένως γνώριζε το «παραπάνω».

Αν υιοθετήσουμε την προηγούμενη υπόθεση θα πρέπει να δεχτούμε ότι οι τιμές των μετοχών είναι πάντα «δίκαιες» οπότε οι όροι υποτιμημένη ή υπερτιμημένη μετοχή δεν θα έχουν πεδίο εφαρμογής στις χρηματαγορές.

Θεωρώντας δε δεδομένη (μια και σύμφωνα με τη θεωρία οι όποιες νέες πληροφορίες ενσωματώνονται «αυτόματα» στην τιμή) την ύπαρξη «δίκαιης» τιμής και στο μέλλον η θεμελιώδης και τεχνική ανάλυση μάλλον δεν προσφέρουν χρησιμότητα σε εκείνον που ασχολείται με τις χρηματιστηριακές αγορές. Και βέβαια αυτή η «ανυπαρξία» χρησιμότητας θα αφορά εκτός από την τωρινή αποτίμηση της μετοχής και τις προοπτικές της στο αύριο.

Ερωτήσεις που πρέπει να απαντηθούν για την αποτελεσματικότητα των αγορών

Με διάθεση «ανάγνωσης» περισσότερο του πραγματικού (όχι του θεωρητικού) τρόπου λειτουργίας της χρηματιστηριακής αγοράς τα παρακάτω ερωτήματα θα πρέπει προσεκτικά να απαντηθούν:

Γιατί να αγοράσουμε μια μετοχή που πάντα θα έχει «δίκαιη» τιμή; Και το ερώτημα είναι διπλό γιατί δεν αφορά μόνο το κίνητρο (το γιατί) του σημερινού αγοραστή αλλά και το αντίστοιχο κίνητρο του μελλοντικού που θα πρέπει να βρούμε για να την πουλήσουμε.
Μήπως αναφερόμαστε στις «μη υπαρκτές» προϋποθέσεις μιας πλήρως ανταγωνιστικής αγοράς;
Πόσο κοντά στην πραγματικότητα είναι η υπόθεση της ενσωμάτωσης στην τιμή της μετοχής όλων των πληροφοριών;
Είναι πράγματι γνωστές σε όλους όλες οι πληροφορίες;
Δεν υπάρχει «καθυστέρηση» στην ενημέρωση;
Το ενδεχόμενο «λανθασμένης» πληροφόρησης στις χρηματιστηριακές αγορές είναι κάτι που παρατηρείται σπάνια;
Αν όλα λειτουργούν σύμφωνα με την εν λόγω υπόθεση της αποτελεσματικής αγοράς γιατί συμβαίνει το φαινόμενο της φούσκας;
Γιατί μετά το σπάσιμο της φούσκας αναφερόμαστε σε υπερτιμημένες μετοχές;
Γιατί αναφερόμαστε σε ανακατανομή του εισοδήματος μετά από κάθε χρηματιστηριακή κρίση (εφόσον είναι όλα δίκαια..);
Μήπως οι αγορές λειτουργούν μη αποτελεσματικά και γι αυτό «υπάρχουν»;

Οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα θα έρθουν σαν αποτέλεσμα της σκέψης, της γνώσης και της εμπειρίας του καθενός από εμάς.

Επίλογος

Έχοντας ολοκληρώσει και τα δύο μέρη (Μέρος Α - Ορθολογικός καταναλωτής) αυτού του άρθρου δεν θέλουμε να αρνηθούμε το απαραίτητο της ύπαρξης υποθέσεων - παραδοχών όταν προσπαθούμε να περιγράψουμε οικονομικούς κανόνες ή θεωρίες.

Παρά το γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις οι εν λόγω υποθέσεις δύσκολα συναντώνται στην καθημερινότητα (Η πραγματική υπόσταση των οικονομικών μοντέλων) η χρήση αυτής της μεθοδολογίας είναι αναγκαία προκειμένου σε επόμενο επίπεδο ανάλυσης να προσεγγίσουμε την πραγματική λειτουργία της οικονομίας.

Ο κύριος λόγος λοιπόν δεν είναι η παραπλάνηση ή η θεωρητική μόνο προσέγγιση ενός θέματος αλλά το γεγονός ότι τα οικονομικά μεγέθη έχουν μεγάλο βαθμό αλληλεξάρτησης με αποτέλεσμα να απαιτείται η χρήση μοντέλων πολλαπλής παλινδρόμησης και η συμμετοχή της οικονομετρίας για την περαιτέρω ανάλυσή τους. Κάτι που σε πρώτο επίπεδο ανάλυσης θα ήταν απαγορευτικό για την κατανόησή τους.