Η καμπύλη Laffer και η Ελληνική πραγματικότητα.

Θα γυρίσουμε 44 χρόνια πίσω στο 1974 για να θυμηθούμε μια ιστορία που έχει λάβει θρυλικές διαστάσεις ακόμα και σήμερα. Σύμφωνα λοιπόν με την ιστορία της εποχής, το 1974 ο οικονομολόγος Arthur Laffer σε μια συνάντηση του με δημοσιογράφους της “Wall Street Journal” και αμερικανούς ρεπουμπλικάνους πολιτικούς, χάραξε πάνω σε μια χαρτοπετσέτα την ομώνυμη καμπύλη στην προσπάθεια του να επιχειρηματολογήσει εναντίον της σχεδιαζόμενης αύξησης φόρων από τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Gerald Ford.

Η περίφημη αυτή καμπύλη (Laffer curve) έχει την εξής μορφή:

Laffer curve

Τι μας δείχνει η  καμπύλη Laffer

Εκ πρώτης όψεως, η καμπύλη αυτή μας δείχνει ότι όταν ο φορολογικός συντελεστής είναι μηδέν το κράτος δεν εισπράττει καθόλου έσοδα. Επίσης μας δείχνει ότι αν ο φορολογικός συντελεστής είναι στο 100% πάλι τα έσοδα θα είναι μηδενικά για τον απλούστατο λόγο ότι κανείς δεν θα έχει κίνητρο να δουλέψει από την στιγμή που το κράτος θα του πάρει δια των φόρων όλο του το εισόδημα.

Εκτός από τα παραπάνω προφανή συμπεράσματα αυτό που διαπίστωσε ο Laffer είναι ότι ανάμεσα στα δύο προαναφερθέντα άκρα υπάρχει ένας ιδανικός φορολογικός συντελεστής που μεγιστοποιεί τα κρατικά έσοδα (στο παραπάνω διάγραμμα σημειώνεται ως t*). Κατά συνέπεια όταν ο φορολογικός συντελεστής είναι μικρότερος από τον ιδανικό το κράτος δύναται να τον αυξήσει προκειμένου να μεγιστοποιήσει τα φορολογικά του έσοδα. Αντίστροφα όμως όταν ο τρέχων φορολογικός συντελεστής είναι μεγαλύτερος από τον ιδανικό το κράτος εισπράττει λιγότερα έσοδα από όσα θα μπορούσε έχοντας μικρότερο φορολογικό συντελεστή! Μια περίπτωση που για την χώρα μας είναι μάλλον ιδιαιτέρως οικεία τα τελευταία δέκα χρόνια.

Αν και η ιδέα αυτή αποδίδεται ακόμα και στον John Maynard Keynes αρκετά πριν τον Laffer, εμπεριέχει ένα δίδαγμα αρκετά χρήσιμο για την χώρα μας. Μια σημαντική αύξηση των φορολογικών συντελεστών (Taxes - incentives) μπορεί να οδηγήσει πάνω από το ιδανικό επίπεδο και κατά συνέπεια σε λιγότερα φορολογικά έσοδα για το Δημόσιο. Παράλληλα πλήττεται η κατανάλωση, οι επενδύσεις και εν τέλει η ίδια η οικονομική ανάπτυξη της χώρας.

Η Ελληνική πραγματικότητα σε σχέση με την καμπύλη Laffer

Την παραπάνω ιστορία επιλέξαμε να την θυμηθούμε διότι η αίσθηση της υπερφορολόγησης στην χώρα μας, επιβεβαιώθηκε μέσω του ΟΟΣΑ που μας ενημέρωσε για δύο μάλλον θλιβερές αλλά σίγουρα επώδυνες πρωτιές για την Ελλάδα.

Στο διάστημα 2007-2016 η φορολόγηση της χώρας μας αυξήθηκε κατά 7,4 μονάδες ως ποσοστό του ΑΕΠ περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ανεπτυγμένη οικονομία! Συγκεκριμένα την διετία 2015-2016 είχαμε αύξηση σχεδόν κατά 3 μονάδες ως ποσοστό του ΑΕΠ, φυσικά και πάλι την υψηλότερη εντός των 34 μελών του οργανισμού.

Δεν αποτελεί λοιπόν έκπληξη που κατά το ίδιο χρονικό διάστημα τα κρατικά έσοδα υποφέρουν και η χώρα είναι βυθισμένη σε ύφεση ή έστω αναιμική ανάπτυξη. Παράλληλα αποτελεί υψηλή αναγκαιότητα η επανεξέταση του ζητήματος της φορολογίας συνολικά, ιδιαίτερα τώρα που η Ελλάδα βρίσκεται στην «μεταμνημονιακή» εποχή.

Δημήτρης Νταγιάντης, M.Sc. in Applied Economics & Finance, AUEB