Κεφάλαιο 1ο – Βασικές Οικονομικές Έννοιες
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 1(2016)
ΟΜΑΔΑ Α
Για τις προτάσεις Α1 –Α5 να γράψτε στο τετράδιό σας τον αριθμό της καθεμιάς και δίπλα σε κάθε αριθμό τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, και Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη.
Α1. Στο οικονομικό κύκλωμα οι ροές έχουν πάντα το ίδιο μέγεθος, δηλαδή ο όγκος των συναλλαγών παραμένει σταθερός καθώς η παραγωγική δραστηριότητα αυξάνεται ή μειώνεται
(μον.3)
Α2. Το χρηματικό κόστος είναι το πραγματικό ή εναλλακτικό κόστος εκφρασμένο σε χρήμα.
(μον.3)
Α3. Το σύνολο των γνώσεων και ικανοτήτων που αποκτά ο άνθρωπος με την μόρφωση και την εμπειρία ονομάζεται κεφάλαιο .
(μον.3)
Α4. Όταν το ΚΕ του αγαθού Χ, σε όρους ενός αγαθού Ψ παραμένει σταθερό (σε όλους τους συνδυασμούς), οι ΣΠ που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή των αγαθών Χ και Ψ δεν είναι το ίδιο κατάλληλοι για την παραγωγή των δύο αγαθών.
(μον.3)
Α5. Η μεταβολή του αριθμού των ανέργων σε μια οικονομία, σημαίνει μεταβολή των παραγωγικών της δυνατοτήτων.
(μον.3)
Για τις προτάσεις Α6-Α7 να γράψτε στο τετράδιό σας τον αριθμό της κάθε μιας και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
Α6. Το ΚΕΨ σε όρους του Χ είναι 2, αυτό σημαίνει ότι:
- Για να παραχθεί μια μονάδα Χ θα πρέπει να θυσιαστούν 2 μονάδες Ψ.
- Για να παραχθούν 2 μονάδες Χ θα πρέπει να θυσιαστούν 2 μονάδες Ψ.
- Για να παραχθούν 2 μονάδες Ψ θα πρέπει να θυσιαστούν 2 μονάδες Χ.
- Για να παραχθεί μια μονάδα Ψ θα πρέπει να θυσιαστούν 2 μονάδες Χ.
(μον.5)
Α7. Η καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων μιας οικονομίας θα μετατοπιστεί δεξιά, όταν:
- Μειωθεί ο αριθμός των ανέργων
- Όταν χρησιμοποιηθούν στην παραγωγικοί διαδικασία “εν δυνάμει συντελεστές παραγωγής”
- Εισρεύσουν στην χώρα οικονομικοί μετανάστες
- Όταν η οικονομία χρησιμοποιήσει αποδοτικά (ορθολογικά) όλους τους συντελεστές παραγωγής που έχει στη διάθεσή της.
(μον.5)
ΟΜΑΔΑ Β
Απαντήστε στις προτάσεις Β1 – Β2
Β1 Αναφέρετε τα οικονομικά προβλήματα που δημιουργούνται μέσα στην κοινωνία και αποτελούν αντικείμενο μελέτης της Πολιτικής Οικονομίας ή της Οικονομικής Επιστήμης.
(μον.10)
Β2. Δώστε το ορισμό της καμπύλης παραγωγικών δυνατοτήτων (μον.6) και αναφέρετε τις βασικές υποθέσεις πάνω στις οποίες στηρίζεται.
(μον.9)
ΟΜΑΔΑ Γ
Μια υποθετική οικονομία παράγει 2 μόνο αγαθά (Χ,Ψ) με δεδομένη τεχνολογία και με πλήρη και ορθολογική αξιοποίηση των συντελεστών παραγωγής. Ένας από τους μέγιστους-δυνατούς συνδυασμούς είναι: Χ=10 και Ψ=60 ενώ το ΚΕΧ παραμένει σταθερό και ίσο με 2 μεταξύ όλων των συνδυασμών.
Γ1. Να βρεθεί αν οι παρακάτω συνδυασμοί είναι εφικτοί, ανέφικτοι ή μέγιστοι δυνατοί.
α. Χ = 20 και Ψ = 30
β. Χ = 30 και Ψ = 25
(μον.7)
Γ2. Ποια είναι η ποσότητα του Χ που μπορεί να παράγει η οικονομία, όταν όλοι οι συντελεστές παραγωγής χρησιμοποιούνται στην παραγωγή του αγαθού Χ;
(μον.5)
Γ3. Ποια είναι η ποσότητα του Ψ που μπορεί να παράγει η οικονομία, όταν αποφασιστεί η ολική θυσία του αγαθού Χ;
(μον.5)
Γ4. Ενώ η οικονομία παράγει το συνδυασμό: Χ = 15 και Ψ = 45, οι προτιμήσεις των καταναλωτών για το αγαθό Χ μεταβάλλονται, με αποτέλεσμα η οικονομία να αποφασίσει τη μείωση της ποσότητας παραγωγής του κατά 3 μονάδες. Κατά πόσες μονάδες θα πρέπει να μεταβληθεί η ποσότητα παραγωγής του Ψ, ώστε ο νέος συνδυασμός να βρίσκεται πάνω στην καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων;
(μον.8)
ΟΜΑΔΑ Δ
Μια υποθετική οικονομία, με σταθερή τεχνολογία παράγει μόνο δύο αγαθά τα Χ και Ψ με πλήρη και ορθολογική χρήση των 5 εργατών που διαθέτει και οι οποίοι εργάτες αποτελούν τον μοναδικό συντελεστή παραγωγής.
Ο κάθε ένας από τους εργάτες μπορεί να παράγει 10 μονάδες από το αγαθό Χ, ενώ σε όλο το μήκος της καμπύλης παραγωγικών δυνατοτήτων απαιτείται θυσία 2 μονάδων του αγαθού Ψ για να παραχθεί μία μονάδα του αγαθού Χ.
Ζητούνται
Δ1. Να υπολογιστούν οι μέγιστες δυνατές ποσότητες παραγωγής του Ψ (σε όλους τους γνωστούς συνδυασμούς).
(μον.6)
Δ2. Να σχεδιάστε την Κ.Π.Δ, και να την αιτιολογείστε τη μορφή της με βάση τους συντελεστές παραγωγής.
(μον.5)
Δ3. Εάν η οικονομία λειτουργεί στο συνδυασμό (Χ, Ψ) = (24, 49), εξαντλεί τις παρούσες παραγωγικές της δυνατότητες; Αιτιολογείστε την απάντηση.
(μον.5)
Δ4. Για να παράγει η οικονομία την 32η μονάδα (όχι τις 32 πρώτες μονάδες) του Ψ, πόσες μονάδες από το Χ πρέπει να θυσιάσει;
(μον.4)
Δ5. Κάτω από ποιες προϋποθέσεις θα μπορούσε στο μέλλον να μετατοπισθεί η Κ.Π.Δ προς τα δεξιά, δηλαδή να έχουμε οικονομική ανάπτυξη.
(μον.5)
Κεφάλαιο 2ο – Η Ζήτηση των αγαθών
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 1(2016)
ΟΜΑΔΑ Α
Για τις προτάσεις Α1 –Α5 να γράψτε στο τετράδιό σας τον αριθμό της καθεμιάς και δίπλα σε κάθε αριθμό τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, και Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη.
Α1. Στην τελείως ανελαστική ζήτηση οι καταναλωτές ζητούν την ίδια ποσότητα ανεξάρτητα από τη μεταβολή της τιμής του αγαθού.
(Μον.3)
Α2. Όταν η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή είναι σταθερή σε όλο το μήκος της καμπύλης ζήτησης, τότε η καμπύλη ζήτησης είναι ισοσκελής υπερβολή.
(Μον.3)
Α3. Όταν οι καταναλωτές προβλέπουν μείωση του εισοδήματός τους θα αυξήσουν τις τρέχουσες αγορές τους , δηλαδή θα αυξήσουν τη ζήτηση σήμερα.
(Μον.3)
Α4. Αν το κράτος επιβάλλει πρόσθετη φορολογία σε ένα αγαθό ελαστικής ζήτησης θα μειωθούν τα έσοδά του.
(Μον.3)
Α5. Σε ένα κανονικό αγαθό μια μείωση της τιμής του και στη συνέχεια μια αύξηση του εισοδήματος των καταναλωτών θα οδηγήσει σε τελική ζητούμενη ποσότητα “απαραίτητα” μεγαλύτερη και από τις δύο προηγούμενες.
(Μον.3)
Για τις προτάσεις Α6 -Α7 να γράψτε στο τετράδιό σας τον αριθμό της κάθε μιας και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
Α6. Αν σε ένα αγαθό μια αύξηση της τιμή του κατά α % προκαλεί μείωση σε μικρότερο ποσοστό του α της ζητούμενης ποσότητάς του, τότε το κράτος επιβάλλοντας πρόσθετη φορολογία στο αγαθό:
- θα διατηρήσει σταθερά τα έσοδά του.
- θα αυξήσει τα έσοδά του.
- θα μειώσει τα έσοδά του.
- ενδέχεται τα έσοδά του να αυξηθούν ή να μειωθούν.
(Μον. 5)
Α7. Όταν σε ένα αγαθό η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή ισούται με το μηδέν.
- οι καταναλωτές ζητούν στην ίδια τιμή οποιαδήποτε ποσότητα μπορούν να βρουν.
- Η συνολική δαπάνη των καταναλωτών είναι σταθερή
- η ποσοστιαία μεταβολή της τιμής ισούται με το μηδέν.
- οι καταναλωτές σε αυξήσεις της τιμής δεν μειώνουν την ζητούμενη ποσότητα αλλά ζητούν την ίδια.
(Μον.5)
ΟΜΑΔΑ Β
Σε κάθε μεταβολή της τιμής, η συνολική δαπάνη (των καταναλωτών) μεταβάλλεται επειδή δέχεται δύο αντίθετες επιδράσεις.
Να περιγράψετε ποιες είναι οι αντίθετες επιδράσεις.
(μον.10)
Από τι τελικά εξαρτάται η μεταβολή της συνολικής δαπάνης των καταναλωτών; Αναφέρατε ποιες περιπτώσεις γνωρίζετε.
(μον.15)
ΟΜΑΔΑ Γ
Ο παρακάτω πίνακας αφορά τη ζήτηση ενός αγαθού, τη συνολική δαπάνη και το εισόδημα των καταναλωτών.
Τιμή
P |
Ζητούμενη ποσότητα
QD |
Συνολική δαπάνη | Εισόδημα
Y |
Ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή
ED |
Εισοδηματική ελαστικότητα
EY |
|
Α |
10 | ;; | 200 |
150 |
||
Β |
;; | 40 | 150 |
- 2 |
||
Γ |
;; | 70 | 490 | 160 | ||
Δ |
6 | ;; | 180 |
4 |
||
Ε |
6 |
;; |
600 |
185 |
||
Ζ | 4 | ;; | ;; | 180 |
- 0,8 |
Γ1. Να συμπληρωθούν τα κενά (ερωτηματικά) με αιτιολόγηση των υπολογισμών.
Γ2. Να προσδιοριστούν οι συναρτήσεις ζήτησης, όπου αυτό είναι δυνατό.
Γ3. Να προσδιοριστεί η συνάρτηση ζήτησης που διέρχεται από το σημείο Ε, αν λάβετε υπόψη ότι είναι παράλληλη με αυτή που διέρχεται από το σημείο Δ.
(Μον.25)
ΟΜΑΔΑ Δ
Στο σημείο Α μιας ευθύγραμμης καμπύλης ζήτησης ενός αγαθού η τιμή (Ρ) είναι ίση με 25 χρηματικές μονάδες και η ζητούμενη ποσότητα (QD) είναι ίση με 50 μονάδες. Χαρακτηριστικό του σημείου Α, είναι ότι η οποιαδήποτε μεταβολή της τιμής θα προκαλέσει μείωση της συνολικής δαπάνης σε σχέση με αυτή που αντιστοιχεί στο σημείο Α.
Στη συνέχεια γίνονται δύο μεταβολές:
Πρώτη: Η τιμή μεταβάλλεται κατά 20 % με αποτέλεσμα η νέα συνολική δαπάνη των καταναλωτών να μειώνεται κατά 4 %.
Δεύτερη: Αυξάνεται η τιμή ενός συμπληρωματικού αγαθού με αποτέλεσμα η ζήτηση του πρώτου αγαθού να μεταβάλλεται κατά 20 %.
Δ1. Να προσδιοριστεί η συνάρτηση ζήτησης.
Δ2. Μετά την πρώτη μεταβολή (της τιμής του αγαθού):
α. να εξηγηθεί γιατί η νέα συνολική δαπάνη μειώθηκε
β. να αποδειχθεί ότι η μείωση είναι της τάξης του 4 %.
Δ3. Μετά τη δεύτερη μεταβολή (της τιμής του συμπληρωματικού αγαθού)
α. Να προσδιοριστεί η νέα συνάρτηση ζήτησης που προήλθε από τη μεταβολή
β. Να υπολογιστεί η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή (ED) στο σημείο όπου αντιστοιχεί ζητούμενη ποσότητα (QD) ίση με 40 μονάδες.
(Μον.25)
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 2(2017)
ΟΜΑΔΑ Α
Για τις προτάσεις Α1 –Α5 να γράψτε στο τετράδιό σας τον αριθμό της καθεμιάς και δίπλα σε κάθε αριθμό τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, και Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη.
Α1. Αν σε ένα αγαθό η μείωση του εισοδήματος των καταναλωτών αυξάνει τη ζήτησή του, τότε μια αύξηση του εισοδήματος θα αυξήσει τη συνολική δαπάνη των καταναλωτών για το αγαθό.
(Μον.3)
Α2. Σε ένα αγαθό ελαστικής ζήτησης, μια αύξηση της τιμής του θα οδηγήσει σε αύξηση της συνολικής δαπάνης των καταναλωτών.
(Μον.3)
Α3. Αν σε ένα αγαθό η οποιαδήποτε μεταβολή της τιμής του διατηρεί την ED σταθερή και ίση με - 1, η συνάρτηση ζήτησης είναι της μορφής QD = Α/Ρ.
(Μον.3)
Α4. Μια μείωση της τιμής του αγαθού Χ, συμπληρωματικού του αγαθού Ψ, θα οδηγήσει σε αύξηση της ζήτησης του αγαθού Ψ.
(Μον.3)
Α5. Αν σε ένα αγαθό μια αύξηση της τιμής του κατά 10 % οδηγεί σε αύξηση της ζητούμενης ποσότητάς κατά 20 %, η ζήτησή του χαρακτηρίζεται σαν ελαστική.
(Μον.3)
Για τις προτάσεις Α6 -Α7 να γράψτε στο τετράδιό σας τον αριθμό της κάθε μιας και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
Α6. Η συνάρτηση ζήτησης ενός αγαθού δίνεται από τη σχέση QD = 20 – 2P. Αν η τιμή του αυξηθεί από 6 σε 8 χρηματικές μονάδες, τότε η ED θα ισούται με:
α. - 1,2
β. - 2
γ. - 1,5
δ. - 1,8
(Μον. 5)
Α7. Τα αγαθά Χ και Ψ είναι μεταξύ τους υποκατάστατα. Μια αύξηση της τιμής του αγαθού Χ το οποίο έχει ED = - 1,5 θα προκαλέσει.
α. Αύξηση της συνολικής δαπάνης των καταναλωτών και για τα δύο αγαθά.
β. Μείωση της συνολικής δαπάνης των καταναλωτών και για τα δύο αγαθά
γ. Αύξηση της συνολικής δαπάνης των καταναλωτών για το αγαθό Χ και μείωση της ΣΔ για το αγαθό Ψ.
δ. Αύξηση της συνολικής δαπάνης των καταναλωτών για το αγαθό Ψ και μείωση της ΣΔ για το αγαθό Χ .
(Μον.5)
ΟΜΑΔΑ Β
Να αναφέρετε και να περιγράψετε τις ειδικές περιπτώσεις καμπύλης ζήτησης και ελαστικότητας (κάνοντας και τα σχετικά διαγράμματα).
(μον.25)
ΟΜΑΔΑ Γ
Η συνάρτηση ζήτησης του αγαθού Χ είναι γραμμικής μορφής. Στην αρχική τιμή Ρ = 4 η ζητούμενη ποσότητα QD = 32. Αν αυξηθεί η τιμή κατά 50 %, η ED θα ισούται με – 0,25. Στη συνέχεια μια αύξηση του εισοδήματος των καταναλωτών κατά 10 %, μεταβάλλει την ζητούμενη ποσότητα σε οποιοδήποτε επίπεδο τιμής κατά + 20 %.
Ζητούνται:
Γ1. Να βρεθεί η αρχική συνάρτηση ζήτησης του αγαθού Χ.
(μον.5)
Γ2. α. Να υπολογιστεί η ποσοστιαία μεταβολή της συνολικής δαπάνης των καταναλωτών μετά την αύξηση της τιμής
. (μον.5)
β. Να αιτιολογηθεί η μεταβολή της συνολικής δαπάνης.
(μον.3)
.Γ3. α. Να υπολογιστεί η εισοδηματική ελαστικότητα όταν το εισόδημα αυξάνεται. (μον. 3)
β. Να χαρακτηριστεί το αγαθό με βάση την τιμή της ΕΥ. (μον. 4)
Γ4. Να βρεθεί η τελική συνάρτηση ζήτησης του αγαθού μετά την αύξηση του εισοδήματος των καταναλωτών. (μον.5)
ΟΜΑΔΑ Δ
Τα στοιχεία του παρακάτω πίνακα αφορούν την τιμή και την ζητούμενη ποσότητα ενός αγαθού Χ, το εισόδημα των καταναλωτών, και την τιμή ενός υποκατάστατου (του Χ) αγαθού Ψ.
Σημεία | Τιμή
(ΡX) |
Ζητούμενη
ποσότητα (QD) |
Εισόδημα
(Υ) |
Τιμή υποκατάστατου
(PΨ) |
Α | 2 | 16 | 1000 | 3 |
Β | 2 | 14 | 800 | 4 |
Γ | 2 | 12,8 | 800 | 3 |
Δ | 4 | 12 | 1000 | 3 |
Ε | 3 | 12 | 1100 | 4 |
Δ1. Να υπολογιστεί η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή (ED) όταν αυξάνεται η τιμή.
Να αιτιολογήσετε τα σημεία που επιλέξατε για τον υπολογισμό. (μον.5)
Δ2. Να υπολογιστεί η εισοδηματική ελαστικότητα (ΕΥ) όταν το εισόδημα μειώνεται.
Να αιτιολογήσετε τα σημεία που επιλέξατε για τον υπολογισμό . (μον.4)
Δ3. Να χαρακτηριστεί το αγαθό με βάση την ΕΥ. (μον.4)
Δ4. Να υπολογιστεί η συνάρτηση ζήτησης και να αιτιολογηθεί η αλγεβρική μορφή της.
(μον.4)
Δ5. Σε ποιο επίπεδο τιμής επί της καμπύλης ζήτησης (της οποίας βρήκατε την συνάρτηση στο ερώτημα Δ4) η απόλυτη τιμή της ED θα ισούται με 1. (μον.4)
Δ6. Μια μείωση της τιμής που βρήκατε στο ερώτημα Δ5 θα αυξήσει ή θα μειώσει την συνολική δαπάνη των καταναλωτών. Αιτιολογήστε την απάντησή σας. (μον.4)
Κεφάλαιο 1ο – 3ο
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 1(2016)
ΟΜΑΔΑ Α
Για τις προτάσεις Α1 –Α5 να γράψτε στο τετράδιό σας τον αριθμό της καθεμιάς και δίπλα σε κάθε αριθμό τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, και Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη.
Α1. Στην βραχυχρόνια περίοδο και με την αύξηση του μεταβλητού συντελεστή, πρώτα το μέσο προϊόν ισούται με το οριακό προϊόν και μετά εμφανίζεται ο νόμος της φθίνουσας απόδοσης.
(Μον.3)
Α2. Στη βραχυχρόνια περίοδο παραγωγής με μοναδικό μεταβλητό συντελεστή την εργασία, όταν το οριακό προϊόν είναι μικρότερο από το μέσο, το μέσο προϊόν μειώνεται με την αύξηση της εργασίας.
(Μον.3)
Α3 Το οριακό κόστος δείχνει το ρυθμό με τον οποίο μεταβάλλεται το συνολικό κόστος όταν μεταβάλλεται η παραγόμενη ποσότητα κατά μια μονάδα.
(Μον.3)
Α4. Όταν το κόστος ευκαιρίας του αγαθού Χ σε όρους του αγαθού Ψ είναι ίσο με 0,5, αυτό μας δείχνει ότι 2 μονάδες του αγαθού Χ θυσιάζονται όταν παράγεται μια επιπλέον μονάδα του αγαθού Ψ.
(Μον.3)
Α5. Αν η ζήτηση ενός αγαθού είναι ανελαστική, τότε η μείωση της τιμής του αγαθού θα έχει ως αποτέλεσμα να αυξηθεί η συνολική δαπάνη των καταναλωτών για το αγαθό αυτό.
(Μον.3)
Για τις προτάσεις Α6 -Α7 να γράψτε στο τετράδιό σας τον αριθμό της κάθε μιας και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
Α6. Στη βραχυχρόνια περίοδο, καθώς αυξάνεται η ποσότητα του παραγόμενου προϊόντος, το μέσο σταθερό κόστος:
- Στην αρχή μειώνεται και στη συνέχεια αυξάνεται
- Στην αρχή αυξάνεται και στην συνέχεια μειώνεται
- Παραμένει σταθερό
- Μειώνεται συνεχώς
(Μον. 5)
A8. Στη βραχυχρόνια περίοδο, όταν το οριακό προϊόν είναι μικρότερο από το μέσο προϊόν, με την αύξηση της εργασίας το μέσο προϊόν:
- Αυξάνεται
- Μειώνεται
- Παραμένει σταθερό
- Γίνεται μηδέν
(Μον. 5)
ΟΜΑΔΑ B
B1. Τι γνωρίζετε για τα χαρακτηριστικά στοιχεία της παραγωγικής διαδικασίας;
(μον.12)
Β2. Δώστε τους ορισμούς και τύπους του οριακού προϊόντος, μέσου μεταβλητού κόστους και οριακού κόστους.
(μον.13)
ΟΜΑΔΑ Γ
Ένας καταναλωτής καταναλώνει δύο συμπληρωματικά αγαθά τα Α και Β, τα οποία έχουν γραμμικές συναρτήσεις ζήτησης.
Αγαθό Α
Στην τιμή Ρ1 για το Α αγαθό έχουμε ED = -1. Αν η τιμή αυξηθεί κατά 25% η νέα ζητούμενη ποσότητα θα είναι 150 μονάδες.
Αγαθό Β
Η συνάρτηση ζήτησης του Β αγαθού είναι QD = 300-2P και πριν τη μεταβολή της τιμής του Α αγαθού η ζητούμενη ποσότητα ήταν 200 μονάδες.
Μετά την αύξηση της τιμής του Α αγαθού μεταβάλλεται η ζήτηση του Β αγαθού κατά 20%.
Γ1. Ποια ήταν η ζητούμενη ποσότητα στο αγαθό Α πριν την αύξηση της τιμής του;
Γ2. Αυξήθηκε ή μειώθηκε η Συνολική δαπάνη των καταναλωτών για το αγαθό Α μετά την αύξηση της τιμής του; Αιτιολογείστε την απάντησή σας.
Γ3. Ποια είναι η συνολική δαπάνη του καταναλωτή για το αγαθό Β, μετά την αύξηση της τιμής του αγαθού Α;
Γ4. Να υπολογιστούν οι ελαστικότητες ζήτησης ως προς την τιμή για το αγαθό Β, πριν και μετά τη μεταβολή της τιμής του αγαθού Α.
(Μον.25)
ΟΜΑΔΑ Δ
Μια επιχείρηση που λειτουργεί στη βραχυχρόνια περίοδο παρουσιάζει τα παρακάτω στοιχεία παραγωγής και κόστους. Μοναδικός μεταβλητός συντελεστής παραγωγής είναι η εργασία (L).
L | Q | AP | MP | VC | MC | AVC |
0 | ||||||
1 | 100 | 60 | ||||
2 | 40 | |||||
3 | 200 | |||||
4 | 700 | |||||
5 | 31,58 | |||||
6 | 30 | |||||
7 | ||||||
8 | 175 | 60 |
Δ1. Να συμπληρωθούν τα κενά των στηλών Q, MP, VC και MC
Δ2. Να εξηγείστε αν ισχύει ο νόμος της φθίνουσας ή μη ανάλογης απόδοσης.
Δ3. Να εξηγείστε σε ποια μονάδα του μεταβλητού συντελεστή φαίνεται η λειτουργία του.
Δ4. Μπορείτε να υπολογίστε τον πίνακα προσφοράς της επιχείρησης (ναι ή όχι); Περιγράψτε πως από τα στοιχεία κόστους της επιχείρησης θα μπορούσατε να εξάγετε την καμπύλη προσφοράς της.
(Μον.25)
Κεφάλαιο 3ο – 4ο
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 1(2016)
ΟΜΑΔΑ Α
Για τις προτάσεις από Α1 μέχρι και Α5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της κάθε μιας και δίπλα σε κάθε αριθμό τη λέξη Σωστό αν η πρόταση είναι σωστή, και Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη.
Α1. Στη συνάρτηση παραγωγής διακρίνουμε την τεχνολογική σχέση ανάμεσα στις ποσότητες των συντελεστών που χρησιμοποιούνται και στην ποσότητα του προϊόντος που παράγεται.
(μον.3)
Α2. Η ελαστικότητα της προσφοράς (ES) εξαρτάται από τη δυνατότητα που έχει η επιχείρηση να προσαρμόζει την παραγωγή και την προσφορά της στις μεταβολές των τιμών.
(μον.3)
Α3. Όταν το οριακό προϊόν (ΜΡ) ισούται με 0, το συνολικό προϊόν (ΤΡ) λαμβάνει τη μέγιστη τιμή
(μον.3)
Α4. Αν μια μεταβολή της τιμής ενός αγαθού κατά 2% επιφέρει μεταβολή της προσφερόμενης ποσότητάς του κατά 1,5%, τότε η προσφορά χαρακτηρίζεται ως ελαστική.
(μον.3)
Α5. Από κάποιο σημείο και μετά, ο ρυθμός αύξησης του προϊόντος γίνεται μικρότερος από το ρυθμό αύξησης του κόστους των μεταβλητών συντελεστών, με αποτέλεσμα το μέσο μεταβλητό κόστος (AVC) να αυξάνεται.
(μον.3)
Για τις προτάσεις Α6 και Α7 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της πρότασης και δίπλα του το γράμμα που αντιστοιχεί στην σωστή απάντηση.
Α6. Ο πίνακας προσφοράς μιας επιχείρησης που λειτουργεί στη βραχυχρόνια περίοδο είναι ο παρακάτω. Ενώ το μέσο μεταβλητό κόστος (AVC) της επιχείρησης όταν παράγει 35 μονάδες προϊόντος είναι ίσο με 180.
Τιμή (P) |
Προσφερόμενη
ποσότητα (Qs) |
180 |
35 |
315 |
39 |
420 |
42 |
Το μέσο μεταβλητό κόστος (ΑVC) της επιχείρησης όταν παράγει 37 μονάδες είναι:
- Ίσο με 180.
- Μικρότερο από 180
- Μεγαλύτερο από 315
- Μεταξύ 180 και 315.
(μον.5)
Α7. Ο Νόμος της φθίνουσας ή μη ανάλογης απόδοσης αρχίζει να λειτουργεί, όταν:
- Το συνολικό προϊόν αρχίζει να μειώνεται
- Το οριακό προϊόν αρχίζει να μειώνεται
- Το μέσο προϊόν αρχίζει να μειώνεται.
- Το μέσο μεταβλητό κόστος αρχίζει να μειώνεται.
(μον.5)
ΟΜΑΔΑ B
Απαντήστε στις προτάσεις Β1 – Β2
Β1. Να περιγράψετε την έννοια της παραγωγής και τα χαρακτηριστικά της.
(μον.8)
Β2. Αναλύστε (και με τη χρήση διαγραμμάτων) πως η μεταβολή των παρακάτω παραγόντων επηρεάζει την προσφορά.
- Τιμές των παραγωγικών συντελεστών. (μον.9)
- Τεχνολογία της παραγωγής. (μον.8)
ΟΜΑΔΑ Γ
Μια επιχείρηση που λειτουργεί στη βραχυχρόνια περίοδο, για την παραγωγή 100 μονάδων προϊόντος 1) χρησιμοποίησε 100 μονάδες πρώτης ύλης με κόστος 8 χρηματικές μονάδες ανά μονάδα πρώτης ύλης, 2) δαπάνησε 800 χρηματικές μονάδες για ημερομίσθια και 3) δαπάνησε 300 χρηματικές μονάδες για ενοίκια.
Στη συνέχεια αύξησε την παραγωγή της κατά 50% με αποτέλεσμα να οριακό της κόστος (ΜC) να είναι 32 χρηματικές μονάδες.
(Στους υπολογισμούς σας και όπου υπάρχουν δεκαδικοί αριθμοί να λάβετε υπόψη το πρώτο δεκαδικό ψηφίο)
Ζητούνται:
Γ1. Να υπολογίσετε το μέσο συνολικό κόστος (ATC) όταν η επιχείρηση παράγει 130 μονάδες προϊόντος.
(μον.10)
Γ2. Εάν παράγει 130 μονάδες προϊόντος και αυξήσει το συνολικό της κόστος κατά 320 χρηματικές μονάδες, πόσο θα αυξηθεί η παραγωγή της;
(μον.8)
Γ3. Αναφορικά με το επίπεδο παραγωγής που θα προκύψει από την αύξηση του κόστους κατά 320 χρηματικές μονάδες (από ερώτημα Γ2), να υπολογισθεί το κατά μονάδα προϊόντος συνολικό, μέσο και σταθερό κόστος.
(μον.7)
ΟΜΑΔΑ Δ
Ο παρακάτω πίνακας αναφέρεται σε μία επιχείρηση που λειτουργεί στη βραχυχρόνια περίοδο και η οποία από σταθερούς συντελεστές παραγωγής χρησιμοποιεί μόνο έδαφος έκτασης 10 στρεμμάτων με αμοιβή-κόστος ανά στρέμμα ίση με 12 χρηματικές μονάδες.
Η επιχείρηση ελαχιστοποιεί το μέσο μεταβλητό κόστος (AVC) όταν παράγει 3 μονάδες προϊόντος.
Συνολικό
προϊόν (Q) |
Μεταβλητό
Κόστος (VC) |
Συνολικό
Κόστος (TC) |
Μέσο
Μεταβλητό Κόστος(AVC) |
Οριακό Κόστος (MC) |
0 |
||||
1 |
80 |
|||
2 |
66 |
|||
3 |
||||
4 |
424 |
|||
5 |
450 |
Ζητούνται:
Δ1. Να συμπληρωθούν τα κενά του πίνακα.
(μον.9)
Δ2. Να κατασκευαστεί ο πίνακας και η καμπύλη προσφοράς της επιχείρησης.
(μον.5)
Δ3. Το αγαθό χαρακτηρίζεται σαν ελαστικής ή ανελαστικής προσφοράς.
(μον.3)
Δ4. Στη συνέχεια μια μεταβολή των τιμών των παραγωγικών συντελεστών μείωσε την προσφορά κατά 10%.
α) Να υπολογισθεί η νέα συνάρτηση προσφοράς
(μον.4)
β) Αυξήθηκαν ή μειώθηκαν οι τιμές των παραγωγικών συντελεστών και γιατί;
(μον.4)
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 2(2017)
ΟΜΑΔΑ Α
Για τις προτάσεις από Α1 μέχρι και Α5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της κάθε μιας και δίπλα σε κάθε αριθμό τη λέξη Σωστό αν η πρόταση είναι σωστή, και Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη.
Α1. Στην αρχή το κόστος των μεταβλητών συντελεστών αυξάνεται με γρηγορότερο ρυθμό απ’ ότι το προϊόν, με αποτέλεσμα το μέσο μεταβλητό κόστος να μειώνεται.
Α2. Ο νόμος της φθίνουσας απόδοσης ισχύει, επειδή μεταβάλλονται οι αναλογίες που υπάρχουν κάθε φορά ανάμεσα στους σταθερούς και μεταβλητούς συντελεστές παραγωγής.
Α3. Μια αύξηση της τιμή ενός αγαθού με ταυτόχρονη μείωση της τιμής των πρώτων υλών θα μπορούσε να διατηρήσει σταθερή την τελική (μετά τις δυο μεταβολές) προσφερόμενη ποσότητα σε σχέση με την αρχική.
Α4 Η επιχείρηση δεν προσφέρει για τιμές που είναι μικρότερες από το μέσο συνολικό της κόστος.
Α5. Η τιμή της ελαστικότητας προσφοράς (ES) είναι μικρότερη στη βραχυχρόνια περίοδο σε σχέση με τη μακροχρόνια.
5Χ3=15 μονάδες
Για τις προτάσεις Α6 και Α7 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της πρότασης και δίπλα του το γράμμα που αντιστοιχεί στην σωστή απάντηση να σημειώσετε την σωστή απάντηση.
Α6. Στη βραχυχρόνια περίοδο, καθώς αυξάνεται η ποσότητα του παραγόμενου προϊόντος, το μέσο μεταβλητό κόστος:
- Στην αρχή μειώνεται και στη συνέχεια αυξάνεται
- Στην αρχή αυξάνεται και στην συνέχεια μειώνεται
- Παραμένει σταθερό
- Μειώνεται συνεχώς
Α7. Η προσφορά ενός αγαθού θεωρείται ελαστική, όταν:
- Μια αύξηση της τιμής κατά 10% επιφέρει μείωση της προσφερόμενης ποσότητας κατά μεγαλύτερο ποσοστό.
- Μια μείωση της τιμής κατά 10 % επιφέρει μείωση της προσφερόμενης ποσότητας κατά μικρότερο ποσοστό.
- Μια αύξηση της τιμής κατά 10% επιφέρει μια αύξηση της προσφερόμενης ποσότητα κατά μεγαλύτερο ποσοστό..
- Η μείωση της ζητούμενης ποσότητας είναι μικρότερη της μείωσης της τιμής (σε ποσοστιαίο επίπεδο)
2Χ5=10 μονάδες
ΟΜΑΔΑ B
Να δοθούν οι ορισμοί του α) συνολικού, μέσου και οριακού προϊόντος και β) του Νόμου της φθίνουσας ή μη ανάλογης απόδοσης.
25μονάδες
ΟΜΑΔΑ Γ
Τα δεδομένα του παρακάτω πίνακα αναφέρονται στην παραγωγή και το κόστος μιας επιχείρησης που λειτουργεί στη βραχυχρόνια περίοδο.
Μονάδες
Εργασίας (L) |
Συνολικό
Προϊόν (Q) |
Μέσο
Προϊόν (AP) |
Οριακό
Προϊόν (MP) |
Μέσο
Μεταβλητό Κόστος (AVC) |
Οριακό Κόστος (MC) |
0 |
|||||
1 |
8 |
315 |
|||
2 |
10 | 252 | 210 | ||
3 |
36 | 12 | 16 | 210 |
157,5 |
4 | 56 | 14 | 180 |
126 |
|
5 |
180 |
||||
6 |
78 | 13 | 193,8 |
315 |
Γ1. Αφού αντιγράψετε τον παραπάνω πίνακα στο τετράδιό σας, και γνωρίζοντας ότι στον 5ο εργάτη το μέσο προϊόν (ΑΡ) μεγιστοποιείται να κάνετε τους σχετικούς υπολογισμούς και να συμπληρώσετε τα κενά του.
9μον
Γ2. Με βάση τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα, μετά από ποια μονάδα εργασίας ισχύει ο νόμος της φθίνουσας απόδοσης και γιατί;
5μον
Γ3. Αν η επιχείρηση αυξήσει την παραγωγή της από 60 σε 75 μονάδες, ποια θα είναι η μεταβολή στο κόστος της;
5μον
Γ4. Να κατασκευάσετε τον Πίνακα Προσφοράς της επιχείρησης
6μον
ΟΜΑΔΑ Δ
Ο παρακάτω πίνακας αναφέρεται σε μία επιχείρηση που λειτουργεί στη βραχυχρόνια περίοδο και η οποία για σταθερούς συντελεστές παραγωγής χρησιμοποιεί μόνο έδαφος έκτασης 10 στρεμμάτων με αμοιβή-κόστος ανά στρέμμα ίση με 12 χρηματικές μονάδες.
Συνολικό προϊόν Q |
Συνολικό
Κόστος TC |
0 |
|
1 |
200 |
2 |
252 |
3 |
318 |
4 |
424 |
5 |
570 |
Ζητούνται – να υπολογισθούν:
Δ1. Οι στήλες του μεταβλητού κόστους, μέσου μεταβλητού κόστους και οριακού κόστους.
9 μον
Δ2. Ο πίνακας και η καμπύλη προσφοράς της επιχείρησης.
5 μον
Δ3. Το αγαθό χαρακτηρίζεται σαν ελαστικής ή ανελαστικής προσφοράς.
3 μον
Δ4. Στη συνέχεια μια μεταβολή των τιμών των παραγωγικών συντελεστών μείωσε την προσφορά κατά 10%.
α) Να υπολογισθεί η νέα συνάρτηση προσφοράς
4 μον
β) Αυξήθηκαν ή μειώθηκαν οι τιμές των παραγωγικών συντελεστών και γιατί;
4 μον
Κεφάλαιο 5ο – Ο Προσδιορισμός των τιμών
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 1(2016)
ΟΜΑΔΑ Α
Για τις προτάσεις από Α1 μέχρι και Α5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της κάθε μιας και δίπλα σε κάθε αριθμό τη λέξη Σωστό αν η πρόταση είναι σωστή, και Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη.
Α1. Αν σε κάποια τιμή στην αγορά ενός αγαθού δημιουργείται υπερβάλλουσα ζήτηση, τότε οι παραγωγοί για να αποφύγουν συσσώρευση αποθεμάτων θα μειώσουν την τιμή.
(μον.3)
Α2. Με σταθερή την προσφορά ενός αγαθού με εισοδηματική ελαστικότητα (ΕΥ) ίση με - 2 παρατηρείται αύξηση του εισοδήματος των καταναλωτών. Η νέα τιμή και ποσότητα ισορροπίας θα είναι αυξημένες.
(μον.3)
Α3. Άμεση συνέπεια της επιβολής ανώτατης τιμής διατίμησης (από την μεριά του κράτους) είναι η δημιουργία πλεονάσματος το οποίο αγοράζεται από το κράτος.
(μον.3)
Α4. Η δημιουργία μαύρης αγοράς δίνει τη δυνατότητα στους πωλητές να πωλούν την ποσότητα που υπάρχει στην αγορά με «καπέλο» πάνω από την ανώτατη τιμή αλλά μέχρι την τιμή ισορροπίας.
(μον.3)
Α5. Αν μεταβληθεί η ζήτηση και η προσφορά προς την ίδια κατεύθυνση (αυξηθούν ή μειωθούν και οι δύο δυνάμεις), η νέα τιμή ισορροπίας θα παραμείνει σταθερή (ίση με την αρχική).
(μον.3)
Για τις προτάσεις Α6 και Α7 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της πρότασης και δίπλα του το γράμμα που αντιστοιχεί στην σωστή απάντηση.
Α6. Στην αγορά ενός αγαθού και στο σημείο (Α) της αγοραίας καμπύλης ζήτησης η τιμή (Ρ) είναι ίση με 60, η ζητούμενη ποσότητα είναι ίση με (QD1) και η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή (ED) είναι ίση με -3,6.Σε ένα άλλο σημείο (Β) της καμπύλης ζήτησης, η τιμή (Ρ2)είναι μειωμένη κατά 10 χρηματικές μονάδες, οπότε η ζητούμενη ποσότητα (QD2) διαμορφώνεται σε 8 μονάδες.
Εάν στο σημείο (Α) παρατηρείται υπερβάλλουσα προσφορά 32 μονάδων, η προσφερόμενη ποσότητα είναι:
- 30
- 35
- 37
- 40
(μον.5)
Α7. Αν στην αγορά ενός αγαθού δημιουργείται έλλειμμα, τότε κάθε αύξηση της τιμής:
- Θα αυξάνει το έλλειμμα
- Θα αυξάνει τη ζητούμενη ποσότητα
- Θα μειώνει το έλλειμμα
- Θα μειώνει την προσφερόμενη ποσότητα.
(μον.5)
ΟΜΑΔΑ B
Απαντήστε στις προτάσεις Β1 – Β2
Β1. Να περιγράψετε και να αναλύσετε με τη βοήθεια διαγράμματος πως θα μπορούσε να παραμείνει σταθερή η ποσότητα ισορροπίας στην αγορά ενός αγαθού (Χ), σε περίπτωση όπου ταυτόχρονα αυξάνεται η τιμή ενός υποκατάστατου αγαθού (Ψ) και αυξάνεται η τιμή των παραγωγικών συντελεστών του πρώτου αγαθού (Χ).
(μον.12)
Β2. Τι γνωρίζετε για την επιβολή από τη μεριά του κράτους κατώτατων τιμών. Να εξηγείστε τις συνέπειες και με τη βοήθεια διαγράμματος.
(μον.13)
ΟΜΑΔΑ Γ
Για ένα αγαθό με γραμμικές συναρτήσεις ζήτησης και προσφοράς και στην ισορροπία της αγοράς έχουμε τιμή ισορροπίας (Po) ίση με 100, ποσότητα ισορροπίας (Qo) ίση με 500, ελαστικότητα προσφοράς (Es) ίση με 2 και ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή (ED) ίση με – 1.
Ζητούνται:
Γ1. Να βρεθούν οι συναρτήσεις ζήτησης και προσφοράς.
(μον.10)
Γ2. Αν το κράτος επιβάλλει ανώτατη τιμή πώλησης (ΡΑ) και όλη η παραγόμενη ποσότητα πωλείται με καπέλο ίσο με 90 χρηματικές μονάδες, να υπολογισθεί μέχρι ποια τιμή οι καταναλωτές θα είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν για να αγοράσουν την παραγόμενη στην τιμή ΡΑ ποσότητα.
(μον.7)
Γ3. Στη συνέχεια το κράτος αποσύρει την ανώτατη τιμή και η αγορά ισορροπεί στο αρχικό της σημείο, όπου (στην τιμή της αρχικής ισορροπίας Ρο) λόγω αύξησης του εισοδήματος των καταναλωτών εμφανίζεται έλλειμμα 250 μονάδων. Να υπολογίσετε την ποσοστιαία μεταβολή της ζήτησης που προήλθε από τη μεταβολή του εισοδήματος και να χαρακτηρίσετε το αγαθό.
(μον.8)
ΟΜΑΔΑ Δ
Στο σημείο της αγοραίας καμπύλης ζήτησης (γραμμικής μορφής) ενός αγαθού όπου η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή (ED) είναι ίση με -1, η τιμή (Ρ) είναι ίση με 3,5 και η ποσότητα (QD) είναι ίση με 14. Ενώ η αγοραία προσφορά, προσδιορίζεται από τη συνάρτηση QS = 16 + 2P.
Στη συνέχεια, λόγω αύξησης της τιμής των παραγωγικών συντελεστών, δημιουργείται (στο επίπεδο της πρώτης τιμής ισορροπίας) έλλειμμα 5 μονάδων, ενώ η ελαστικότητα προσφοράς (ES) στο σημείο (Α) επί της νέας καμπύλης προσφοράς που αντιστοιχεί στο επίπεδο της πρώτης τιμής ισορροπίας και κινούμενοι προς την νέα ισορροπία είναι ίση με 0,2.
(Στους υπολογισμούς σας να λάβετε υπόψη μέχρι και το δεύτερο δεκαδικό ψηφίο)
Ζητούνται:
Δ1. Να υπολογιστεί η τιμή και η ποσότητα της αρχικής ισορροπίας.
(μον.8)
Δ2. α. Να βρεθεί η νέα συνάρτηση προσφοράς
(μον.5)
β. Το ποσοστό μεταβολής της προσφοράς που προήλθε από την αύξηση της τιμής των παραγωγικών συντελεστών.
(μον.5)
Δ3. Τελικά, η αύξηση της τιμής των παραγωγικών συντελεστών, ωφέλησε ή ζημίωσε τους παραγωγούς και κατά πόσο; Αιτιολογείστε την απάντησή σας χρησιμοποιώντας την ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή (ED).
(μον.7)
Κεφάλαιο 7ο – 9ο (NEO 2019)
Άσκηση 1
Ο παρακάτω πίνακας αφορά μια υποθετική οικονομία
Έτη |
ΑΕΠ ονομ | Ποσοστό Ανεργίας | Ρυθμ. Πληθωρισμού |
2003 |
72800 | 10% | |
2004 | 77780 |
5% |
Η κυβέρνηση της χώρας παίρνοντας μέτρα καταπολέμησης της ανεργίας κατόρθωσε να μειώσει το ποσοστό ανεργίας το 2004, κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες, αλλά το ίδιο έτος ο πληθωρισμός ήταν 5%. Αν ο αριθμός των ανέργων το έτος 2003 ήταν 440000 και με την προϋπόθεση ότι το εργατικό δυναμικό της εν λόγω οικονομίας παρέμεινε σταθερό μεταξύ των ετών 2003 και 2004, να βρείτε:
- Το αριθμό των ανέργων τι 2004.
- Την πραγματική ποσοστιαία μεταβολή του ΑΕΠ μεταξύ των ετών 2003 και 2004 σε σταθερές τιμές του 2003.
- Το πραγματικό κατά κεφαλή ΑΕΠ του έτους 2004, αν γνωρίζουμε ΄το ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός είναι τα 3/5 του συνολικού πληθυσμού της χώρας.
Άσκηση 2 (επαναλ. 2006)
Δίνονται τα παρακάτω στοιχεία μιας υποθετικής οικονομίας με έτος βάσης το 2003.
Έτος |
Πληθυσμός | ΔΤ(%) | ΑΕΠ
Σε τρεχ. τιμές |
ΑΕΠ
Σε σταθ. τιμές |
Κατά κεφαλή
Πραγμ ΑΕΠ |
2003 |
120 |
; |
; |
; |
100 |
2004 |
125 |
110 |
14.850 |
; |
; |
2005 |
; |
; |
19.800 |
15.000 |
100 |
Δ1. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τον παραπάνω πίνακα και να συμπληρώσετε τα κενά του, παρουσιάζοντας τους σχετικούς υπολογισμούς.
Δ2. Να υπολογίσετε την πραγματική ποσοστιαία μεταβολή του ΑΕΠ μεταξύ των ετών 2003 και 2004 σε σταθερές τιμές του 2003.
Δ3. Να υπολογίσετε το κατά κεφαλή πραγματικό ΑΕΠ του έτους 2005 σε σταθερές τιμές του 2004.
Δ4. Εάν το εργατικό δυναμικό της εν λόγω οικονομίας το έτος 2005 αντιστοιχεί στο 80% του πληθυσμού και ο αριθμός των ανέργων το έτος αυτό είναι 6 άτομα, να υπολογίσετε το ποσοστό της ανεργίας.