Why Market Economy Fails (Part 1)

It is well known that when quantity supplied equals to quantity demanded (QS = QD), the market is in equilibrium - there is an optimal resource allocation. Should the market not achieved this equilibrium market has failed.

However, in practice, firms and households make choices governing the allocation of factors of production (F.O.P) that they own and try to answer to the problems of what, how, and for whom to produce, taking into account only their cost and benefits (self interest)[1]. Thus they ignore others (society) - external costs and benefits, e.g. pollution to the atmosphere

In other words, resources (F.O.P) are not used (allocated) in the best possible option (efficiently) in the sense that none of them are wasted[2] (society’s point of view).

The efficient allocation of resources occurs if resources are used in such way that it would not be possible to use them in a different way to make someone better without making someone else worse off. (Pareto’s efficiency - Market failure/Negative externalities)

Market fails because market mechanism (equilibrium D+S) fails to take into account all the external costs and benefits in providing and /or consuming the goods. As a result market fails to supply the socially optimal amount.

The competitive market forces (D+S) will not produce the quantities of goods where the price (P) reflects the marginal benefit (utility) of consumption. This in turn leads to over/under consumption of the goods, e.g. allocate inefficiency.

Social efficiency arises when MSB[3] = MSC[4]. As soon as, MSB › MSC or MSB ‹ MSC market failed since, either too much or too little is being produced.

Consequently the market economy (absence of the government) would fail to achieve an efficient allocation of resources.

Reasons for market failure:

  1. Existence of externalities (positive and negative). External benefits and costs, i.e. pollution.
  2. Short-term and long-term environmental concerns, with reference to sustainable development.
  3. Lack of public goods
  4. Under provision of merit goods (i.e. health care)
  5. Over provision of demerit goods
  6. Abuse of monopoly power
  7. The lack of information, that is available to people when they make their choices.

[1] Adam Smith (1776), Invisible hand – billions of individual transactions would together create a system where the right goods were produced in the right amounts.

[2] If firms did not produce their output at the min possible cost, then it is using more resources that is necessary (waste).

[3] Marginal Social Benefit in the production/consumption

[4] Marginal Social Cost in the production/consumption

Η θεωρία της Χρησιμότητας. Οι βασικές υποθέσεις

Σύμφωνα με τη θεωρία της χρησιμότητας ο καταναλωτής λαμβάνοντας υπόψη τους περιορισμούς του εισοδήματος και των τιμών επιδιώκει να αντλήσει τη μέγιστη δυνατή χρησιμότητα (utility maximization) από την κατανάλωση αγαθών και υπηρεσιών

Σε αυτή τη διαδικασία επιλογής που οδηγεί στην επίτευξη του στόχου  του - μεγιστοποίηση της χρησιμότητας - θα πρέπει να αναφερθούμε στην έννοια της ορθολογικής συμπεριφοράς (rational behavior).

Εισαγωγικά και μόνο, το ορθολογικό στοιχείο σχετίζεται με την έννοια της προτίμησης του Α γεγονότος από το Β. Μια τέτοια επιλογή θεωρείται σωστή όταν έχοντας σταθμίσει όλους τους παράγοντες καταλήγουμε ότι το Α γεγονός (που προκρίναμε) μας δίνει μεγαλύτερη ικανοποίηση.

Συνεχίζοντας  την σχετική ανάλυση  σε επόμενο επίπεδο θα πρέπει να επισημάνουμε τις υποθέσεις στις οποίες στηρίζεται η καταναλωτική ζήτηση:

Ο εισοδηματικός περιορισμός (budget constraint)

Αναφέρεται στο ύψος του προς διάθεση εισοδήματος (Ι) και είναι ο σημαντικότερος παράγοντας τον οποίο λαμβάνει υπόψη του ο καταναλωτής.

Στην πράξη, η συμπεριφορά του καταναλωτή διαφοροποιείται ανάλογα με την ανά περίοδο πραγματοποιθείσα δαπάνη. Δηλαδή σχετίζεται με ποσοστό του εισοδήματος που έχει ήδη καταναλωθεί. Πράγματι όλοι μας αισθανόμαστε περισσότερο “πλούσιοι” την ημέρα της μισθοδοσίας μας σε σχέση με τις τελευταίες ημέρες του μήνα.

Υπάρχει θα λέγαμε μια θετική συσχέτιση μεταξύ του “βαθμού ευκολίας” στην κατανάλωση και του “διαθέσιμου υπολοίπου του εισοδήματος”.

Εάν η παραπάνω συμπεριφορά μας χαρακτηρίζει, τότε στην πραγματικότητα δεν έχουμε “ακριβή γνώση” του ύψους του εισοδήματός μας. Επομένως ο τρόπος που αυτό κατανέμεται (για αγορά αγαθών και υπηρεσιών) δεν είναι απαραίτητα και ο ορθολογικός που θα οδηγήσει στη μεγιστοποίηση της χρησιμότητας.

Η γνώση των τιμών (των αγαθών και υπηρεσιών)

Αποτελεί τη δεύτερη υπόθεση που θεωρούμε ότι χαρακτηρίζει τον καταναλωτή. Είναι όμως δύσκολο να δεχτούμε ότι με την ιδιότητα του καταναλωτή γνωρίζουμε πράγματι όλες τις τιμές των αγαθών (που μας ενδιαφέρουν), την πιθανή “γεωγραφική” διαφοροποίησή των, το ενδεχόμενο της μεταβολής των λόγω αλλαγής των προτιμήσεων μας αλλά και την “πραγματική” δυνατότητα των αγαθών για την ικανοποίηση – κάλυψη συγκεκριμένης ανάγκης.

Θεωρώντας ότι οι παραπάνω υποθέσεις δεν “διαφοροποιούν” σε μεγάλο βαθμό την εικόνα της πραγματικότητας θα αναλύσουμε σε επόμενες αναφορές μας βασικές έννοιες από τη θεωρία της Χρησιμότητας, όπως: α)  Των καμπυλών αδιαφορίας (που αναφέρονται στην συνολική χρησιμότητα που μπορεί να αντλήσει ο καταναλωτής) β) Της γραμμής του εισοδηματικού περιορισμού και γ) Της καταναλωτικής ισορροπίας.