Πάντα ήμουν της άποψης ότι η χρήση παραδειγμάτων, και μάλιστα από την καθημερινή ζωή μας, βοηθάει στην κατανόηση της θεωρίας. Η αναφορά σε πραγματικά γεγονότα είναι κάτι σαν βιωματική αντίληψη της θεωρίας, επομένως και της ουσιαστικής κατανόησής της, έναντι της απλής απομνημόνευσής της.

Στο πρώτο μου μεταπτυχιακό «Teaching Economics – Why examples should precede theory» υποστήριξα ότι πολλές φορές η αναφορά σε παραδείγματα είναι χρήσιμο να προηγείται της θεωρίας.

Η ασφαλώς δυσάρεστη (λόγω του πολέμου Ρωσίας – Ουκρανίας) επικαιρότητα μας προσφέρει την δυνατότητα αναφοράς σε πραγματικά γεγονότα - παραδείγματα με ταυτόχρονη παραπομπή στα αντίστοιχα κομμάτια της θεωρίας της εξεταστέας ύλης των πανελλαδικών εξετάσεων του μαθήματος της Οικονομίας (ΑΟΘ).

Τιμή πλαφόν στο φυσικό αέριο

Εδώ και αρκετό διάστημα γνωρίζουμε ότι η τιμή του φυσικού αερίου (και όχι μόνο) έχει αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό με αποτέλεσμα η ΕΕ να εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο επιβολής τιμής πλαφόν (ανώτατης τιμής) στην χονδρική τιμή πώλησής του.

Κεφάλαιο 5^ο – Σελ.100, Επιβολή ανώτατων τιμών «Σκοπός του κράτους με την επιβολή ανώτατης τιμής διατίμησης σε ένα αγαθό είναι η προστασία του καταναλωτή από υπερβολική άνοδο των τιμών (κυρίως σε αγαθά πρώτης ανάγκης).

Πληθωρισμός

Ο ρυθμός πληθωρισμού στην Ελλάδα πλησιάζει το 10%, ενώ προερχόμαστε από μονοψήφιους ρυθμούς και μάλιστα κοντά στο μηδέν.

Ο σημαντικότερος λόγος είναι και πάλι ο πόλεμος όπου λόγω των καταστροφικών συνεπειών του, μειώθηκε η παραγωγή ή και επιβλήθηκε εμπάργκο σε φυσικό αέριο, πετρέλαιο αλλά και σε γεωργικά προϊόντα, όπως σιτάρι, καλαμπόκι, ηλιέλαιο, κ.α. με αποτέλεσμα την αύξηση της τιμής τους.

Κεφάλαιο 5^ο – Σελ.97-98, Μεταβολή της προσφοράς «Επομένως, με σταθερή τη ζήτηση, όταν μειώνεται η προσφορά, αυξάνεται η τιμή ισορροπίας..»

Τα παραπάνω αγαθά, όπως για παράδειγμα το φυσικό αέριο που αποτελεί βασική πηγή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (στην Ελλάδα το ηλεκτρικό ρεύμα παράγεται κατά 40-50% από φυσικό αέριο), αποτελούν πρώτες ύλες για την παραγωγή δεκάδων άλλων αγαθών. Το αποτέλεσμα της αύξησης της τιμής τους αναπόφευκτα μεταφράζεται σε αύξηση της τιμής των αγαθών γενικότερα, δεδομένου ότι οι παραγωγοί θα «περάσουν»-τουλάχιστον μέρος του αυξημένου κόστους - στους καταναλωτές. Επομένως αναφερόμαστε σε μια γενική αύξηση των τιμών των αγαθών.

Κεφάλαιο 9^ο – Σελ.165, Πληθωρισμός «Ως πληθωρισμός ορίζεται η τάση για συνεχή άνοδο του γενικού επίπεδου των τιμών».

Δημόσιες δαπάνες – επιδοτήσεις

Η μείωση της παραγωγής ή προσφοράς σιταριού από την Ουκρανία και Ρωσία που συμμετέχουν κατά 10% και 24% αντίστοιχα στις παγκόσμιες προμήθειες, εκτός από την αύξηση της τιμής τους, ελλοχεύει τον κίνδυνο - λόγω μείωσης της προσφοράς - δημιουργίας ελλειμμάτων για το εν λόγω αγαθό, και κατ΄επέκταση της μείωσης προσφοράς και άλλων αγαθών για τα οποία αποτελεί πρώτη ύλη.

Πανελλαδικές 2017

Το σιτάρι χρησιμοποιείται για την παραγωγή του ψωμιού. Αν αυξηθεί η τιμή του σιταριού, ενώ οι υπόλοιποι παράγοντες παραμένουν σταθεροί (ceteris paribus), τότε:

1. 1. Θα αυξηθεί η προσφερόμενη ποσότητα του ψωμιού
   2. Θα μειωθεί η ζήτησης του ψωμιού
   3. Θα αυξηθεί η προσφορά του ψωμιού
   4. Θα μειωθεί η προσφορά του ψωμιού - ΣΩΣΤΟ

Εάν το κράτος θεωρεί πιθανό ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα μπορούσε να επιδοτήσει με ένα ποσό την εγχώρια παραγωγή σιταριού, ώστε να αυξηθεί η προσφορά του και να αποφύγει την έλλειψή του στην ντόπια αγορά.

Κεφάλαιο 10^ο – Σελ.179, Τα δημόσια οικονομικά, «Οι Δημόσιες δαπάνες και οι διάφορες μορφές φορολογίας έχουν τρεις βασικές επιδράσεις στη λειτουργία της οικονομίας - (α) Μεταβάλλουν την κατανομή των παραγωγικών συντελεστών στις διάφορες παραγωγικές δραστηριότητες».

Βεβαίως αφού λάβει υπόψη του ότι απαιτείται χρόνος δεδομένου ότι το σιτάρι περνάει από τρεις ξεχωριστές φυσιολογικές φάσεις καθώς εξελίσσεται η ανάπτυξή του από τη σπορά μέχρι και τη συγκομιδή.

Κεφάλαιο 3^ο – Σελ.53, Η παραγωγή της επιχείρησης, η έννοια της παραγωγής και τα χαρακτηριστικά της «Χαρακτηριστικά στοιχεία της παραγωγικής διαδικασίας είναι (ii) Η χρονική διάρκεια από τη στιγμή που θα χρησιμοποιηθούν οι παραγωγικοί συντελεστές μέχρι την παραγωγή του προϊόντος».

Σε μια τέτοια περίπτωση, ασφαλώς θα σημειωθεί αύξηση των δημοσίων δαπανών και κατά συνέπεια επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού στο σκέλος των εξόδων, με αποτέλεσμα αν ο προϋπολογισμός ήταν ισοσκελισμένος να αναφερόμαστε πλέον σε ελλειμματικό προϋπολογισμό αν δεν υπάρξει αντίστοιχη αύξηση των εσόδων

Κεφάλαιο 10^ο – Σελ.183-184, Κρατικός προϋπολογισμός «Ο προϋπολογισμός του κράτους μπορεί να είναι πλεονασματικός..ή ελλειμματικός..ή ισοσκελισμένος».

 

Ελπίζω οι προηγούμενες αναφορές σε παραδείγματα των ημερών μας να βοηθήσει τους μαθητές στο να κατανοήσουν την "λογική¨ της οικονομικής θεωρίας αλλά και την σύνδεσή της με την καθημερινότητα.