Μέσα στην πορεία των τελευταίων 40 - 50 ετών ο μέσος Έλληνας σταδιακά «ανέβαινε» σε βιοτικό επίπεδο απολαμβάνοντας τα νέα επίπεδα ζωής. Η ταχύτητα της υιοθέτησης των νέων δεδομένων σε αρκετές περιπτώσεις ήταν μεγάλη με αποτέλεσμα τη «βιασύνη» στην «απορρόφηση»  των νέων standards.

Σε προηγούμενο άρθρο έχουμε αναφέρει ότι η ταχύτητα αφενός δημιουργεί προβλήματα στην κατανόηση του «περιβάλλοντος» και αφετέρου αμφισβητεί στην «αυθεντικότητα» του νέου προφίλ.

Το νέο μας πρόσωπο

Σταματήσαμε λοιπόν να πετάμε στο δρόμο το άδειο πακέτο από τα τσιγάρα ή την απόδειξη από τα διόδια. Κάτι σαν απόκτηση οικολογικής συνείδησης θα λέγαμε! Ταυτόχρονα βέβαια εξακολουθούμε να ψαρεύουμε κάποιους τόνους πλαστικού από τις θάλασσες, τα ποτάμια και τις λίμνες. Η δήθεν οικολογική μας συνείδηση  συναντάται και στη βόλτα μας στο βουνό όπου παρατηρούμε δεξιά και αριστερά «παρκαρισμένα» όλα εκείνα που ντρεπόμαστε να πετάξουμε όταν μας βλέπου οι άλλοι!

Γίναμε «Ευρωπαίοι» και περιορίσαμε το κορνάρισμα στην οδήγηση! Όμως το στόμα μας δεν σταμάτησε να ξεστομίζει Γαλλικά όταν μας δίνεται ή εμείς δημιουργούμε την ευκαιρία. Φυσικά, ως οδηγοί εξακολουθούμε να παρκάρουμε όπου μας βολεύει, να οδηγούμε με 60 στην αριστερή λωρίδα, να βγάζουμε φλας αφού στρίψουμε [!!] και να αγνοούμε ότι σε αυτήν την με άσπρες γραμμές διάβαση πεζών δεν αναπτύσσουμε ταχύτητα αλλά δίνουμε προτεραιότητα στους πεζούς. Όμως κατά τα άλλα αποκτήσαμε δήθεν κυκλοφοριακή αγωγή.

Μη ξεχάσουμε τον πιστό φίλο του ανθρώπου! Έτσι  ξαφνικά γίναμε όλοι φιλόζωοι [..]. Βρήκαμε το νέο μας in παιχνίδι!  Άπειρες φωτογραφίες για να αποθανατίσουν τον τρελό μας έρωτα για το σκύλο μας και βέβαια δεκάδες αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα. Τον βγάζουμε και την βολτούλα του – περισσότερο για να μας δούνε οι άλλοι παρά γιατί τη χρειάζεται.  Όμως σε πολλούς - μαζί με την δήθεν φιλοζωία - δεν ήρθε και η ανάλογη παιδεία που πρέπει να την συνοδεύει με αποτέλεσμα να «απαιτούμε» από τους υπόλοιπους ανθρώπους και σκύλους να κοιτάνε μόνο «κάτω» όταν περπατάνε.

Αγοράσαμε μηχανές και μάλιστα μεγάλου κυβισμού! Δεν φροντίσαμε όμως πρώτα να «μάθουμε» τι σημαίνει «καβαλάω» μηχανή ούτε σε σχέση με εμάς ούτε σε σχέση με τους άλλους. Οδηγούμε λοιπόν όπως μας βολεύει αγνοώντας βασικούς κανόνες κυκλοφορίας, απαιτώντας από τους άλλους να μας «προσέχουν» και λησμονώντας ότι σε μια στιγμή απροσεξίας κάποιου (που φυσικά απευχόμαστε) θα αποδειχθεί ότι δεν οδηγούμε τανκ. Γίναμε λοιπόν δήθεν μηχανόβιοι! Όμως οι original μηχανόβιοι έχουν την ανάλογη κουλτούρα και η μηχανή εκφράζει για τους ίδιους τρόπο ζωής. Και αυτός δεν είναι δήθεν.

Βαπτιστήκαμε (οι περισσότεροι) άνετοι, όμορφοι, έξυπνοι,  επιτυχημένοι, αλλά και εύκολοι κριτές (Η εξ αποστάσεως σοφία) της ζωής των άλλων! Βέβαια όλα τα προηγούμενα συνέβησαν και εξακολουθούν να συμβαίνουν με την έντονη παρουσία της κατάθλιψης αλλά και της (σχεδόν) απαραίτητης ψυχολογικής υποστήριξης. Άλλη μια δήθεν άνετη έκφραση της παρουσίας μας στο σύνολο!

Υπάρχει βέβαια και η ηγεσία μας και η πολιτική που ασκεί προς όφελός μας [..]Πόσες εξαγγελίες, πόσες υποσχέσεις για ένα καλύτερο αύριο! Το περίεργο είναι ότι αυτές οι better days «επιδιώκονται» μέσω υπερφορολόγησες των νόμιμων εισοδημάτων και μειώσεων μισθών και συντάξεων!  Όμως το δήθεν κράτος δικαίου και η δήθεν κοινωνική μέριμνα υπάρχει!

Και έρχεται η οικονομική κρίση του 2008 και μετά από 10 χρόνια απίστευτης σε πολλά επίπεδα πτώσης ή και κατάρρευσης αρχίζουμε να επαναλαμβανόμαστε μέσα από μια σειρά ψεύτικών υποσχέσεων παραποίησης της πραγματικότητας, και μικροκομματικών  πολιτικών.  Η χώρα  - πτωχευμένη πλέον -  επαναλαμβάνει τις λογικές  που εφάρμοζε στα χρόνια του εικονικού πλουτισμού και της διαφωνίας για τη διαφωνία!  Δεν κατάλαβε τίποτα! Άλλη μια δήθεν αντίληψη της πραγματικότητας που συνοδεύεται από μια επίσης δήθεν αλλαγή πολιτικής κουλτούρας.

Μέσα στα πολλά δήθεν μη παραλείψουμε να αναφέρουμε ότι γίναμε και δήθεν αριστεροί! Και για να το αποδείξουμε [..] συμπράξαμε με μια παρέα αρκετά δεξιά ευρισκόμενη!

Και έτσι όπως ολοκληρώνονται οι τωρινές σκέψεις μας ένα ερώτημα προκύπτει.

Αν μπορούσαμε να επιλέξουμε – τι θα προτιμούσαμε; Την αυθεντική και με τα προβλήματά της ταυτότητα που είχαμε ή την δήθεν και με τα «φαινομενικά» ξεπερασμένα προβλήματα ταυτότητα που αγοράσαμε;

Ο πλούσιος  κόσμος των λέξεων σου προσφέρει πληθώρα επιλογών ώστε να συντάξεις - ανάλογα με το τι επιδιώκεις - ένα μήνυμα σαφές και εύκολα κατανοητό ή ελλιπές και ενδεχομένως παραπλανητικό. Στη δεύτερη περίπτωση «παίρνεις βοήθεια» από κάποιες λέξεις που εμφανίζονται «γειτονικές» αλλά στην πράξη η εννοιολογική απόσταση που τις χωρίζει αριθμεί εκατοντάδες χιλιόμετρα!

Ταξιδεύοντας λοιπόν με τη σκέψη μας από το μακρινό χθες στο σήμερα αναμφίβολα καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι διαχρονικά υπάρχει ανάπτυξη,  το βιοτικό επίπεδο βελτιώνεται που μεταξύ άλλων σημαίνει ότι ο μέσος άνθρωπος καλύπτει ολοένα και περισσότερες από τις ανάγκες του.

Βέβαια μέσα στο χρόνο κάποιες  λέξεις έχουν την συνήθεια να αναβαθμίζονται!

Έτσι λοιπόν διαπιστώνουμε ότι οι επιθυμίες του χθες «συστήνονται» σαν ανάγκες στο σήμερα!

Κάποιοι θα ισχυριστούν ότι αυτή η μετονομασία είναι απόρροια της ανάπτυξης – και δεν θα έχουν άδικο. Όμως αν η ανάπτυξη σημαίνει ότι φτάσαμε στο σημείο να προσπαθούμε να ικανοποιήσουμε τις απεριόριστες επιθυμίες (πρώην ανάγκες) μάλλον και στη λέξη ανάπτυξη δίνουμε άλλη έννοια.

Μοιάζει αναγκαίο να «αντιληφθούμε» - αποκωδικοποιώντας τα βιωματικά ταξίδια μας -  ότι η ατμόσφαιρα που δημιουργήθηκε τα τελευταία 50 - 60 χρόνια με κύριο εκφραστή την παγκοσμιοποίηση δεν συμμετείχε μόνο θετικά στη ζωή μας αλλά μας «επέβαλλε» και την αποδοχή αρνητικών νέων δεδομένων.

Για παράδειγμα, ο έμφυτος μιμητισμός μας όταν συνοδεύεται από «ελαστικά» φίλτρα  αξιολόγησης γίνεται εύκολα διαχειρίσιμος από πωλητές ευημερίας!

Και μέσα σε αυτόν τον θαυμαστό νέο κόσμο ξεχυθήκαμε να καλύψουμε όλο και περισσότερες ή με ολοένα και καλύτερο τρόπο τις σημερινές επιθυμίες – με εντολή στον εγκέφαλο να τις θεωρεί και ονομάζει ανάγκες -  οι οποίες βέβαια θα υπολείπονται των όποιων νέων του κάθε αύριο.

Το συγκεκριμένο «παιχνίδι» διαφυγής και αποστασιοποίησης της πραγματικότητας είναι τόσο ελκυστικό που μας έκανε να ξεχάσουμε και την έννοια της φθίνουσας οριακής χρησιμότητας (diminishing marginal utility) που μάθαμε στο πρώτο έτος των οικονομικών σπουδών μας.

Σύμφωνα λοιπόν με αυτήν -  η πρόσθετη χρησιμότητα (ικανοποίηση) που παίρνουμε από την  κατανάλωση μιας επιπλέον μονάδας ενός αγαθού (από ένα σημείο και μετά) μειώνεται όταν αυξάνεται η ποσότητα που καταναλώνουμε.

Ας θυμηθούμε για παράδειγμα πόσο μεγαλύτερη ήταν η ικανοπόιησή μας όταν αποκτήσαμε το πρώτο μας αυτοκίνητο σε σχέση με αυτή που αντλήσαμε όταν έχοντας ήδη το πρώτο αγοράσαμε το δεύτερο.

Τελικά τι είναι αυτό που στο σήμερα χρειαζόμαστε; Μεγαλύτερη κάλυψη επιθυμιών από τις ήδη (πολλές) ικανοποιημένες ανάγκες ή η λύση είναι Μια νέας μορφής επανάσταση;

Ασφαλώς με τις προηγούμενες αναφορές μας δεν υποστηρίζουμε ότι πρέπει να γυρίσουμε στις λογικές ζωής του χθες.

Όμως το γεγονός ότι το αληθινό χαμόγελο και η αίσθηση της πραγματικής ικανοποίησης γίνονται ολοένα και περισσότερο δυσδιάκριτα στους περισσότερους από εμάς θα πρέπει να μας προβληματίσει για το ενδεχόμενο η μετονομασία των λέξεων να μη λειτουργεί υπέρ μας…