27 Δεκεμβρίου 2017
Έχει ενδιαφέρον το πως μέσω του οριακού προϊόντος (ΜΡ) υπολογίζουμε για κάποιο δεδομένο επίπεδο παραγωγής (Q) πόσες μονάδες μεταβλητού συντελεστή παραγωγής (εργασίας L) απαιτούνται ή και το αντίθετο.
According to Vilfredo Pareto (1848-1923) the economy allocate resources efficiently (Pareto's efficiency) when resources are used in such way that it would not be possible to use them in a different way to make someone better without making someone else worse off.
However it is well known that market mechanism (equilibrium D+S) fail to take into account all the external costs and benefits in providing and /or consuming the goods. As a result markets failed to supply the socially optimal amount.
The competitive market forces (D+S) will not produce the quantities of goods where the price (P) reflects the marginal benefit (utility) of consumption. This in turn leads to over/under consumption of the goods, e.g. allocate inefficiency.
The existence of externalities - positive and negative, (ie a cost or benefit arising from any activity which does not accrue to the person or organisation carrying on the activity cost or benefit arising from any activity which does not accrue to the person or organisation carrying on the activity) is one of the types of market failure.
Here below we will shortly analyze the negative externalities.
In the diagram 1, we assume that the CO2 is the product in question. Both demand curve (Dprivate) and supply curve (Sprivate) ignoring the social cost are taking into consideration only the private benefits and costs resulting to the provision of the Qpriv quantity (overprovision, that cause the global warming problem) at the price of Ppriv (point a).
On the contrary, if the external costs to the society (additional costs to rectify the global warming – pollution, if it is possible) could be esteemed and added to the companies’ cost, a new supply curve (S private+externality) has to be drawn to the left of the initial one. This is due to the incensement of the cost, which shift the supply curve to the left. Thus, the equilibrium point will move from point a to point b, that in turn will reflect a new increased price (Psoc) and a reduced quantity (Qsoc) that will reduce or eliminate the problem of global warming.
Negative externalitiies
REMARKS
Έτοιμοι λοιπόν να υποδεχτούμε το 2018 και αρχίζει η προετοιμασία της «λίστας» των ευχών που θα ανταλλάξουμε. Ευχές που άλλοτε περιορίζονται σε τυπικά παραδοσιακά κλισέ, σε άλλες περιπτώσεις εκφράζουν τα αληθινά θέλω μας, και συχνά αποτελούν το συνδυασμό παράδοσης, επιθυμίας και ελπίδας!
Για την Ελλάδα η νέα χρονιά που σε λίγες μέρες χαράζει ίσως να είναι η πιο σημαντική των τελευταίων 10 ετών. Θα είναι η περίοδος που η χώρα μας θα πρέπει να αποδείξει αφενός ότι κατάλαβε τα λάθη του χθες της και αφετέρου την απόφασή της να μην τα επαναλάβει στη νέα της πορεία.
Βγαίνοντας από τη μεγάλη κρίση των τελευταίων 9 ετών η προσπάθεια είναι διπλή μια και δεν περιορίζεται στην ανόρθωση της οικονομίας αλλά επεκτείνεται και στην αποκατάσταση των χαμένων ή προβληματικών σχέσεων που συνάψαμε με τους άλλους αλλά και με τον εαυτό μας.
Σε αυτή την ανοικοδόμηση της χαμένης ταυτότητας δεν έχουν θέση άλλοι «πειραματισμοί» ούτε λογικές του «βλέποντας και κάνοντας». Απαιτείται σωστή ανάλυση και στη συνέχεια ο κατάλληλος σχεδιασμός για την βελτίωση της θέσης της χώρας. Ασφαλώς δεν αναφερόμαστε μόνο στον τομέα της οικονομίας αλλά και σε αυτόν της παιδείας, της κοινωνικής συνοχής και της παρουσίας του κράτους «υπέρ» των πολιτών του.
Μας κούρασαν οι λαϊκισμοί, τα ξύλινα λόγια, οι ψηφοθηρικές υποσχέσεις, οι άνευ ουσίας αντιπαλότητες, και τα επικοινωνιακά σλόγκαν (Πως η Βουλή διαψεύδει το όραμά μας). Ίσως αυτές οι πολιτικές να είχαν θέση σε άλλες εποχές. Να υπηρετούσαν στο τότε κάποιο σκοπό. Αν και μάλλον το μόνο που πάντα πετύχαιναν ήταν η διχόνοια.
Δεν θέλουμε να υποτιμάται άλλο η νοημοσύνη μας.
Δεν μας συγκινεί η προώθηση και προβολή της λογικής του εύκολου κέρδους. Προτιμούμε διαφημίσεις και αναφορές για επιτυχημένες start up business από αυτές για τυχερά παιγνίδια ή για τον πολλαπλασιασμό (μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα) της αξίας του Bitcoin και των άλλων κρυπτονομισμάτων (Που οδηγεί η εμφάμιση του Bitcoin). Στην οικονομία και στη ζωή ισχύει το easy come easy go!
Θέλουμε να δούμε το κράτος μέσα από τις σωστές οικονομικές πολιτικές να δημιουργεί άμεσα ή έμμεσα θέσεις εργασίας. Προς την κατεύθυνση αυτή χρειαζόμαστε και την δική του παραγωγική δραστηριότητα και την παροχή κινήτρων για την ενεργοποίηση των ιδιωτικών επενδύσεων. Αυτό είναι κάτι παραπάνω από ευχή. Είναι ανάγκη.
Την προηγούμενη δραστηριοποίηση του κράτους την θέλουμε πλαισιωμένη από μια νέα πολιτική κουλτούρα. Πρέπει έμπρακτα να αποδείξουμε ότι διδαχτήκαμε, συνειδητοποιήσαμε και καταλάβαμε ότι αν δεν αποβάλλουμε τον παλιό τρόπο σκέψης και λειτουργιάς το μέλλον θα αποτελέσει αντίγραφο του παρελθόντος!
Βγαίνοντας τον Αύγουστο του 2018 από τα μνημόνια και τα προγράμματα ξέρουμε ότι δεν θα «ανακτήσουμε» αυτόματα και την ελευθερία των οικονομικών (και όχι μόνο) επιλογών.
Απαγκιστρωμένοι από «ανόητες» αντιπαλότητες του παρελθόντος είναι επιβεβλημένο να φτιάξουμε ένα «δικό μας» πρόγραμμα ικανό να λειτουργεί υπέρ μας μέσα στα πλαίσια της ευρύτερης «παρακολούθησης» που επιτρέψαμε να μας συνοδεύει. Η λογική αυτού του «δικού μας» προγράμματος δεν θα έχει κομματικό χαρακτήρα αλλά πολιτικό και βέβαια θα πρέπει να σχεδιαστεί με γνώμονα το γενικότερο συμφέρον της χώρας που λέγεται Ελλάδα και όχι μέρους αυτής.
Σκεπτόμενοι τον υπόλοιπο κόσμο μας ανησυχεί η προοπτική μιας νέας χρονιάς (2018) με πιθανές γεωπολιτικές αρνητικές εξελίξεις, μονομερείς αποφάσεις, διόγκωση του ήδη τεράστιου παγκόσμιου χρέους αλλά και της οικονομίας της ανισότητας. Μας απασχολούν έντονα το συνεχή ρεκόρ των χρηματιστηρίων, των κρυπτονομισμάτων και των νέων «επικίνδυνων» λόγω μεγέθους (1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια) δανείων στις ΗΠΑ – αυτών για σπουδές. Ασφαλώς δεν ευχόμαστε να ζήσουμε το σπάσιμο άλλης μιας φούσκας.
Τα παραπάνω ενδεχόμενα - δεδομένα δεν βρίσκονται στη σφαίρα της δικής μας επιρροής και επομένως ουδείς θα κατηγορήσει την Ελλάδα αν σταθούν εμπόδιο στην προσπάθειά της για το καλύτερο αύριο.
Αυτό που εκφράζει τα θέλω μας και συγχρόνως την ευχή μας είναι να ζήσουμε μια νέα «μορφωμένη» από τη 10ετή περιπέτειά της Ελλάδα που θα προσπαθεί κινούμενη προς τη σωστή κατεύθυνση να δώσει πίσω το χαμόγελο στους Έλληνες. Και αυτό είναι στο χέρι της!
Πριν από λίγες μέρες η κυβέρνηση ανακοίνωσε την χορήγηση ενός εφάπαξ επιδόματος ύψους 400 ευρώ για όλους τους νέους ηλικίας 18-24 ετών, υπό την προϋπόθεση ότι είναι εγγεγραμμένοι στον ΟΑΕΔ από τον περασμένο Οκτώβριο και εξακολουθούν να παραμένουν άνεργοι.
Η παραπάνω πρωτοβουλία αποτελεί ένα μέτρο κοινωνικής πολιτικής και η έκφρασή του εναπόκειται στην διακριτική ευχέρεια της εκάστοτε κυβέρνησης. Ωστόσο ο επιδοματικός χαρακτήρας του μέτρου αυτού είναι ένα σημείο που μας προβληματίζει έντονα.
Ασφαλώς το ποσό των 400 ευρώ μπορεί να είναι εξαιρετικά σημαντικό και βοηθητικό για έναν άνεργο νέο, δεν παύει όμως να είναι μια εύκολη λύση από την πλευρά της κυβέρνησης. Και δεν είναι αυτό που περιμένει ο νέος ή ο μέσος Έλληνας
Στόχος της κυβέρνησης σε μια χώρα πρωταθλήτρια στην ανεργία των νέων στην Ευρωπαϊκή ένωση θα έπρεπε να ήταν το να βρουν οι νέοι αυτοί δουλειά. Το επίδομα ίσως να κάνει τις επερχόμενες χριστουγεννιάτικες διακοπές πιο ευχάριστες αλλά δεν θα μπορέσει να του δώσει μια διέξοδο από το πρόβλημα της ανεργίας. Τα 400 ευρώ δεν βοηθούν τον νέο που προσπαθεί να φτιάξει την επαγγελματική του ζωή αναζητώντας μια ευκαιρία για αξιοπρεπή απασχόληση.
Αυτές οι πρακτικές είναι καταλύτης στην διόγκωση του brain drain, της φυγής στο εξωτερικό νέων επιστημόνων εξαιρετικά καταρτισμένων κάνοντας την Ελλάδα να χάνει το σπουδαιότερο μέρος του ανθρώπινου κεφαλαίου της.
Η δύσκολη αλλά βιώσιμη λύση ενίσχυσης των νέων δεν είναι άλλη από το να βρουν δουλειά.
Είναι στο χέρι της κυβέρνησης η μείωση των φόρων στις επιχειρήσεις και των ασφαλιστικών εισφορών ώστε οι επιχειρήσεις να είναι σε θέση να προσλαμβάνουν νέους με ανθρώπινες συνθήκες. Είναι στο χέρι της κυβέρνησης η βελτίωση του επενδυτικού κλίματος της χώρας ώστε να γίνει φιλική σε επενδύσεις που δημιουργούν θέσεις εργασίας και γεννούν ευκαιρίες απασχόλησης. Είναι στο χέρι της κυβέρνησης να γεφυρώσει το χάσμα στην σύνδεση μεταξύ των πανεπιστημίων και της αγοράς.
Η παραπάνω λύση, αν και γνωστή και χιλιοειπωμένη, μοιάζει ακόμα πολύ μακρινή παρά την αδήριτη ανάγκη να υλοποιηθεί. Ο λόγος είναι ότι απαιτείται η απομάκρυνση από ευκαιριακές και ψηφοθηρικές λογικές οι οποίες στην χώρα μας είναι δυστυχώς βαθιά ριζωμένες. Η λογική του «δίνω επίδομα-παίρνω ψήφους» δεν μπορεί να έχει θέση στην Ελλάδα που φιλοδοξεί το καλοκαίρι να πετύχει «καθαρή έξοδο από τα μνημόνια».
Κλείνοντας, θέλω να σημειώσω πως το ελπιδοφόρο είναι ότι όντας 23 ετών και συναναστρεφόμενος καθημερινά με νέους αυτών των ηλικιών, η απόρριψη των εύκολων λύσεων είναι πλέον καθολική. Ας ελπίσουμε αυτή η τάση να οδηγήσει σταδιακά στην μεταστροφή της κυβέρνησης σε πρακτικές ουσιαστικής βοήθειας των άνεργων νέων.
Δημήτρης Νταγιάντης, Μεταπτυχιακός φοιτητής στο τμήμα οικονομικής επιστήμης του ΟΠΑ με κατεύθυνση "Εφαρμοσμένα οικονομικά και χρηματοοικονομικά"
Και να λοιπόν η εποχή που τα νομίσματα εκτός από τις Κεντρικές Τράπεζες «προσφέρονται» και από εταιρείες Software!
Αυτή η νέα μορφή «μέσου συναλλαγών» τα κρυπτονομίσματα (cryptocurrencies) όπως το Bitcoin, Litecoin, Ethereum, Ripple, αλλά και αρκετές δεκάδες άλλα, πολλαπλασιάζουν την αξία τους μέσα σε λίγες μόλις μέρες.
Σαν αποτέλεσμα, τα ψηφιακά νομίσματα (digital tokens) γίνονται πόλος έλξης για εκείνους που αναζητούν την υπέρ απόδοση των κεφαλαίων τους! Κάποιοι τους ονομάζουν επενδυτές! Εμείς θα χρησιμοποιούσαμε άλλο όρο.
Μια ομάδα λοιπόν προγραμματιστών (όχι πάντα επώνυμη) φτιάχνει ένα κρυπτονόμισμα το οποίο αποδέχονται ολοένα και περισσότερες - ανά τον κόσμο - εταιρείες σαν μέσο οικονομικών συναλλαγών ενώ ταυτόχρονα εν είδη μετοχής ή εμπορεύματος γίνεται και αντικείμενο αγοροπωλησίας με σκοπό φυσικά το κέρδος.
Δεν είναι ξεκάθαρος (στο μέχρι σήμερα γνωστό οικονομικό λεξικό) ο όρος που πρέπει να χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει αυτό το νέο μέσο ανταλλαγών; Είναι νόμισμα, εμπόρευμα, τίτλος ή είναι «κάτι» χωρίς όνομα;
Αυτό το «κάτι» δεν προσδιορίζεται (επί του παρόντος) από συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο μια και το κράτος είναι απών στην παρουσία – κυκλοφορία του. Αυτή η έλλειψη νομοθεσίας λειτουργεί αποτρεπτικά για τους θεσμικούς επενδυτές.
Η αποκεντρωμένη φύση του το τοποθετεί «απέναντι» στις τράπεζες που μεταφράζεται ότι από τη μια κερδίζει οπαδούς ενώ από την άλλη δημιουργεί το φόβο της μη ελεγχόμενης κατάστασης.
Το μόνο που ζητάει είναι μια σύνδεση στο internet και ο οποιοσδήποτε - γνωστός ή άγνωστος - αποστέλλει ή δέχεται χρήματα από όπου και από όποιον χωρίς να «ενδιαφέρεται» για πληροφορίες όπως «ονόματα» ή το «γιατί» των συναλλαγών.
Κάποιοι συνδέουν την παρουσία αυτού του μυστηριώδους νέου τεχνολογικού μέσου με παράνομες δραστηριότητες χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει ότι προηγουμένως οι εν λόγω δραστηριότητες δεν έβρισκαν τρόπο να υπάρχουν.
Η τουλάχιστον «παράξενη» μορφή του εσχάτως προσφέρει και καταφύγιο στα κεφάλαια σε περιόδους οικονομικής ή πολιτικής κρίσης! Κάτι σαν να θέλει να σταθεί δίπλα στο χρυσό ή και να του διεκδικήσει το ρόλο του «ασφαλούς καταφυγίου».
Στην τωρινή αναφορά μας για τα κρυπτονομίσματα - που δεν είναι μόνο το Bitcoin (Πυροτέχνημα ή όχι) - οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι γνωρίζουμε σχετικά λίγα για αυτό τα νέα «προϊόντα» και τις υπέρ αποδόσεις τους. Αυτή η έλλειψη γνώσης μας καθιστά επιφυλακτικούς απέναντι τους και με πολλά ερωτήματα να αναζητούν αν όχι απαντήσεις οπωσδήποτε χρόνο για σκέψη και προβληματισμό.
Σε αυτή την περίπτωση προσπαθούμε να φανταστούμε το νέο πλαίσιο του περιβάλλοντος της νομισματικής κυκλοφορίας αλλά και τον ενδεχόμενο πληθωρισμό.
Θα μπορούσαν να συνυπάρχουν όλα τα παραπάνω. Βέβαια θα πρέπει στο σημείο αυτό να εκτιμηθεί και να σταθμιστεί το ενδεχόμενο η οικονομία να χάσει ακόμα περισσότερο τον αυτοέλεγχό της.
Είναι τα χαμηλά επιτόκια; Υπάρχουν όμως και οι υπέρ αποδόσεις των μετοχών στα χρηματιστήρια αλλά και πολλές νέες ιδέες που ζητούν χρηματοδότη.
Είναι αποτέλεσμα ανησυχίας που προέρχεται από πιθανές γεωπολιτικές εξελίξεις; Οπότε δικαιολογείται να «ψάχνουμε» για καινούρια μορφή χρυσού!
Η νέα generation των millennials χαρακτηρίζεται αφενός για το έντονο εγώ που «βγαίνει» μέσω των selfies και των likes και αφετέρου για την αναζήτηση της καλοπέρασης αδιαφορώντας για τα κοινά αλλά έχοντας μεγάλη σχέση με την τεχνολογία.
Ο Paul Krugman σε συνέντευξη του στο Business insider αναφέρει ότι «το κρυπτονόμισμα είναι ακόμα πιο εξόφθαλμη φούσκα από την στεγαστική φούσκα»
Κάποιοι χαρακτηρίζουν τα κρυπτονομίσματα σαν «ευκαιρία ζωής». Άλλοι που έζησαν το γκρέμισμα των χρηματιστήριων είναι διστακτικοί στο να αποδεχτούν ότι ο όρος «ευκαιρία ζωής» μπορεί να υφίσταται για τους «πολλούς» στο υπάρχον οικονομικό σύστημα.
Εσείς τι πιστεύετε;
Παγκοσμιοποίηση και Ενωμένη Ευρώπη!
Δυο εγχειρήματα που άλλαξαν θεαματικά τη λειτουργία της οικονομίας αλλά και της ίδιας της κοινωνίας. Αμφότερα παραπέμπουν τη σκέψη μας στην ελευθερία διακίνησης των κεφαλαίων, της τεχνολογίας, της κουλτούρας, της πληροφόρησης, κ.α.
Συγχρόνως όμως εμπεριέχουν την έννοια της Οικονομικής αλληλεξάρτησης των χωρών σε Παγκόσμιο – Ευρωπαϊκό επίπεδο αντίστοιχα.
Αναμφισβήτητα υπήρξαν εντυπωσιακές αλλαγές στη δομή της κοινωνίας στο εμπόριο, στην επικοινωνία, στις συνήθειες - πρότυπα, και γενικότερα στον τρόπο ζωής μας.
Αυτό το νέο περιβάλλον υποχρέωσε την Οικονομία να επαναπροσδιοριστεί σαν επιστήμη. Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για μια νέα Οικονομία, που βέβαια δεν κατήργησε τους κανόνες της παλιάς, αλλά η οποία προσπαθεί να προσδιορίσει και στη συνέχεια να ελέγξει τις παρενέργειες της νέας της μορφής.
Ασφαλώς η Οικονομική παιδεία δεν αποτελεί το μόνο νέο εργαλείο που χρειάζεται ο καθένας μας για να αντιμετωπίσει και στη συνέχεια να διαχειριστεί σωστά τα νέα δεδομένα.
Ούτε το ζητούμενο σε μια κοινωνία είναι όλα τα μέλη της να ονομαστούν κάποτε Οικονομολόγοι.
.. την “ομορφιά” της επιστήμης, την άμεση σύνδεσή της με την καθημερινότητά μας και σε τελικό επίπεδο την δυνατότητα που προσφέρει για την ερμηνεία της ανθρώπινης συμπεριφοράς είναι κάποια από αυτά που θα γίνουν αντιληπτά σε όσους αποφασίσουν να την σπουδάσουν – μελετήσουν.
Το να κατανοήσουμε όμως πως λειτουργεί η νέα Οικονομία, το ότι αποτελείται από ένα άθροισμα αλληλοεξαρτώμενων μεγεθών – ενεργειών, ίσως είναι το απαραίτητο εφόδιο για να συνειδητοποιήσουμε μεταξύ άλλων: την εφαρμογή των βασικών αρχών της επιστήμης στην καθημερινότητά μας.
Το τι ακριβώς σημαίνει αλληλεξάρτηση Οικονομιών, γιατί η έννοια του κινδύνου έπαψε να έχει γεωγραφικούς περιορισμούς, πως θα φιλτράρουμε την υπέρ – πληροφόρηση και πως τελικά θα μειώσουμε τις λανθασμένες αποφάσεις μας είναι μερικά από τα ερωτήματα των οποίων τις απαντήσεις «απαιτείται» να γνωρίζουμε στο νέο περιβάλλον της οικονομίας.
Η παραπάνω γνώση ίσως τελικά μας επιτρέψει να αναγνωρίσουμε την πιθανότητα η οικονομία να χάσει τον «αυτοέλεγχο» της, αν αυτό δεν έχει ήδη συμβεί.
Έτσι όπως πλησιάζει το τελείωμα άλλης μιας χρονιάς σκέψεις για αλλαγές εμφανίζονται στο προσκήνιο των «θέλω» μας. Πάντα η προοπτική της άφηξης του καινούριου χρόνου προσφέρει μια αφετηρία για κάτι διαφορετικό - για κάτι νέο.
Αυτό το νέο για κάποιους μπορεί να είναι η διαφυγή από κάτι που κούρασε, για άλλους το εισιτήριο του επόμενου ταξιδιού, και για τους νεότερους απλά το ξεκίνημα.
Μια δύσκολη 10ετια
Κοιτώντας πίσω στα χρόνια που πέρασαν από το 2008 μέχρι σήμερα βλέπουμε μια «κακή» - σε πολλά μέτωπα - 10ετια. Ψάχνοντας το λόγο το εύκολο θα ήταν να «δείξουμε» την οικονομική κρίση σαν τη βασική υπεύθυνο που «βοήθησε» στην εμφάνιση παράπλευρων κρίσεων σε άλλους τομείς της ζωής μας - Ενός κακού μύρια έπονται, Σοφοκλής (496 – 406 π.Χ.)
Ανεξάρτητα πάντως από το αν η κρίση εμφανίστηκε στην οικονομία ή στη σκέψη - συμπεριφορά μας, το αποτέλεσμα ήταν να βιώσουμε δύσκολες καταστάσεις.
Αρκετοί υποστηρίζουν ότι μέσα από την αντιμετώπιση των δυσκολιών βγαίνεις σχεδόν πάντα πιο σοφός. Και πράγματι στα «αληθινά» δύσκολα το ζητούμενο είναι να επιβιώσεις – το να ζήσεις είναι κάτι εντελώς διαφορετικό και θα το αναζητήσεις στο μετά – και μέσα από αυτή την «αναγκαστική» προσπάθεια επιβίωσης ανακαλύπτεις διεξόδους άγνωστες ή υποτιμημένες στο χθες σου. Αυτές είναι οι «μυστικές» πόρτες που σε βγάζουν από τα προβλήματα. Είναι οι νέες αλήθειες που δεν ήξερες στο πριν. Τις έμαθες στο τώρα!
Προσπαθώντας να αναλύσει η σκέψη μας τη σοφία που (χωρίς τη θέλησή μας) αποκτήσαμε θα αναφέρουμε 3 στοιχεία που κατά τη γνώμη μας δεν πρέπει να «ξεχάσουμε» στην νέα πορεία μας που ξεκινάει με τον ερχομό του 2018.
Προσεδάφιση
Η 10ετία του ’90 μας εμφύτευσε την ψευδαίσθηση της ύπαρξης δεδομένων στη ζωή μας. Είναι πράγματι αλήθεια ότι οι περισσότεροι από εμάς «δώσαμε όρκο» στο μοντέλο του τότε ευ ζην ότι δεν θα το εγκαταλείψουμε ποτέ! Τέτοιος έρωτας!
Η προσεδάφιση και συγχρόνως η απομυθοποίηση της δυνατότητας ύπαρξης «δεδομένων» ήρθε 15 χρόνια αργότερα με τρόπο βίαιο και ανατρεπτικό.
Ίσως αυτά τα έντονα χαρακτηριστικά να είναι εκείνα που δεν θα επιτρέψουν στο αύριο της πορείας μας να ξανά – αμφισβητήσουμε ότι ένα από τα χαρακτηριστικά της ζωής είναι η εναλλαγή καλών και άσχημων ημερών.
Και αυτό δεν θα επιτρέψουμε στην επιλεκτική μνήμη μας να το ξεχάσει..
Ανοικοδόμηση
Είμαστε της άποψης ότι αποχαιρετώντας το 2017 αφήνουμε πίσω και τα χειρότερα στη σφαίρα της οικονομίας. Βεβαίως δεν εννοούμε ότι τα πράγματα θα αλλάξουν από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά ότι η πτώση (κατρακύλα) μοιάζει να βρήκε τον πυθμένα της. Αυτό μεταφράζεται στην προσδοκία του καλύτερου αύριο.
Σε αυτή τη πορεία ανοικοδόμησης του καλύτερου αύριο πρέπει να ξεκαθαρίσουμε στον εαυτό μας αφενός το πως ερμηνεύουμε το «καλύτερο» και αφετέρου ότι θέλουμε για συνοδοιπόρους άτομα απαγκιστρωμένα από τη λογική «της βιτρίνας, του τάχα, του δήθεν, και του αχ το τι περάσαμε». Είναι εντελώς διαφορετικό το να συνειδητοποιείς τα λάθη σου από το να τα κουβαλάς στην πλάτη βγάζοντάς τα προς τα έξω «παρέα» με τις λέξεις ψέμα ή μιζέρια.
Η ανοικοδόμηση δεν απαιτεί την αυτοτιμωρία αλλά την αυτογνωσία.
Και εκείνος που θα διατηρήσει τη γκρίνια, το ανάθεμα και τη γενικότερη μιζέρια αφενός δεν έχει θέση δίπλα μας και αφετέρου ας κάνει τον κόπο να παρατηρήσει άτομα (εκεί κοντά του) που πέρασαν πολύ χειρότερα από ότι ο ίδιος και ενώ δικαιούνται (συγκριτικά πάντα αναφερόμαστε) την καταγραφή της θλίψης στα μάτια τους φροντίζουν με το χαμόγελο να μη της αφήνουν περιθώρια να αμφισβητήσει ποιος είναι ο πιο δυνατός.
Το νέο «ευ ζην»
Ασφαλώς ο καθένας έχει τον δικό του τρόπο σκέψης που τον οδηγεί σε συγκεκριμένες επιλογές στη προσπάθεια να «ζει όμορφα»! Σαν συνέπεια το «όμορφα» έχει πολλές ερμηνείες μια και δεν είναι κοινά για όλους τα προαπαιτούμενα για τον εν λόγω χαρακτηρισμό.
Εμείς ανήκουμε σε εκείνους που «έμαθαν» ότι η ποσότητα δεν εξασφαλίζει την ποιότητα . Μια κοντινή εκδρομή μπορεί να μας «γεμίσει» πολύ περισσότερο από τις πολλές μακρινές. Καταλάβαμε (πάντα με κόστος) ότι αυτό που ψάχνουμε είναι στιγμές ζωής που αν τις προσθέσουμε θα μας δώσουν αυτό που εμείς αντιλαμβανόμαστε σαν «όμορφη ζωή».
Και βέβαια αυτές οι στιγμές δεν θα προέλθουν με τις λογικές του παρελθόντος, δηλαδή με την επανάληψη του «ποσοτικού» μοντέλου ζωής. Δεν είναι η ποσότητα των επιλογών που αναδεικνύει τις στιγμές ζωής αλλά η μοναδικότητα των επιλογών μας
Επίλογος
Ατενίζοντας πλέον (από πολύ κοντά) τη νέα χρονιά ας ξεκινήσουμε το ταξίδεμά της έχοντας ξεκάθαρο στη σκέψη μας ότι για να απολαύσουμε το νέο ταξίδι δεν πρέπει να ξεχάσουμε τα λάθη του προηγούμενου.
Και μέσα στα λάθη μπορεί να ήταν οι πολλοί προορισμοί, τα πολλά δρομολόγια που ακολουθήσαμε, οι πολλοί συνεπιβάτες που είχαμε, η υιοθέτηση κριτηρίων τρίτων για το δικό μας ευ ζην, αλλά και η μεγάλη έλλειψη ειλικρίνειας προς τους άλλους και προς τον εαυτό μας.
Ας «φτιάξουμε» λοιπόν μια όμορφη χρονιά με υγεία και με πολλές δικές μας στιγμές!
Η προετοιμασία των μαθητών της Γ΄ Λυκείου για τις Πανελλαδικές εξετάσεις περιλαμβάνει ασφαλώς και ανά τακτά χρονικά διαστήματα διαγωνίσματα.
Μέσα από τη γραπτή ή προφορική (ανάλογα της περίπτωσης) εξέταση γίνεται προσπάθεια να εντοπιστούν κενά, να αναλυθούν – εξηγηθούν τα λάθη, και βέβαια να εξοικειωθούν οι μαθητές στις «συνθήκες» των εξετάσεων που έρχονται – αυτό που ονομάζουμε «προσομοίωση».
Αναμφίβολα ο καλός βαθμός ενός διαγωνίσματος είναι το ζητούμενο μια και η «σωστή» του μετάφραση δίνει δύναμη στο μαθητή για την συνέχεια και ισχυροποιεί μέσα του το «θα πάω καλά». Βέβαια η «λανθασμένη» μετάφραση ακούει στο όνομα εφησυχασμός, και κάτι τέτοιο 5 μήνες πριν τις πανελλαδικές ποτέ δεν θέλουμε να συμβεί.
Πόσο αντιπροσωπευτικός είναι ο βαθμός των διαγωνισμάτων προετοιμασίας
Αρκετές φορές ο μαθητής δυσαρεστείται που του «έκοψαν» μόρια σε σημεία που κατά τη γνώμη του δεν έπρεπε. Αισθάνεται αδικημένος. Και μάλιστα ίσως το αίσθημα της αδικίας να μεγαλώνει συγκρίνοντας το βαθμό του με τους αντίστοιχους των συμμαθητών του.
Να δούμε όμως και το θέμα από τη μεριά του βαθμολογητή - καθηγητή.
Ξεκινώντας με το δεδομένο ότι υπάρχει μόνο καλή θέληση στη σχέση καθηγητή – μαθητή ο πρώτος ΔΕΝ πρέπει να ωραιοποιήσει την εικόνα ενός γραπτού προετοιμασίας για τις πανελλαδικές. Εξάλλου η μάθηση προτιμά την ποιότητα αντί της ποσότητας. Όσο και να ακούγεται «σκληρό» πρέπει να είναι αυστηρός κριτής - όχι για να αυτοονομασθεί αυστηρός, αλλά για να βοηθήσει τον μαθητή να γνωρίσει (από πριν) την πραγματική ατμόσφαιρα των Πανελλαδικών. Και αυτή η ατμόσφαιρα δεν είναι ασφαλώς για να τη φοβάται ΑΛΛΑ είναι μια ατμόσφαιρα διαφορετική.
Τα διαφορετικά στοιχεία των Πανελλαδικών εξετάσεων σε σχέση με τις εξετάσεις προετοιμασίας
Σαν πρώτο θα αναφέρουμε το ίδιο το περιβάλλον με την κυριολεκτική του έννοια. Δεν είναι το ίδιο να γράφεις παρέα με τους φίλους σου σε μια γνώριμη τάξη ενώ συγχρόνως αισθάνεσαι την «ασφάλεια» της παρουσίας του καθηγητή σου με το να βρίσκεσαι σε ένα (ενδεχομένως) όχι οικείο χώρο χωρίς τη δυνατότητα να εκφράσεις πιθανή απορία στους επιβλέποντες καθηγητές.
Το δεύτερο στοιχείο που πρέπει να συνειδητοποιήσει ο μαθητής είναι ότι ο διορθωτής του γραπτού του (στις Πανελλαδικές εξετάσεις) ΔΕΝ τον γνωρίζει. Είναι μια απρόσωπη σχέση και ακριβώς γι αυτό το λόγο το γραπτό πρέπει να είναι απόλυτα «πειστικό» για τον διορθωτή. Σε αυτή την περίπτωση ο καθηγητής δεν ξέρει τις γνώσεις του μαθητή κάτι που σημαίνει ότι αν θέλει να είναι δίκαιος πρέπει να είναι αυστηρός κριτής.
Επίλογος
Αγαπημένοι μαθητές ο καθηγητής είναι σύμμαχος στην προσπάθειά σου (Η συμμετοχή του καθηγητή στο παρακάτω της ζωής των άλλων) και οι παραπάνω σκέψεις δεν γράφτηκαν για να φοβίσουν, να αγχώσουν, ή να μειώσουν την αυτοπεποίθησή σας. Σαν στόχο έχουν ακριβώς το αντίθετο μια και πιστεύουμε ότι το άγχος και ο φόβος κάνουν έντονη την παρουσία τους όχι όταν είσαι προετοιμασμένος για την πραγματική εικόνα μιας δοκιμασίας αλλά όταν πρωτογνωρίζεις την πραγματικότητα στη διάρκεια της δοκιμασίας.
Καλή συνέχεια στην προσπάθειά σας.
10 Δεκεμβρίου 2017
Αν έχουμε κατανοήσει ότι το οριακό προϊόν (της εργασίας) ΜΡ δείχνει την μεταβολή του συνολικού προϊόντος που προέρχεται από την προσθήκη μιας επιπλέον μονάδας μεταβλητού ΣΠ (εργάτη) θα μας είναι απόλυτα σαφές (και αναμενόμενο) ότι όταν το συνολικό προϊόν αρχίζει να αυξάνεται με φθίνοντα ρυθμό το οριακό προϊόν θα αρχίσει να μειώνεται.
Οι περισσότεροι δεν έχουμε ξεχάσει τη μέρα που ανοίξαμε τον πρώτο μας τραπεζικό λογαριασμό. Τότε ονομαστήκαμε καταθέτες!. Μια αίσθηση ασφάλειας αλλά και κάποια μορφή πρώιμου κύρους συνόδευε εκείνη τη στιγμή που πήραμε στα χέρια μας το πρώτο βιβλιάριο καταθέσεων.
Αργότερα προς τα τέλη των 90s μετονομαστήκαμε - άλλοτε εν γνώσει μας και άλλοτε με αποφάσεις τρίτων - από καταθέτες σε επενδυτές!
Στην πρώτη περίπτωση συνειδητά αγοράσαμε μετοχές, αμοιβαία κεφάλαια και ομόλογα. Και βέβαια σαν νέοι τότε στο χώρο των επενδύσεων «μπερδέψαμε» την έννοια της κατάθεσης με αυτή της επένδυσης αγνοώντας ή με σταθμίζοντας σωστά τον κίνδυνο (ρίσκο) που εμπεριέχει η επένδυση.
Στη δεύτερη όμως των περιπτώσεων γίναμε επενδυτές εν αγνοία μας μια και η νέα μορφή των τραπεζών «οδήγησε» μέρος των καταθέσεων μας σε επενδυτικά προϊόντα άγνωστα σε εμάς και επομένως όχι της δικής μας επιλογής.
Οι τράπεζες και η συμμετοχή τους στο κραχ του 1929
Οι τράπεζες ήδη από τα χρόνια προ της κρίσης του 1929 στις ΗΠΑ κατηγορήθηκαν από αρκετούς για επενδυτικές δραστηριότητες που έθεταν σε κίνδυνο τα κεφάλαια των ιδιωτών. Υπήρξαν μάλιστα απόψεις που φωτογράφισαν τον τραπεζικό τομέα σαν τον βασικό υπεύθυνο για το κραχ της χρηματιστηριακής αγοράς και της παγκόσμιας ύφεσης που ακολούθησε. Και πράγματι οι τράπεζες αφενός είχαν δανείσει το κοινό για να αγοράσει μετοχές και αφετέρου οι ίδιες συμμετείχαν στην αγοραπωλησία μετοχών και ομολόγων αποσκοπώντας ασφαλώς στην αύξηση των κερδών τους πέραν εκείνων που προέρχονταν από τις παραδοσιακές τραπεζικές εργασίες.
Ο διαχωρισμός των τραπεζών μετά την κρίση. The Glass – Steagall Act
Λίγο αργότερα, το 1933, δύο μέλη του Αμερικανικού Κογκρέσου οι Carter Glass και Henry Steagall - που έγιναν γνωστοί με το Glass – Steagall Act πρότειναν τον διαχωρισμό των τραπεζών σε εμπορικές (με αντικείμενο τις παραδοσιακές δραστηριότητες) και σε επενδυτικές. Ο νόμος ψηφίστηκε σε μια προσπάθεια «ανοικοδόμησης» της εμπιστοσύνης προς το τραπεζικό σύστημα η οποία είχε πληγεί από το μεγάλο αριθμό τραπεζών που πτώχευσαν τα πρώτα χρόνια της τότε μεγάλης ύφεσης.
Σύμφωνα με το Glass – Steagall Act (GSA) από τα έσοδα των πρώτων (παραδοσιακών) μόνο το 10% θα μπορούσε να προέρχεται από επενδυτικές δραστηριότητες οι οποίες κυρίως θα σχετίζονταν με «κινήσεις» στα κρατικά ομόλογα. Επομένως μετά το σαφή διαχωρισμό ιδιώτες και επιχειρήσεις γνώριζαν ότι οι καταθέσεις των δεν θα κινδύνευαν από ενδεχομένως λανθασμένες επενδυτικές επιλογές.
Τα χρόνια που μεσολάβησαν μέχρι τα τέλη των 90s
Όπως κάθε οικονομικό μέτρο, έτσι και το GSA, είχε υποστηρικτές και αντιπάλους αναφορικά με την αποτελεσματικότητα ή όχι της συμμετοχής του στη μείωση του επενδυτικού κινδύνου (ρίσκου) που αναλάμβαναν οι τράπεζες. Σαν αποτέλεσμα, και με διάφορες τροποποιήσεις που μεσολάβησαν, το 1999 το GSA καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από το Gramm - Leach – Bliley Act σύμφωνα με το οποίο όχι μόνο έπαψε να ισχύει ο διαχωρισμός των τραπεζών αλλά οι δραστηριότητές τους επεκτάθηκαν πλέον και σε άλλους τομείς .
Σχεδόν 10 χρόνια μετά την κατάργηση του GSA ξέσπασε η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 με την κατάρρευση της Lehman Brothers που οδήγησε όπως και το 1930 την παγκόσμια οικονομία σε μεγάλη ύφεση.
Κάποιοι συσχέτισαν την κατάργηση του GSA με την εμφάνιση τη κρίσης του 2008 με αποτέλεσμα σήμερα να υπάρχουν σκέψεις για επαναφορά του νόμου περί διαχωρισμού των τραπεζών σε μια πιο «σύγχρονη» έκδοση.
Επίλογος
Οι απόψεις – εκτιμήσεις στα οικονομικά ζητήματα συχνά έχουν πάνω από μια οπτικές. Ασφαλώς το ίδιο ισχύει και στο σημερινό μας θέμα - της ύπαρξης δηλαδή τραπεζών πολυκαταστημάτων (super market) ή τον διαχωρισμό των δραστηριοτήτων τους σε εκείνες που θα διατηρήσουν τον παραδοσιακό ρόλο τους και σε άλλες που θα δραστηριοποιούνται στις συναλλαγές χρηματοοικονομικών προϊόντων που εμπεριέχουν κίνδυνο.
Η δική μας άποψη είναι (Ο μετασχηματισμός των τραπεζών και η κρίση του 2008) ότι το γιγάντεμα των δραστηριοτήτων του τραπεζικού κλάδου αλλά και η είσοδός του σε επενδυτικούς χώρους άγνωστους προηγουμένως δημιούργησαν συνθήκες μη αποτελεσματικού ελέγχου με συνέπεια τις λανθασμένες κινήσεις οι οποίες ιστορικά εμφανίζεται να επαναλαμβάνονται.