31 Οκτωβρίου 2017
Όταν υπολογίζουμε την ED (ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή) και την ΕΥ (ελαστικότητα ζήτησης ως προς το εισόδημα) χρειάζεται προσοχή στην εφαρμογή της υπόθεσης ceteris paribus. Δηλαδή ποιους παράγοντες - ανά περίπτωση - πρέπει να διατηρούμε σταθερούς.
Αναμφίβολα όλοι μας ή τουλάχιστον οι περισσότεροι θα θέλαμε η επόμενη της δικής μας γενιάς να είναι καλύτερη. Ποιος δεν θα επιθυμούσε η πρόοδος, οι σωστές επιλογές και τα λιγότερα λάθη να χαρακτηρίζουν το σήμερα αλλά και το αύριο των νέων.
Υπάρχουν μάλιστα φορές που τα προηγούμενα θέλω μας παίρνουν και την μορφή της απαίτησης. Πράγματι με τον τρόπο μας απαιτούμε από τα παιδιά να κάνουν τις κατάλληλες επιλογές αξιολογώντας σωστά τα όποια δεδομένα προϋπάρχουν των αποφάσεών τους.
Έχουμε όμως φροντίσει προηγούμενα να τους διδάξουμε τον τρόπο με τον οποίο επιλέγουμε;
Στην οικονομική επιστήμη δεχόμαστε την «υπόθεση» ότι όλοι έχουμε πλήρη γνώση των δεδομένων της αγοράς (περιβάλλοντος). Η «υπόθεση» χρησιμοποιείται στην προσπάθεια προσδιορισμού της «ιδανικής – ορθολογικής» συμπεριφοράς του ατόμου. Το αν στον πραγματικό κόσμο ισχύει είναι θέμα που δεν αναλύεται στις τωρινές σκέψεις μας.
Και πράγματι η ύπαρξη υπέρ-πληροφόρησης στις μέρες μας δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Αναμφίβολα οι νέοι έχουν σαφώς μεγαλύτερη βατότητα στην ενημέρωση απ ότι η προηγούμενη γενιά. Η ευκολία αναζήτησης και άντλησης πληροφοριών για το όποιο θέμα από το διαδίκτυο δεν απαιτεί παρά ελάχιστο χρόνο. Κάτι αντίστοιχο βέβαια συμβαίνει και με τα υπόλοιπα μέσα μαζικής ενημέρωσης ή επικοινωνίας (ΜΜΕ) και κοινωνικής δικτύωσης τα οποία προσφέρουν εικόνες, κείμενα και προτροπές σε κάθε ενδιαφερόμενο ή μη.
Βέβαια η ποσότητα δεν εξασφαλίζει απαραίτητα την ποιότητα (οὐκ ἐν τῷ πολλῷ τὸ εὖ )
Το να υιοθετήσουμε ή απορρίψουμε μια άποψη είναι αποτέλεσμα δύο κυρίως παραγόντων. Του διαθέσιμου χρόνου και της δυνατότητας ανάλυσης.
Στο σκέλος του χρόνου ο τεράστιος όγκος της πληροφόρησης ουσιαστικά «συμπιέζει» περαιτέρω τη διάρκεια που αφιερώνεται στο έλεγχο της καταλληλότητάς της. Ο ιδιαίτερα έντονος αυτός χρονικός περιορισμός ασφαλώς αποτελεί τροχοπέδη στον αντιπροσωπευτικό έλεγχο της αξιοπιστίας της πληροφορίας ή της πραγματικής χρησιμότητάς της για τον ενδιαφερόμενο.
Η δυνατότητα ανάλυσης από την μεριά του ενδιαφερόμενου έχει σαν αποτέλεσμα την επιλογή εκείνης της ανά περίπτωση «σωστής» για τον ίδιο πληροφορίας μεταξύ των πολλών άλλων. Αυτή η ικανότητα με τη σειρά της προαπαιτεί την ύπαρξη κριτικής σκέψης. Και αυτή συνήθως δεν είναι έμφυτη. Καλλιεργείται όμως. Διδάσκεται!
Εδώ και χρόνια στη μεταφοράς της γνώσης «προτιμάται» η προσφορά ποσότητας έναντι της ποιότητας παρά το ότι η μάθηση έχει την ακριβώς αντίθετη άποψη.
Με την εφαρμογή μιας τέτοιας λογικής στην πραγματικότητα δεν «αφήνουμε» χρόνο στη σκέψη να αναλύσει, κατανοήσει και καταλήξει σε συμπεράσματα. Ουσιαστικά μέσω της υπέρ-προσφοράς την «οδηγούμε» σε κατάληξη δικής μας επιθυμίας ή αίσθησης. Δηλαδή δεν διαφοροποιούμαστε από τις συνθήκες με τις οποίες έρχονται αντιμέτωπα τα παιδιά όταν αντλούν πληροφορίες από το ευρύτερο περιβάλλον (προηγούμενη παράγραφος)
Η εκπαίδευση των νέων στο σχολείο θα έπρεπε να αποβλέπει στον εφοδιασμό τους με εκείνα τα εργαλεία σκέψης που θα τους επιτρέψουν να παρεμβαίνουν με τη δικά τους κριτήρια αξιολόγησης στο αύριο της ζωής τους. Κάτι το οποίο είναι εντελώς άλλο από την «κατασκευή σκέψης» με συγκεκριμένες προδιαγραφές που εξυπηρετούν συγκεκριμένους σκοπούς.
Αυτό που χρειάζεται ο νέος είναι να του μάθουμε τη διαδικασία σωστής άντλησης, αξιολόγησης, ανάλυσης, και προβολής συνεπειών στο μετά των δεδομένων του τώρα. Τότε του έχουμε καλλιεργήσει την κριτική σκέψη.
Τότε προσφέραμε τη δύναμη στη σκέψη του να διαβάζει πίσω από τις λέξεις ώστε να επιλέγει αυτές που πράγματι χρειάζεται..
Όσο πλησιάζει το 2018 τόσο μικραίνει και η απόσταση για τον επόμενο Αύγουστο, μήνα κατά τη διάρκεια του οποίου, όλοι θα θέλαμε να δούμε τη χώρα μας να αποχαιρετά τα μνημόνια. Η προοπτική και μόνο της εξόδου δημιουργεί μια ψυχολογική τόνωση στην προσπάθεια αναζήτησης της χαμένης μας αυτοπεποίθησης σε προσωπικό, κοινωνικό, επαγγελματικό, και οικονομικό επίπεδο.
Στην Ελλάδα, συνειδητά ή όχι, έχουμε χρονικά «συνδέσει» το τέλος της εποχής των μνημονίων με την περίφημη ανάκαμψη της οικονομίας η οποία (ανάκαμψη) πάντα είναι η νομοτελειακή κατάληξη της όποιας (βαθιάς ή όχι) ύφεσης - Έτσι όπως στη φύση το πρώτο φως της ημέρας εμφανίζεται πάντα μετά το «βαθύ» σκοτάδι της νύχτας.
Πιστεύουμε ότι πριν καταθέσουμε την άποψή μας για την «εικόνα» της εκτός μνημονίων Ελλάδος θα ήταν χρήσιμη μια αναφορά στις συνθήκες που επικρατούν αρχικά στην παγκόσμια και στη συνέχεια στη Ελληνική οικονομία.
Ακολουθώντας λοιπόν την παραπάνω νομοτελειακή «λογική» η παγκόσμια οικονομία ξεπέρασε την κρίση που ξεκίνησε στις ΗΠΑ το 2008 μη την κατάρρευση της Lehman Brothers και η οποία γρήγορα επεκτάθηκε σε όλο τον κόσμο.
Ήδη από το 2011 στις ΗΠΑ και λίγο αργότερα στην ΕΕ το ΑΕΠ έφθασε σε επίπεδα υψηλότερα του 2009. Βεβαίως στην ΕΕ τα ποσοστά ανάπτυξης δεν είναι ομοιόμορφα για όλα τα μέλη της ένωσης. Και ασφαλώς υπάρχουν ακόμα και σήμερα οικονομίες που δεν έχουν επιστρέψει στα επίπεδα προ κρίσεως. Για παράδειγμα, η Ιταλία, η Πορτογαλία και με τη μεγαλύτερη απόκλιση από όλες η Ελλάδα.
Το ξεπέρασμα της κρίσης του 2008 συνοδεύτηκε σε πολιτικό – κοινωνικό επίπεδο από την εμφάνιση σε ύψιστα πολιτικά αξιώματα ατόμων περισσότερο γνωστών για την οικονομική τους επιφάνεια παρά για την πολιτική τους σταδιοδρομία, αλλά και από τη ενδυνάμωση της παρουσίας πολιτικών χώρων ακραίων αντιλήψεων.
Σε οικονομικό επίπεδο η ανάκαμψη των μακροοικονομικών δεικτών δεν έγινε τόσο «ορατή» στην πραγματική οικονομία, ενώ οι παραγωγικές επενδύσεις δεν θυμίζουν εκείνες προηγούμενων ετών.
Ταυτόχρονα οι δείκτες των χρηματιστηρίων καταρρίπτοντας το ένα ρεκόρ κατόπιν του άλλου βρίσκονται σε δυσθεώρητα ύψη που δύσκολα μπορεί κάποιος να δεχτεί ότι αντιπροσωπεύουν την «πραγματική» εικόνα της οικονομίας.
Και βεβαίως το παγκόσμιο χρέος έχει φτάσει (σύμφωνα με το IIF) στο 324% του παγκόσμιου ΑΕΠ (Κρίση χρέους και η δημιουργεία της φούσκας) κάτι που μας αφήνει αναπάντητο το ερώτημα «που θα φτάσει το κόστος του όταν αρχίσει η άνοδος των επιτοκίων»;
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον της εδώ και χρόνια παγκόσμιας οικονομικής ανάκαμψης η Ελλάδα θέλει (σε 10 περίπου μήνες) να αφήσει πίσω της τα μνημόνια προσπαθώντας να πείσει – ίσως και την ίδια - ότι έστω και μικρούς ρυθμούς έχει περάσει από τις αρχές του 2017 σε τροχεία ανάπτυξης αν και εξακολουθεί να είναι η τελευταία χώρα της ΕΕ που η οικονομία της είναι τόσο μακριά από τα μεγέθη του 2009.
Εσχάτως μάλιστα ακούγονται και θετικές(!!) εκτιμήσεις από άτομα που δεν μας είχαν συνηθίσει ανάλογα. Όπως για παράδειγμα ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε που πρόσφατα ρωτήθηκε για το πότε θα τελειώσει ο «εφιάλτης» στην Ελλάδα και δήλωσε ότι «Μα πιστεύω ότι έχει τελειώσει, το 2017 τα στοιχεία δείχνουν ότι τα πράγματα ανακάμπτουν».
Ασφαλώς μετά 8 χρόνια το άκουσμα «τέλος τα μνημόνια» μόνο ευχάριστα μεταφράζεται από τη σκέψη μας. Φανταζόμαστε λοιπόν την Ελλάδα να αφήνει πίσω της την 10ετη ύφεση και να βλέπει θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Να βγαίνει στις αγορές και να δανείζεται με όχι απαγορευτικά επιτόκια. Να υπάρχουν ενδεχομένως και κάποια μέτρα ελάφρυνσης του χρέους. Και βέβαια όταν αυτές οι προοπτικές πάψουν να είναι προοπτικές και περάσουν στο στάδιο της πραγματικής «εμφάνισής» τους στην οικονομία να βελτιώνεται και η θέση του μέσου πολίτη της χώρας.
Όμως σε αυτή την εκτός μνημονίων «νέα εποχή» θα υπάρχουν για την οικονομία της Ελλάδας κάποια δεδομένα τα οποία αν αγνοήσουμε ή ξεχάσουμε θα έχουμε κάνει ένα ακόμα λάθος. Ίσως μεγαλύτερο των πολλών προηγούμενων.
Δύο (μόνο) στοιχεία για το «νέο» οικονομικό περιβάλλον..
Βγαίνοντας η χώρα στις αγορές μην περιμένουμε να διαθέτει τα ομόλογά της με αποδόσεις της τάξης του 1%. Κάτι που σημαίνει ότι ο δανεισμός της παρότι δεν θα είναι απαγορευτικός δεν θα είναι ταυτόχρονα και ελκυστικός. Η παλιά συνταγή «παίρνω δάνεια για να καλύπτω τα κενά» πρέπει να ξεχαστεί μια και αποδείχτηκε καταστροφική. Η «πραγματική» αύξηση του ΑΕΠ της χώρας που θα βασίζεται σε όσο το δυνατόν περιορισμένη συμμετοχή των δανείων (Ο δείκτης Debt/GDP) είναι εκείνη που θα φέρει την «πραγματική» ανάπτυξη, άρα τον περιορισμό του ρίσκου και επομένως τον σταδιακό περιορισμό των spreads των Ελληνικών ομολόγων έναντι των Γερμανικών.
Οι ξένες επενδύσεις που αναμένονται θα γίνουν σε μια χώρα με φτηνούς (πλέον) συντελεστές παραγωγής. Επομένως οι κάτοχοι των συντελεστών δεν θα πρέπει να περιμένουν θεαματικές αποδόσεις (αμοιβές) για την προσφορά τους.
Συμφωνίες «και» για το αύριο..
Θα είναι άδικο έως και ανήθικο να διαγράψουμε από τη σκέψη τους ότι η χώρα έχει δεσμευτεί για αρκετά χρόνια (μετά το 2018) στην επίτευξη συγκεκριμένων στόχων. Για παράδειγμα στη δημιουργία πρωτογενών πλεονασμάτων της τάξης του 3,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2023 και κοντά στο 2% του ΑΕΠ για την περίοδο 2023-2060 (Συμφωνία Eurogroup 15.06.17) με παράλληλη βέβαια πειθαρχία στο Σύμφωνο Δημοσιονομικής Σταθερότητας
Πρέπει να μας είναι σαφές ότι οι συμφωνίες που έχουμε συνάψει με την ΕΕ και το ΔΝΤ δεν επιτρέπουν στη χώρα την άσκηση οικονομικών πολιτικών που «απολαμβάνουν» την ελευθερία της επιλογής μας. Στην πράξη, η όποια οικονομική πολιτική είναι υποχρεωμένη να ακολουθεί τα συμφωνημένα και ασφαλώς θα υπάρχει έλεγχος για την τήρησή τους. Δεν ασκούμε κριτική για τα κατά ή τα υπέρ τους καθ υπόδειξη άσκησης οικονομικής πολιτικής μια και αφενός εμείς «προσκαλέσαμε τους καθοδηγητές» και αφετέρου υπάρχουν πάντα δύο όψεις σε ένα νόμισμα.
Ανεξάρτητα από το πώς θέλουν - για τους δικούς τους λόγους - κυβέρνηση και αντιπολίτευση (Πανηγυρισμοί και απογοητεύεσεις) να εμφανίζουν την μετά μνημονίων εποχή η εποπτεία και ο έλεγχος της Ελλάδος από τους δανειστές της δεν θα σταματήσει με την έξοδο της χώρας από τα μνημόνια - προγράμματα.
Κλείνοντας την αναφορά μας στην μετά μνημονίων Ελλάδα θέλουμε να επισημάνουμε δύο παράγοντες που δεν πρέπει να αγνοήσουμε και από τους οποίους ο πρώτος είναι εκτός της σφαίρας ελέγχου της χώρας.
Όπως αναφέραμε στο πρώτο μέρος του άρθρου η ανάπτυξη (μετά την κρίση του 2008) της παγκόσμιας οικονομίας συνοδεύεται από αρκετά όχι ενθαρρυντικά στοιχεία μεταξύ των οποίων η διόγκωση του παγκόσμιου χρέους, τα συνεχή ρεκόρ των χρηματιστηριακών δεικτών, η εμφάνιση και ενδυνάμωση ακραίων πολιτικών ομάδων και η παρουσία σε καίριες ηγετικές πολιτικές θέσεις ατόμων άγνωστων προηγούμενα στην πολιτική σκηνή.
Δημιουργείται σταδιακά ένα «μίγμα» δεδομένων του οποίου η «εκτόνωση» είναι θέμα χρόνου να συμβεί.
Θέλουμε να ελπίζουμε ότι η διαδικασία οικονομικής ανάκαμψης της Ελλάδας δεν θα συναντήσει στην εξέλιξή της την εμφάνιση μιας νέας κρίσης στην παγκόσμια οικονομία. Μια τέτοια συγκυρία ασφαλώς θα αποτελούσε τροχοπέδη στην προσπάθεια της χώρας.
Ο δεύτερος παράγοντας αφορά το απαραίτητο της συνειδητοποίησης από κάθε πλευρά (κράτος και πολίτες) ότι η χώρα δεν πρέπει και ούτε θα μπορεί να επιστρέψει στην «ασυδοσία» παλαιότερων εποχών. Έχουμε αναφερθεί και σε προηγούμενο άρθρο (Νεα μέτρα και αντίμετρα αλλά χωρίς αναφορά σε νέα κουλτούρα) ότι είναι επιτακτική ανάγκη για την Ελλάδα η αλλαγή κουλτούρας στην συμπεριφορά της απέναντι και στους πολίτες της αλλά και σε τρίτους
Για να αντιμετωπιστεί τη νέα εποχή θα πρέπει πρώτα να «αποδεχτούμε» τα λάθη που κάναμε. Στη συνέχεια, και θα λέγαμε άμεσα, θα πρέπει να «φτιάξουμε» τη σχέση κράτους - πολίτη. Η αντιπαλότητα που υφίσταται σήμερα λόγω κυρίως της έλλειψης εμπιστοσύνης που υπάρχει εκατέρωθεν πηγαίνει τη χώρα μόνο προς τα πίσω.
Η χώρα μας έχοντας ήδη αλλάξει κατά πολύ την εικόνα της ξεκινάει την αναζήτηση μιας νέας ταυτότητας. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν ενωμένοι και απαγκιστρωμένοι από τις λανθασμένες «οπτικές» του παρελθόντος να «χαράξουμε» την πορεία αυτής της νέας Ελλάδας μακριά από τις υπερβολές - θετικές και αρνητικές - που βιώσαμε στις περιόδους πριν και μετά το 2008 αντίστοιχα.
24 Οκτωβρίου 2017
Η ελαστική ζήτηση χαρακτηρίζει αγαθά στα οποία η μεταβολή της τιμής τους δημιουργεί έντονο βαθμό αντίδρασης στον καταναλωτή. Επομένως σε μια α ποσοστιαία αύξηση της τιμής παρατηρείται μεγαλύτερη του α ποσοστιαία μείωση της ζητούμενης ποσότητα (σε απόλυτες τιμές). Ο καταναλωτής αντιδρά έντονα γιατί στην ουσία δεν έχει ανάγκη (τουλάχιστον μεγάλη) το αγαθό.
Η ύπαρξη υποκατάστατων (όχι ακριβότερων) σε ένα αγαθό το καθιστά στην πραγματικότητα μη αναγκαίο μια και ο καταναλωτής έχει να επιλέξει και άλλα προς κάλυψη της ίδιας ανάγκης.
Συμπερασματικά καταλήγουμε ότι όταν ένα αγαθό έχει πολλά υποκατάστατα η ζήτησή του είναι ελαστική.
Είναι γνωστό, ότι σε ένα περιβάλλον επιλεκτικής, κατευθυνόμενης, λανθασμένης, ή δήθεν πληροφόρησης, ο πωλητής μπορεί «πιο εύκολα» να διαθέσει το προϊόν του στον αγοραστή. Βλέπετε ο σωστά ενημερωμένος καταναλωτής «δυσκολεύει» τις πωλήσεις!
Το παραπάνω «περίγραμμα σκέψης» θα μπορούσε να φωτογραφίσει εμπορικές συναλλαγές κερδοσκοπικού χαρακτήρα, που βεβαίως στις πολιτισμένες κοινωνίες δεν θα «έπρεπε» να χαρακτηρίζουν τις σχέσεις κράτους - πολίτη!
Γενικά, η ύπαρξη παιδείας - αναγνωρίζεται από όλους – ότι προσφέρει στον άνθρωπο τη δυνατότητα να εμφανίζεται λιγότερο «ευάλωτος» απέναντι στον έλεγχο ή και στην κατεύθυνση της σκέψης του από τρίτους.
Συγκεκριμένα, η οικονομική παιδεία – ειδικά στο καθεστώς της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας - επιτρέπει στο άτομο να κρίνει και στη συνέχεια να επιλέξει στις καθημερινές οικονομικές αποφάσεις του, το «πλέον» σωστό, συγχρόνως δε του προσφέρει τη δυνατότητα να αναγνωρίσει την ορθότητα ή όχι των αποφάσεων που παίρνουν άλλοι για τον ίδιο.
Έχοντας αυτή την οικονομική υποδομή στη σκέψη του ο μέσος Έλληνας θα μπορούσε να αναρωτηθεί, να κατανοήσει ή και να δώσει απαντήσεις στα παρακάτω ερωτήματα:
Μήπως η γνώση των απαντήσεων στα παραπάνω οικονομικά ερωτήματα θα «δυνάμωνε» την οικονομική λογική του μέσου πολίτη που μεταξύ άλλων σημαίνει τον περιορισμό των λανθασμένων κινήσεών του αλλά συγχρόνως και την αναγνώριση της «λογικής» στις κινήσεις των άλλων;
Περισσότερα. μπορείτε να διαβάσετε στο βιβλίο μου «164 ΣΕΛΙΔΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ-Μια περιήγηση στον πραγματικό της κόσμο», το οποίο μπορείτε να βρείτε εδώ https://econtopia.gr/product/164-selides-oikonomias-mia-perihghsh-ston-pragmatiko-ths-kosmo/
Έχουμε αναφέρει και σε παλαιότερο άρθρο ότι η ύπαρξη οικονομικής παιδείας δεν σημαίνει να γίνουμε όλοι οικονομολόγοι. Ασφαλώς όχι. Δεν χρειάζεται η οικονομία – κοινωνία κάτι τέτοιο.
Αυτό που εννοούμε. και επιμένουμε στην εφαρμογή του. είναι η καλλιέργεια της παιδείας "περί τα οικονομικά" στο σχολικό περιβάλλον. Βεβαίως δεν αναφερόμαστε στην τυποποιημένη μεταφορά γνώσης που γίνεται μέσα από τα σχολικά εγχειρίδια στις τάξεις του Λυκείου.
Εντελώς διαφορετικά καταλαβαίνουμε την παροχή «πραγματικής» οικονομικής παιδείας.
Ειδικά η εποχή που ζούμε (ατυχώς) προσφέρει μια τεράστια ποικιλία οικονομικών θεμάτων την οποία θα έπρεπε να περάσουμε προς συζήτηση, ανάλυση και εξαγωγή συμπερασμάτων στο περιβάλλον της σχολικής τάξης.
Το κράτος διαθέτει - στο πλαίσιο της προστασίας του πολίτη με την ευρεία έννοια - εκείνους τους ανάλογους θεσμούς των οποίων αποστολή ή καθήκον είναι και η «ενδυνάμωση» της παιδείας του πολίτη.
Και σε ένα κόσμο που λαμβάνονται καθημερινά εκατομμύρια οικονομικές αποφάσεις, το δικαίωμα των νέων στην πρόσβαση της «πραγματικής» οικονομικής παιδείας δεν πρέπει να περιορίζεται στην τυποποιημένη διδασκαλία της ύλης ενός βιβλίου. ΠΡΕΠΕΙ να είναι πολύ περισσότερο ουσιαστικό.
Διδάσκοντας σύντομα αντιλαμβάνεσαι ότι η (πραγματική) μάθηση «προτιμά» την ποιότητα αντί της ποσότητας. Η ρήση του Αριστοτέλη «ουκ εν τω πολλώ το ευ, αλλ’ εν τω ευ το πολύ» δηλώνει καθημερινά παρούσα στην τάξη σου. Εννοιολογικά το γνωρίζεις, εμπειρικά το διαπιστώνεις, επιστημονικά το πιστεύεις στην πράξη όμως τι συμβαίνει; Το εφαρμόζεις;
Λοιπόν, τα θέματα των πανελλαδικών εξετάσεων πέρσι ήταν πολύ απαιτητικά! Με το ρυθμό που πηγαίνουμε δεν θα προλάβουμε να πούμε όλα όσα θέλω. Πρέπει να επιταχύνουμε.
Άρα, ξεχάστε τις πέντε ασκήσεις που σας έβαζα ανά μάθημα. Από αύριο οκτώ μπορέι και δέκα. Θέλω να καλύψουμε (όσο μπορούμε) το ενδεχόμενο να δείτε στις εξετάσεις άσκηση που έχουμε κάνει ή έστω μια παρόμοια. Δεν το καταλαβαίνετε;
Επίσης για τους ίδιους λόγους από εδώ και πέρα θα γράφουμε περισσότερα διαγωνίσματα
Για ακούστε. Ανεξάρτητα από τον βαθμό δυσκολίας των περσινών θεμάτων στις πανελλαδικές στο εξής θα λειτουργούμε διαφορετικά.
Συγκεκριμένα δεν θα έχετε να λύσετε πολλές ασκήσεις, αλλά τη μέρα που θα τις συζητήσουμε θα μου εξηγήσετε τη διαδικασία που ακολούθησε η σκέψη σας στην προσπάθεια να τις λύσει. Στη συνέχεια σκέφτομαι να σας δώσω ενδεικτικές απαντήσεις τις οποίες θα διαβάσετε και θα παραλληλίσετε με τις δικές σας. Θα βρείτε τις διαφορές και τυχόν απορίες θα τις συζητήσουμε στο επόμενο μάθημα.
Την ίδια ακριβώς «λογική» θα εφαρμόζουμε και στα διαγωνίσματα.
Βασικός και αδιαπραγμάτευτος όρος της νέας «λογικής» μας είναι ότι δεν θα έρθει κανείς χωρίς να έχει φέρει καταγεγραμμένη την προσπάθεια λύσης των ασκήσεων.
Ο ρόλος μας σαν καθηγητές δεν είναι να «γεμίζουμε» με ασκήσεις και διαγωνίσματα τα παιδιά για να πούμε ότι «είπαμε» πολλές ή μήπως τυχαία «κάνουμε» αυτή που θα «πέσει»... Είναι σχεδόν βέβαιο ότι αρκετές από τις πολλές – ελλείψει χρόνου - δεν θα αναλυθούν σε έκταση με συνέπεια οι μαθητές να μην «αναγνωρίσουν» την λογική του λάθους που ενδεχομένως έκαναν.
Οπότε τι ουσιαστικό θα έχουμε πετύχει;
Φοβάμαι μόνο την καλλιέργεια της τέχνης του παπαγαλισμού και βεβαίως το άκουσμα (με ότι αυτό σημαίνει) ότι ο τάδε έπιασε τα θέματα!
Η (πραγματική) επιτυχία στις εξετάσεις λομως έρχεται, και πρέπει να έρχεται, μέσα από τη δυνατότητα του μυαλού να αξιοποιεί σωστά και δυναμικά την υπάρχουσα γνώση για να την πάει παρακάτω. Με άλλα λόγια έχοντας αναλύσει 10 ασκήσεις να μπορεί να λύσει 100.
Δεν θα μπορούσε η διαδικασία της (πραγματικής) μάθησης να μην επιζητά και τα λάθη..
Το σκεπτικό μας δεν μπορεί να είναι πάντα αλάνθαστο. Λάθη θα γίνονται όσο το μυαλό δεν βρίσκεται σε αδράνεια. Το χρήσιμο για το παρακάτω της ζωής μας είναι να αποκτήσουμε εκείνη τη διαδικασία σκέψης ώστε να περιορίσουμε τα λάθη μας ή να τα ανακαλύψουμε πριν υποστούμε τις συνέπειές τους.
Αυτή η διαδικασία σκέψης είναι το «ευ» που χρειαζόμαστε για να αντιμετωπίζουμε με επιτυχία το «πολλώ»
15 Οκτωβρίου 2017
Η Συνολική Δαπάνη (ΣΔ = P ∙ QD) όταν μεταβάλλεται η τιμή (Ρ) αγαθού επηρεάζεται από τη μεγαλύτερη (σε απόλυτες τιμές) ποσοστιαία μεταβολή μεταξύ τιμής και ζητούμενης ποσότητας. Επομένως στην ελαστική ζήτησης η νέα ΣΔ που θα προκύπτει θα «ακολουθεί» το πρόσημο της μεταβολής της ζητούμενης ποσότητας ενώ αντίθετα στην ανελαστική θα «ακoλουθεί» αυτό της τιμής.
Ανάλογα σκεπτόμενοι καταλήγουμε στο ότι στην περίπτωση της μοναδιαίας ελαστικότητας (σε όλα τα σημεία μιας καμπύλης ζήτησης) η νέα ΣΔ παραμένει σταθερή σε μεταβολές της τιμής.
Για μεγαλύτερη ανάλυση της σχέσης παρακολουθείστε το video
Λοιπόν αυτό το πρώτο 10ημερο του Οκτωβρίου του 2017 η χώρα μου βιώνει το τι σημαίνει ανατρεπτικός μήνας! Καταργώντας την «γνωστή» έννοια του χρόνου κατορθώνουμε (μέσα σε μια μόνο εβδομάδα) να περάσουμε σε μια νέα «πραγματικότητα» εξαφανίζοντας προβλήματα που δοκίμασαν ή και γονάτισαν τους πολίτες για χρόνια!
Η οικονομία μπήκε (μετά από 9 χρόνια) σε τροχιά ανάπτυξης. Επικρατεί πανδαιμόνιο στις επενδύσεις με αποτέλεσμα την θεαματική αύξηση της απασχόλησης και συνεπώς του εισοδήματος. Σαν αποτέλεσμα έχει εκτοξευτεί η κατανάλωση κάτι που οδηγεί στην εμφάνιση έντονων πληθωριστικών πιέσεων!
Έντονη συμβολή στην διαμόρφωση της προηγούμενης εικόνας έχει αφενός η ευκολία εύρεσης εργασίας για τους νέους και αφετέρου οι αυξήσεις που δόθηκαν στις συντάξεις!
Η οικονομία της χώρας είναι έτοιμη να περάσει σαν σφαίρα την τρίτη αξιολόγηση έχοντας υπερκαλύψει τα προαπαιτούμενα με αποτέλεσμα οι «θεσμοί» να της ζητούν συγνώμη! Το βιοτικό επίπεδο αυξάνεται κατακόρυφα!
Τα προβλήματα της παιδείας ανήκουν στο πολύ μακρινό παρελθόν. Μια νέα φιλοσοφία και τάξη επικρατεί που θυμίζει σε πολλά το Φινλαδικό σύστημα (ή και το ξεπερνά) με αποτέλεσμα να είναι ήδη εμφανής η ποιοτική αλλαγή της συμπεριφοράς του πληθυσμού με την έννοια και της ευρύτερης παιδείας. Κοντεύουν να διαγραφούν από τη μνήμη μας οι τόσο συχνές αλλαγές στα συστήματα εισαγωγής στα ΑΕΙ/ ΤΕΙ, τα κενά στις θέσεις καθηγητών, και οι ναφθαλίνες στα σχολεία. Τα παιδιά ξέρουν ακριβώς το σύστημα που θα ακολουθηθεί για τουλάχιστον 15 χρόνια!
Συγχρόνως η όλη ατμόσφαιρα σου βγάζει πολύ έντονα το αίσθημα της ασφάλειας! Κυκλοφορείς όπου και την όποια ώρα θέλεις και δίπλα σου παρατηρείς χαμογελαστά άτομα έτοιμα να σε βοηθήσουν σε ότι χρειαστείς. Το σκηνικό της ανομίας έχει εξαφανιστεί! Η λέξη εγκληματικότητα αναζητά την έκθεσή της σε περίοπτη θέση στο μουσείο λέξεων για να μας θυμίζει λέξεις που εξαφανίστηκαν.
Μετά από τέτοιες ευχάριστες αλλαγές μάλλον δικαιούμαστε και να σκεφτόμαστε το παραπέρα. Είναι θέμα σειράς προτεραιότητας των αναγκών. Το είπε και ο Abraham Maslow με την πυραμίδα του «Όταν μια κατηγορία αναγκών ικανοποιηθεί τη θέση της καταλαμβάνει κάποια άλλη».
Έτσι λοιπόν επιτρέπεται ή και επιβάλλεται μια νέα αντίληψη των εποχών. Να λοιπόν οι απόκριες του Οκτωβρίου! Και δεν τις γιορτάζουμε στα σπίτια, στα μαγαζιά, και τους δρόμους. Όχι. Αυτά είναι ξεπερασμένα! Πλέον ο κατάλληλος χώρος είναι η Βουλή των Ελλήνων. Εκεί και με κόκκινες (χρώμα της φωτιάς) χλαμύδες θα γιορτάζουμε θα πανηγυρίζουμε την ψήφιση νομοσχεδίων! Μια νέα «μορφή» της καλλιτεχνικής έκφρασης είναι μπροστά μας!
Συγχρόνως όμως ήρθε ή πλησιάζει η ώρα να «εξωτερικεύσουμε» και την έντονη ευαισθησία μας στην προστασία, διαφύλαξη αλλά και επέκταση του πράσινου! Είναι γεγονός ότι εδώ και πολλά χρόνια έχουμε διατηρήσει το πράσινο χρώμα στα δάση μας! Όμως τώρα οι θετικές εξελίξεις σε όλα τα μέτωπα κάνουν το βαθμό αγάπης μας για την πρασινάδα να μας ξεπερνά! Ναι λοιπόν, έχουμε μπαλκόνια! Υπάρχουν σύγχρονες οπτικές διακόσμησης! Θα βάλουμε και «νέα φυτά». Ίσως μας κοστίζουν πιο ακριβά. Μπορεί να μας ζητήσουν και κανένα παράβολο να πληρώσουμε.
Αλλά τι μας νοιάζει; Οι οικολογικές ευαισθησίες έχουν (όπως τα πάντα) και κόστος. Εξάλλου τώρα έχουμε γεμάτα πορτοφόλια!
Παρά την προσπάθεια εξαφάνησής της η "πραγματικότητα" υπάρχει
Και κάπου εκεί ξύπνησα!
Κοίταξα γύρω μου να βρω την πραγματικότητα. Εμφανίστηκε αμέσως και είχε δύο πρόσωπα. Το πρώτο με τη νέα «μορφή» της καλλιτεχνικής έκφρασης και το δεύτερο με τις σύγχρονες οπτικές διακόσμησης!
Χωρίς αμφιβολία αποτελεί χαρακτηριστικό της φύσης του ανθρώπου η αντίδρασή του στην εμφάνιση του διαφορετικού. Βέβαια ο βαθμός της αντίδρασης διαφοροποιείται ανάλογα με την ευρύτερη παιδεία του καθενός, με το πόσο πολύ «νέο» είναι το διαφορετικό, με το πόσο κοντά μας βρίσκεται, αλλά και με την προσωπικότητά μας.
Πράγματι βιώνοντας την «νέα» Ελλάδα, αυτή τη μετά το 2009, θα συναντήσουμε συμπεριφορές πολλών αποχρώσεων! Κάποιες δεν θα τις λέγαμε εντελώς καινούριες - η συχνότητα όμως της εμφάνισής τους ή / και η ένταση της έκφρασής τους δεν μας ήταν και τόσο γνωστές.
Η περισσότερο ορατή έκφραση αυτής του νεοτερίστικου στυλ μας ίσως να είναι η εκνευριστική αδιαφορία ή / και η έντονη επιθετικότητα που βγάζουμε προς πρόσωπα ή καταστάσεις ανεξάρτητα αν το δικαιούνται ή όχι.
Ευρισκόμενοι στο τιμόνι του αυτοκινήτου μας θα πρέπει να «θυμηθούμε» ότι ο οδηγός του προπορευόμενου αυτοκινήτου ΔΕΝ είναι αντίπαλος ούτε εχθρός μας. ΔΕΝ μας έχει βλάψει σε προσωπικό, οικογενειακό, φιλικό ή επαγγελματικό επίπεδο. Επίσης ΔΕΝ έχει λιγότερα δικαιώματα από εμάς στην χρήση των δρόμων.
Θα ήταν λοιπόν χρήσιμο να σταματήσουμε τις παράλογες και επικίνδυνες «απαιτήσεις». Ενίοτε αυτές εκφράζονται με το να σταματάμε όπου μας βολεύει. Άλλοτε με το να οδηγούμε σύμφωνα με δικούς μας κανόνες κυκλοφορίας (όχι αυτούς του ΚΟΚ). Και βέβαια συχνά - πυκνά κάνοντας επίδειξη της γνώσης μας στα Γαλλικά του δρόμου όταν κάποιος «τολμήσει» να αναρωτηθεί γιατί δεν είναι αντιληπτό το αυτονόητο στην οδήγηση.
Είναι από κάθε άποψη όμορφη η εικόνα της βόλτας συντροφιά με τον πιστό μας φίλο. Βέβαια πολύ στο ξαφνικά οι περισσότεροι τον «λατρέψαμε». Μέσα στη βιασύνη μας δεν πληροφορηθήκαμε σε πρώτο χρόνο για κάποια «πρέπει» που συνοδεύουν αυτή την βόλτα. Αλλά και στη συνέχεια δεν αντιληφθήκαμε ότι η μη τήρηση αυτών των πρέπει αναγκάζει τους υπόλοιπους περιπατητές (ανθρώπους και σκύλους) να κοιτούν περισσότερο κάτω, παρά μπροστά... Όμως «έτσι μας βολεύει».
Βασικό χαρακτηριστικά της Δημοκρατίας - έστω και στη σημερινή της μορφή - είναι ο δημόσιος διάλογος. Εκεί συναντώνται οι διαφορετικές απόψεις. Ο λόγος και ο αντίλογος. Η τεκμηριωμένη άποψη - ανεξάρτητα αν θα συμφωνήσουμε με αυτήν.
Είναι ατυχές ότι άτομα που δυσκολεύονται να ακούσουν, διαβάσουν και «αντιληφθούν» την Ελληνική γλώσσα (δεν αναφερόμαστε σε αλλοδαπούς) ή που δεν είναι γνώστες του υπό συζήτηση θέματος, αλλά με φανερό τον «ξερολισμό» τους, χωρίς ίχνος αυτογνωσίας εκφράζουν «κάτι» που το ονομάζουν άποψη. Συχνά μάλιστα η ανυπαρξία «γήινης» άποψης συνοδεύεται και από τα άριστα Γαλλικά που λέγαμε πριν!
Τελικά, ο καθένας διαλέγει τον τρόπο προστασίας του από παρόμοιες συμπεριφορές. Και βέβαια θα είναι εκείνος που θα του επιφέρει το μικρότερο δυνατό προσωπικό κόστος αλλά και θα του διασφαλίσει τη μικρότερη δυνατή έκθεση απέναντι σε συνανθρώπους του που «αποφάσισαν» να καταργήσουν βασικούς κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς.
Η επιθετικότητα ή / και η αδιαφορία κάποιων (ολοένα και περισσότερων) είναι έντονη. Τόσο πολύ που «οδηγεί» τους υπόλοιπους σε μια σταδιακή απομάκρυνση ή αποστασιοποίηση από το σύνολο με την ταυτόχρονη δημιουργία ενός (δικού τους) μικρόκοσμου. Είναι ένας τρόπος προάσπισης του εαυτού τους από τον ανά περίπτωση επιθετικό ή αδιάφορο έξω κόσμο. Αυτή και αν θα είναι «νέα» Ελλάδα!
Θα θέλαμε λοιπόν να «διευκρινίσουμε σε (δυστυχώς) αρκετούς το αυτονόητο» - και αυτό είναι ότι «ΔΕΝ αντιμετωπίζετε ΜΟΝΟ εσείς την εδώ και 9 χρόνια νέα κατάσταση της χώρας μας». Το πρόβλημα έχει αγγίξει σε διαφορετικό ίσως βαθμό αλλά όλους μας.
Όμως η αντιμετώπιση του προβλήματος ΔΕΝ βρίσκεται στον εκφυλισμό της παιδείας μας.
8 Οκτωβρίου, 2017
Το γεγονός ότι η συνάρτηση ζήτησης (στην ύλη της Γ Λυκείου) θα είναι γραμμικής μορφής ή ισοσκελής υπερβολή δεν σημαίνει απαραίτητα ότι ο κάθε πίνακας ζήτησης θα μας οδηγήσει σε μια από τις προηγούμενες δύο αλγεβρικές μορφές. Χρειάζονται οι κατάλληλοι έλεγχοι για να διαπιστώσουμε την μορφή της συνάρτησης και στην συνέχει (αν ανήκει σε μια από τις προαναφερθείσες μορφές) να την προσδιορίσουμε ανάλογα.
