Όταν διδάσκεις Οικονομικά σε μαθητές που προετοιμάζονται για την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση έχεις (μεταξύ άλλων) να αντιμετωπίσεις δύο βασικά θέματα.

Το πρώτο σχετίζεται με το ότι το εκπαιδευτικό σύστημα «προωθεί» την εμφύτευση έτοιμης γνώσης μέσα σε συγκεκριμένα χρονικά πλαίσια, και το δεύτερο (καθόλου ασύνδετο με το πρώτο) την αίσθηση των παιδιών ότι αρκετές φορές αναφέρεσαι σε μη πραγματικές  καταστάσεις.

Η επιδιωκόμενη μεταφορά έτοιμης γνώσης είναι εκείνη που δημιουργεί την εντύπωση στα παιδία ότι πρόκειται για ένα θεωρητικό μάθημα και η προσέγγισή του “απαιτεί” την αποστήθιση εννοιών.

Ατυχώς, η συγκεκριμένη μορφή των εξετάσεων, αλλά και η απαραίτητη (..) επιτυχία στο μάθημα, αναγκάζει μερικές φορές τους καθηγητές να υιοθετήσουν μεθόδους διδασκαλίας τις οποίες μεταφράζοντας οι μαθητές οδηγούνται στην παραπάνω λανθασμένη αίσθηση περί θεωρητικού μαθήματος.

Πράγματι είναι δύσκολο να συναντήσεις μαθητή που να μην γνωρίζει “απ έξω” το νόμο της ζήτησης. Αναρωτιέμαι όμως πόσοι μαθητές έχουν αντιληφθεί τι κρύβεται σε πραγματικό επίπεδο πίσω από τον συγκεκριμένο νόμο. Ποιοι είναι εκείνοι οι παράγοντας που οδηγούν τον καταναλωτή να συμπεριφέρεται σύμφωνα με τον παραπάνω νόμο; Γιατί ανάλογα με το αγαθό ή το χρόνο αναφοράς, οι παράγοντες μπορεί να διαφοροποιούνται;

Και βέβαια η “κονσερβοποίηση” της γνώσης δεν δίνει περιθώρια για τέτοια ερωτήματα.

Ένα από τα αποτελέσματα της παραπάνω “ξύλινης” μεταφοράς γνώσης στους μαθητές είναι και η δημιουργούμενη αίσθηση της αναφοράς σε μη πραγματικές καταστάσεις.

Πράγματι, στο άκουσμα της καμπύλης παραγωγικών δυνατοτήτων της οικονομίας που παράγει ΜΟΝΟ δύο αγαθά έρχεται αυτόματα η ερώτηση των παιδιών ”μα υπάρχει τέτοια οικονομία;».

Όταν δε ακούνε και ότι η αύξηση της παραγωγής όπλων σημαίνει μείωση της ποσότητας παραγωγής του ψωμιού, στο προηγούμενο ερώτημα προστίθεται και το “ τι σχέση έχουν τα όπλα με το ψωμί;»

Που να βρεθεί ο χρόνος για να τους αναφέρεις σαν παράδειγμα το πως διαχειρίζονται οι ίδιοι στην καθημερινότητά τους το (περιορισμένο) χαρτζιλίκι το οποίο λόγω ακριβώς του ότι είναι περιορισμένο τους αναγκάζει στο να επιλέξουν που θα το καταναλώσουν. Έτσι λοιπόν αποφασίζουν για το είδος της διασκέδασης τους. Για παράδειγμα, ποτό, φαγητό, σινεμά ή καφέ και πόσες φορές ανά είδος. Φυσικά κάθε φορά που θα πιούν ένα ποτό ξέρουν ότι δεν θα μπορούν να δουν μια ταινία και βέβαια όταν αυξάνουν τις εξόδους για φαγητό αναγκαστικά  μειώνουν τις φορές που θα πάνε για ποτό ή καφέ.

Και όλα αυτά, δηλαδή το ότι αναγκάζονται να επιλέξουν οφείλεται στο περιορισμένο χαρτζιλίκι τους. Επομένως γιατί και η οικονομία με τους περιορισμένους συντελεστές που διαθέτει να μην αναγκάζεται να επιλέγει το τι θα παράγει;

Νομίζω ότι με τέτοια ανάλυση θα τους είναι πολύ εύκολο να αντιληφθούν και το κόστος ευκαιρίας των αγαθών, και τη μορφή της  καμπύλης παραγωγικών δυνατοτήτων της οικονομίας, και ότι φυσικά μπορεί να γίνεται αναφορά σε υποθετική οικονομία, αλλά η  ανάλυση της είχε ήδη μεταφερθεί στον πραγματικό κόσμο μέσα από το προηγούμενο παράδειγμα που αφορούσε τη δική τους πραγματική συμπεριφορά.

Πάντα υπάρχουν τρόποι η γνώση να πάει παρακάτω. Το θέλουμε όμως;