3,5 ώρες αναμνήσεων 80’s στην Τεχνόπολη

Η Ελλάδα των 80's! Ίσως η πιο σημαντική 10ετία της γενιάς μου. Ήταν τα χρόνια που χαράξαμε τις προσωπικές μας πορείες. Η περίοδος της αναζήτησης, της σύγκρισης, της προσαρμογής, της νέας ζωής, της διαφορετικής ατμόσφαιρας, πολιτικής. κοινωνικής και οικονομικής.

Η λέξη αλλαγή εμφανίζεται, σαν πολιτικό σύνθημα στο πρόσωπο του Ανδρέα Παπανδρέου, στη γλώσσα (μονοτονικό σύστημα γραφής), στις σχέσεις (ο συντηρητισμός παραχωρεί τη θέση σε μοντέλα ελεύθερων σχέσεων), στην ελεύθερη ραδιοφωνία και προς τα τέλη της 10ετίας  στην ιδιωτική τηλεόραση, στην τεχνολογία, στα καταναλωτικά πρότυπα, στη μουσική, στο basket, αλλά και στο “στυλ” της διασκέδασης.

Παγκοσμιοποίηση και Ενωμένη Ευρώπη αλλάζουν τον Έλληνα, τον τοποθετούν σε ένα νέο πλαίσιο, με καινούργια εμφάνιση, διαφορετική λογική και με “εκσυγχρονισμένη” παρουσία στο νέο περιβάλλον.

Όμως αυτό το νέο περιβάλλον “εγκαθίσταται” πολύ γρήγορα! Επιβάλλεται χωρίς την “πολυτέλεια” της πίστωσης χρόνου για την πιο “ώριμη” υιοθέτησή του.

Η λέξη ανατροπή -  κατά τη γνώμη μας - περιγράφει τη νέα ατμόσφαιρα, και οι ανατροπές (ανεξάρτητα αν είναι προς τη σωστή ή όχι κατεύθυνσή) θέλουν χρόνο για να γίνουν συνειδητά αποδεκτές. Όμως χρόνος δεν υπήρξε! Έτσι τα λάθη ήταν αναπόφευκτα και προέρχονταν από όλες τις πλευρές.

Δεν θα θέλαμε να ξεκινήσουμε τις συγκρίσεις μεταξύ της τότε και της σημερινής εποχής. Ίσως μια τέτοια προσπάθεια θα ήταν “ανεδαφική” μια και παρά τη σχετικά μικρή χρονικά απόσταση (του τότε με το σήμερα) η πραγματική διαφοροποίηση που υπήρξε σε όλους τους τομείς της ζωής ήταν τεράστια.

Σήμερα, 3,5 ώρες στην Τεχνόπολη φάνηκαν αρκετές για ένα γέμισμα αναμνήσεων. Αρκετές για μια επιστροφή στο παρελθόν που δεν ξέρω αν ήταν καλύτερο ή όχι από το παρόν.

Ήταν όμως σίγουρα ανατρεπτικό και σφράγισε άλλοτε θετικά και άλλοτε αρνητικά τη γενιά μου.

ΑΟΘ: Η Παραγωγή και το Κόστος της επιχείρησης - Σημαντικά σημεία για τη λύση των ασκήσεων

Αναφερόμενοι στην ακολουθούμενη μεθοδολογία για την λύση των ασκήσεων του  κεφαλαίου "Παραγωγή και Κόστος" θεωρούμε απαραίτητο οι υποψήφιοι φοιτητές να έχουν μελετήσει, κατανοήσει και εξοικειωθεί με τα παρακάτω:

Μεθοδολογία

  • Ποια είναι τα βασικά στοιχεία της εκφώνησης της άσκησης που δεν πρέπει να ξεφύγουν της προσοχής μας.
  • Πως συμπληρώνουμε τα κενά ενός πίνακα με στοιχεία παραγωγής και κόστους μιας επιχείρησης. Ποια στοιχεία αξιοποιούμε και με ποια σειρά.
  • Ποια η διαφορά τα στοιχεία του πίνακα να αναφέρονται σε μια επιχείρηση σε σχέση με το να αναφέρονται στον κλάδο παραγωγής ενός αγαθού που συμμετέχει (n) αριθμός επιχειρήσεων.
  • Πως θα απαντήσουμε σε ερωτήματα που σχετίζονται με τον Νόμο της φθίνουσας ή μη ανάλογης απόδοσης. Αν ισχύει, πότε εμφανίζεται, και γιατί ισχύει ο συγκεκριμένος νόμος.
  • Πως χρησιμοποιούμε το οριακό κόστος (MC) για να απαντήσουμε σε ερωτήματα που σχετίζουν συγκεκριμένο επίπεδο παραγωγής (Q) και κόστους που απαιτείται, αλλά και πως θα υπολογίζουμε την μεταβολή του κόστους που δημιουργείται λόγω μεταβολής του επιπέδου της παραγωγής.
  • Τι σημαίνει, π.χ. στον (n) εργάτη να μεγιστοποιείται το Μέσο προϊόν (ΑΡ). Πως αξιοποιείται αυτή η πληροφορία.
  • Πως υπολογίζουμε το μεταβλητό κόστος (VC) αν η άσκηση αναφέρει ποιοι είναι οι μεταβλητοί συντελεστές παραγωγής που χρησιμοποιεί η επιχείρηση και ποιες οι αμοιβές (κόστος) ανά μονάδα τους.
  • Από ποια διαφορετικά δεδομένα (ανά άσκηση) είναι δυνατός ο υπολογισμός του μεταβλητού κόστους (VC.)
  • Ποια στοιχεία συμμετέχουν στη διαμόρφωση του σταθερού κόστους (FC) άρα χρειάζονται για τον υπολογισμό του, αν αυτό δεν δίνεται.
  • Γιατί σε επίπεδο μεταβολής, η μεταβολή του κόστους ισούται με τη μεταβολή είτε του συνολικού είτε του μεταβλητού κόστους της επιχείρησης.
  • Πως κατασκευάζουμε τον πίνακα προσφοράς της επιχείρησης από τα στοιχεία παραγωγής και κόστους της, και πως θα αιτιολογήσουμε την απάντησή μας.
  • Ποιες δαπάνες ανήκουν στο μεταβλητό κόστος (VC) της επιχείρησης και ποιες στο σταθερό κόστος (FC).

Εδώ θα βρείτε σε video παρουσίαση την (επανάληψη) του κεφαλαίου Παραγωγή και κόστος

Καλή συνέχεια στη μελέτη σας!

Κράτα το

Η ΑΝΟΡΘΩΣΗ της ΕΛΛΑΔΟΣ και σε επίπεδο ΑΥΤΟΣΕΒΑΣΜΟΥ

Η ημερομηνία της 23ης Απριλίου 2010 (ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδος ανακοίνωσε την προσφυγή της χώρας μας στο μηχανισμό στήριξης) έμεινε και θα μείνει βαθιά  χαραγμένη στη μνήμη μας.

Άμεσα εμφανίστηκαν στην καθημερινότητα μας “όροι” όπως μεσοπρόθεσμο και πάσης φύσης και αριθμού μνημόνια. Ασφαλώς σήμερα είναι γνωστό το τι σήμαιναν για τον μέσο Έλληνα!

Η βοήθεια της Ευρωπαϊκής επιτροπής, της  Ευρωπαϊκής Τράπεζας και του ΔΝΤ για να μειωθεί το δημοσιονομικό έλλειμμα (ώστε να χαρακτηριστεί βιώσιμο το χρέος) είχε τεράστιο κόστος για τον “άλλοτε” περήφανο μέσο Έλληνα.

Σε αυτό το άρθρο δεν θα αναφερθούμε στους λόγους που οδήγησαν την χώρα μας σε αυτό το εφιαλτικό σημείο, ούτε στην αναγκαιότητα ή μη της επιβολής των “τόσο” σκληρών μέτρων που μετέτρεψαν το 30% του πληθυσμού να ακροβατεί με τα όρια της φτώχειας.

Αυτό που θέλουμε να εκθέσουμε σχετίζεται με τον καταιγισμό “οδηγιών προς ναυτιλλόμενους” που ακούστηκε και συνεχίζει να ακούγεται από κάθε εμπλεκόμενη στην υπόθεση του Ελληνικού χρέους πλευρά.

Σε αυτές τις γραμμές δεν υπάρχει διάθεση κριτικής της ορθότητας ή μη των οδηγιών από όποιο σημείο της υφηλίου και αν καταφθάνουν.

Άλλο είναι εκείνο που μας ενοχλεί, μειώνει την αυτοεκτίμηση και τον αυτοσεβασμό μας. Και αυτό το εκφράζουμε με τη μορφή ενός απλού ερωτήματος. Χρειαζόταν το ΔΝΤ, ο Κος Τόμσεν, η Κα Μέρκελ παρέα με το Κο Σόιμπλε, τα διάφορα Ινστιτούτα και οι ξένοι οικονομολόγοι να μας υποδείξουν εκείνες τις αλλαγές που θα “ ξεμπλόκαραν” την οικονομία της Ελλάδος;;

Δηλαδή, η δημοσιονομική σταθεροποίηση και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ήταν ΑΓΝΩΣΤΟ σε εμάς ότι έπρεπε προ πολλού να έχουν γίνει; Όπως ασφαλώς και η τεράστια φοροδιαφυγή και παραοικονομία ότι έπρεπε να έχουν αντιμετωπισθεί. Επίσης ΔΕΝ γνωρίζαμε ότι χρήματα που προοριζόταν για διαρθρωτικές αλλαγές χρησιμοποιούνταν έμμεσα για την κάλυψη δημοσιονομικών κενών ή και “εξαφανίζονταν”; ΔΕΝ μας ήταν (και είναι)  προφανές ότι οι επιχειρήσεις πρέπει να έχουν πρόσβαση σε δάνεια με χαμηλό επιτόκιο; Και φυσικά ούτε κατά διάνοια μας πέρασε από τη σκέψη ότι πρέπει να βελτιώσουμε την ανταγωνιστικότητα μας!

Ολοκληρώνοντας τις σημερινές σκέψεις δεν μας λυπεί μόνο η οικονομική καταστροφή του μέσου Έλληνα, αλλά και το δικαίωμα που εμείς προσφέραμε σε κάποιους σωτήρες να υποτιμούν τόσο πολύ την δυνατότητα της σκέψης μας.

Και ατυχώς η απώλεια προσωπικής δύναμης από την έλλειψη αυτοεκτίμησης είναι μεγαλύτερη από αυτή που προκαλείται από την έλλειψη χρημάτων.

Η Παραγωγή και το κόστος της επιχείρησης (Ένας σύντομος εισαγωγικός οδηγός)

Είναι χρήσιμο στην προσπάθεια κατανόησης της οικονομικής λογικής (συμπεριφοράς) να προσεγγίσουμε με το σωστό “ρόλο” το κάθε κεφάλαιο ή την κάθε ενότητα της οικονομικής θεωρίας.

Με τη λέξη “ρόλο” εννοούμε την επιλογή του κατάλληλου από αυτούς που αντιπροσωπεύουν οι 3 βασικές οικονομικές μονάδες (νοικοκυριά, επιχειρήσεις και κράτος).

Για παράδειγμα, όταν διαβάζουμε την θεωρία της ζήτησης θα πρέπει να αναλύουμε τη λογική της από την πλευρά του καταναλωτή (νοικοκυριού) δεδομένου ότι η ζήτηση των αγαθών ουσιαστικά αφορά τη συμπεριφορά του καταναλωτή.

Επειδή το κεφάλαιο “Παραγωγή και Κόστος της επιχείρησης” αναφέρεται ασφαλώς στην επιχείρηση – παραγωγό είναι σημαντικό για την κατανόησή του:

  • Να μην ”σκεπτόμαστε” σαν καταναλωτές, αλλά να προσπαθήσουμε να φανταστούμε τον εαυτό μας σαν παραγωγό κάποιου για παράδειγμα αγροτικού προϊόντος.
  • Να έχουμε πάντα υπόψη του ότι στη βραχυχρόνια περίοδο που εξετάζουμε (στην ύλη των Πανελλαδικών εξετάσεων) η επιχείρηση αν θέλει να αυξήσει την παραγωγή της (Q) μπορεί να το πετύχει ΜΟΝΟ αυξάνοντας την ποσότητα των μεταβλητών συντελεστών παραγωγής (Σ.Π), π.χ. εργασία, πρώτες ύλες. Αντίθετα δεν έχει την δυνατότητα να αυξήσει την ποσότητα των σταθερών Σ.Π, π.χ. έδαφος, κεφάλαιο.

Ας φανταστούμε λοιπόν την ύπαρξη μιας σταθερής ποσότητας εδάφους (π.χ. 10 στρεμμάτων) μέσα στην οποία η προσθήκη μεταβλητού Σ.Π (π.χ. εργατών) αποτελεί την μοναδική επιλογή του παραγωγού προκειμένου να αυξήσει την παραγωγή (Q).

Είναι αναμενόμενο, σε μια τέτοια περίπτωση, η απόδοση του εδάφους (σταθερού Σ.Π) λόγω της συνεχιζόμενης προσθήκης εργατών (μεταβλητός Σ.Π) μετά από κάποιο σημείο να φθίνει (Νόμος της φθίνουσας ή μη ανάλογης απόδοσης) αργότερα να φθάσει στη μέγιστη απόδοσή του και εάν συνεχιστεί η προσθήκη μεταβλητού Σ.Π να αρχίσει να μειώνεται.

Η “συνύπαρξη” σταθερών και μεταβλητών Σ.Π (στη βραχυχρόνια περίοδο) είναι εκείνη που ουσιαστικά “αιτιολογεί” το γιατί η παραγωγή εξελίσσεται σε 3 φάσεις (έντονη αύξηση – φθίνον ρυθμός αύξησης – μείωση).

 

Τι να σπουδάσω;

Επιλογή. Δύσκολη διαδικασία. Γίνεται ακόμα δυσκολότερη όταν αφορά το μέλλον και όχι το που θα διασκεδάσουμε το βράδυ (παρόν).

Βέβαια στο "ψάξιμο" του εαυτού μας ώστε να μας αποκαλύψει την τελική του απόφαση σχετικά με το τι θα σπουδάσει υπάρχει το περιβάλλον (γονείς, φίλοι, διαδίκτυο και ειδικοί) που φροντίζει να μας ενημερώνει για την κάθε σχολή, τις επαγγελματικές δυνατότητες, τον εντοπισμό πιθανής κλίσης μας, κ.α.

Όμως πως μπορούμε να γνωρίζουμε αν αυτό που επιλέγουμε τώρα θα είναι το αγαπημένο μας μετά από 20 ή 30 χρόνια;  Μήπως  είναι εύκολο να ορίσουμε με ακρίβεια  τη ζωή μας στο μέλλον; Μερικές φορές είναι δύσκολο ακόμα και να φανταστούμε το μακρινό αύριο.

Κάπου εδώ όμως  ξεκινά μια δεύτερη σειρά ερωτήσεων:

  • Η ενημέρωση είναι αποκομμένη από την έννοια της (συνειδητής ή όχι) προτροπής;
  • Η σημερινή ενημέρωση είναι πάντα αντιπροσωπευτική της μελλοντικής πραγματικότητας;
  • Τα άτομα που μας ενημερώνουν – παρά την αναμφισβήτητη θέλησή τους, είναι και τα κατάλληλα;

Εγώ ο καλοπροαίρετος απαντώ θετικά στα παραπάνω ερωτήματα. Εξακολουθώ όμως να αναρωτιέμαι για τα άγνωστα θέλω του μέλλοντος μου.

Ο χρόνος όμως μας πιέζει για το τώρα. Τώρα λοιπόν η έρευνα, η πληροφόρηση, ο επηρεασμός και η καθοδήγηση τελειώνουν. Τώρα είναι η ώρα των τελικών αποφάσεων. Τώρα πρέπει να γίνουμε σοφοί και να μας προβάλουμε στο μέλλον

Ειλικρινά δεν ξέρω πως θα μπορούσε κανείς να προσφέρει ουσιαστική βοήθεια σε ένα παιδί 17-18 χρονών σε αυτή την απόφασή του, μια και θεωρώ ότι όλα τα προηγούμενα όλοι μας, λίγο, πολύ ή περισσότερο τα έχουμε κάνει.

Το αποτέλεσμα όμως παραμένει αρκετά ομιχλώδες, και μοιάζει σαν να προσπαθούμε να προβλέψουμε αν μετά από “Χ” χρόνια κάποια συγκεκριμένη μέρα θα βρέχει ή όχι. Ασφαλώς μια τέτοια πρόβλεψη είναι αδύνατη. Όμως αν μέσα στο αυτοκίνητό μας  έχουμε  μια ομπρέλα θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε την πιθανή νεροποντή. Από την άλλη, αν έχει καλοκαιρία, απλά δεν θα την χρησιμοποιήσουμε.

Αυτό που εννοώ – για να μη μπλέξουμε με μετεωρολογικές προβλέψεις,  είναι ότι ένα από τα στοιχεία που πρέπει να σταθμίσουμε κατά τη διαδικασία επιλογής σχολής, είναι και οι εναλλακτικές λύσεις που το πτυχίο ενδεχομένως θα μας προσφέρει.

Για παράδειγμα, κάποιος πολύ-πολύ γνωστός μου, ξεκίνησε την επαγγελματική του καριέρα από την εκπαίδευση. Αργότερα η νεανική του ανησυχία τον έστειλε με μεταγραφή στον κόσμο των επιχειρήσεων και της ναυτιλίας. Τέλος oι προβληματισμοί που αναφύονται στην ηλικία των 35 και κάτι, τον γύρισαν αποκλειστικά  στην εκπαίδευση.

Αν κάποιος του έλεγε στα 18 του -  όταν αποφάσιζε το τι να σπουδάσει, ότι θα ταξίδευε τόσο πολύ στην  καριέρα του, θα τον χαρακτήριζε τουλάχιστον φαντασιόπληκτο. Να όμως που έτσι του βγήκε. Του βγήκε, γιατί πρώτον το ήθελε, και δεύτερον γιατί το πρώτο του πτυχίο του προσέφερε την δυνατότητα-ευελιξία  για αλλαγές στην επαγγελματική του ζωή.

Καλές αποφάσεις!

 

25 χιλιόμετρα απόσταση για μια διαφορετική Κυριακή.

Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα  “ξυπνάει” μια Κυριακή αποφασισμένη  - σε πείσμα του χιονιά που προηγήθηκε - να μην επιστρέψει στον ουρανό της την εμφάνιση  άλλου χρώματος εκτός από το γαλάζιο. Είχε βέβαια ήδη φροντίσει να  κλείσει τρεις συμφωνίες. Με τον ήλιο  (και τουλάχιστον μέχρι αργά το μεσημέρι) να την κοιτάει κατάματα, με τον Ποσειδώνα να “ξεκουράσει” την τρίαινά του δίνοντάς της ημερήσια άδεια, και με τον Αίολο να μην  αφήσει ανοικτή ούτε χαραμάδα στον ασκό του.

Πρωί κατά τις 10 κτυπάει το τηλέφωνο και ξεκινάει η συνομιλία..

-Πάμε θάλασσα; Έχει τρομερή μέρα!

-Να πάρει..έχω 30 γραπτά να διορθώσω για αύριο..

Και αφού τα άκουσα κανονικά (για την απάντησή μου) άρχισα να σκέφτομαι πόσο δυνατή είναι η δίνη της καθημερινότητας, πόσες (στην ουσία) δικαιολογίες βρίσκεις για να μην της ξεφεύγεις, πόσες στιγμές δεν απολαμβάνεις, και πόσο “έξυπνος” πρέπει να είσαι για να την αντιμετωπίζεις (πολλές φορές) με τη μαγική λέξη “ΟΧΙ”..

Ο διάλογος με τον εαυτό μου - από τη στιγμή που πήρα την απόφαση να του μιλήσω - ήταν σύντομος και η κατάληξη της συζήτησης εύκολη  και χωρίς ενδοιασμούς.. Έφτιαξα στη σκέψη μου ένα διαφορετικό πρόγραμμα που μέσα του υπήρχε η βόλτα στη θάλασσα! Κάτι που παιδιόθεν λατρεύω!

Marathonas, Attica - Greece - photo: Manolis Anastopoulos

Για κάποιους, η θέα της δίνει την απόλαυση ενός “απλά” όμορφου τοπίου.  Ίσως αντλούν ανάλογη ικανοποίηση με εκείνη που θα τους προσφέρει μια βόλτα στο βουνό ή γενικά κάπου σε αυτό που λέμε εξοχή.

Για εμένα, η θάλασσα λειτουργεί κάπως διαφορετικά στο τι ακριβώς εισπράττω από την παρουσία μου κοντά της. Ίσως είναι το χρώμα της. Ίσως η κίνησή της (ποτέ δεν είναι στατική η εικόνα της). Ίσως ότι την έχω ταξιδέψει, και με έχει ταξιδέψει. Ίσως ότι πάντα υπάρχουν “νέα” ταξίδια. Ίσως το “άνοιγμα” της φαντασίας που μου προσφέρει η παρέα της.  Ίσως το ότι ο σοφός παππούς μου με δίδαξε να την αγαπάω αλλά συγχρόνως να σέβομαι τη δύναμη της. Ίσως οι χιλιάδες αναμνήσεις από το νησί μου που από παιδί με συντροφεύουν.

Marathonas, Attica - Greece - photo: Manolis Anastopoulos

Είναι απίστευτο ότι τα μάτια μου ΔΕΝ κουράζονται να την “απολαμβάνουν”. Η θέα της ΔΕΝ επιτρέπει στον εγκέφαλό μου να δώσει εντολή για αναχώρηση..

Και μέσα από την παρατήρηση της κίνησής της και το ταξίδεμα της φαντασίας σου αρχίζει το κλείσιμο ή σφράγισμα της όποιας αρνητικής ή αγχωτικής σκέψης σου.

Marathonas, Attica - Greece - photo: Manolis Anastopoulos

Βλέποντας τη συστάδα από του φοίνικες  “μεταφέρεσαι” σε κάποια τροπική ζώνη ενώ η φυσική παρουσία σου παραμένει εδώ. Είναι κάτι ανάλογο με το διάβασμα ενός βιβλίου ή με όταν βλέπεις κάποια ταινία με τη διαφορά ότι το βιβλίο ή η ταινία μπορεί να έχουν και στοιχεία υπερβολής. Τα αισθήματα σου όμως τη στιγμή που τα μάτια σου "ερωτεύονται" την προηγούμενη εικόνα είναι μόνο αληθινά!

Είσαι εδώ, αλλά έχεις φύγει. Ξέχασες τη λέξη “πρόβλημα” ή γύριζεις με ιδέες για πως θα το λύσεις, αντιμετωπίσεις, αποφύγεις ή πως θα σταματήσεις την μεγέθυνση του που άθελα σου προκαλείς.

Old house, Marathonas, Attica - Greece - photo: Manolis Anastopoulos

Παρατηρώντας αυτό το παλιό και εγκαταλελειμμένο σπίτι χωρίς να το συνειδητοποιείς μπαίνεις σε μια προσπάθεια να φανταστείς τους κατοίκους του χρόνια πριν, το πως ζούσαν, το τι εισέπρατταν από εκείνη την εποχή, και ίσως το επίπεδο ευτυχίας που βίωναν τότε με τα τότε μέσα, αλλά και με τις τότε ανάγκες. Αν έχεις δε όρεξη αρχίζεις τις συγκρίσεις εποχών, ανθρώπων, κοινωνιών. Και αυτές οι συγκρίσεις είναι “αυστηρά” δικές σου χωρίς την "προσφορά" της έτοιμης ή κατευθυνόμενης ανάλυσης.

Αγόρασες εμπειρίες,  χαρά, και ενθουσιασμό. Γύρισες “αλλιώς”, πιο σοφός για τη ζωή, αλλά και πιο δυνατός για τη συνέχεια. Είδες ή φαντάστηκες εικόνες και καταστάσεις που μένοντας σπίτι (διορθώνοντας τα γραπτά σου..) η θέα των τεσσάρων τοίχων δεν θα μπορούσε να σου προσφέρει..

Α, και τα γραπτά σου - το βράδυ που γύρισες - τα διόρθωσες σίγουρα καλύτερα!

25 χιλιόμετρα σε χώριζαν μόνο!

 

ΠΕΡΙ τεμπέληδων εκπαιδευτικών..

Με αφορμή  δημοσίευμα σχετικό με “τεμπέληδες εκπαιδευτικούς” που κυκλοφόρησε τις τελευταίες μέρες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα ήθελα να “εξωτερικεύσω” τις παρακάτω σκέψεις.

Είναι γνωστό, εύκολο, και ατυχώς αρκετά συνηθισμένο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης συμπεριφοράς η αρνητική κριτική προς τρίτους. Σπάνια η επιθυμία της κριτικής στρέφεται και προς τα έσω. Η αυτοκριτική απαιτεί θάρρος και πολύ κόστος (όχι χρηματικό). Είναι πράγματι δύσκολη έννοια..

Μεταξύ των λόγων που κατά τη γνώμη μου έρμηνεύουν την προσπάθεια του ευαρεστούμενου στην αρνητική κριτική να μειώσει τον άλλο είναι και η έλλειψη εμπιστοσύνης προς τον εαυτό του, η αποποίηση των ευθυνών που του αναλογούν, η “άγνοια” καταστάσεων τις οποίες ο ξερολισμός απαγορεύει να υφίστανται..

Όλα τα προηγούμενα έχουν σαν αποτέλεσμα τη λανθασμένη τοποθέτησή του στο ευρύτερο χώρο – περιβάλλον.

Δεν έχω καμία διάθεση να αναλύσω σε άτομα που δεν έχουν μάθει να ακούνε ή δεν υπάρχει περιθώριο εισόδου “νέας” γνώσης στον εγκέφαλό τους (μια και φαίνεται ότι την έχουν κατακτήσει στο σύνολό της..) το τι ακριβώς (στη σημερινή εποχή) καλείται να κάνει ο εκπαιδευτικός, κάτω από ποιες συνθήκες, και σε ποιο περιβάλλον.

Αντίθετα είμαι πολύ πρόθυμος να τους γνωστοποιήσω το πόσο σπάνιο είναι αυτό που εισπράττεις όταν συμμετέχεις στην επιτυχία των άλλων, όταν συμβάλλεις στην πιθανή αυριανή εμφάνιση της έννοιας του καλύτερου, όταν χαίρεσαι να μεταφέρεις τα όσα διάβασες, έμαθες, βίωσες, ή ανακάλυψες, όταν δεν φοβάσαι αυτή η γνώση να πάει παρά πέρα, όταν είσαι συνοδοιπόρος σε μια προσπάθεια για ένα καλό αποτέλεσμα, όταν μοιράζεσαι το άγχος της εξέτασης και συγχρόνως προσπαθείς να το απαλύνεις, όταν δεν είσαι ανόητος για να πιστεύεις ότι το ό,τι βρίσκεται έξω από τη δική σου εμβέλεια χαρακτηρίζεται σαν “εύκολο”.

Αυτά είναι κάποια από τα μοναδικά συναισθήματα που βιώνεις μέσα από την “τεμπελιά” του εκπαιδευτικού και τα οποία εύχομαι να μπορούσαν πολλοί "μη τεμπέληδες" να αναγνωρίσουν..!

Ενοχλημένοι από το «μουγκρητό» του σκαραβαίου ΜΑΣ..

Οι 10ετίες  του ΄50 και ‘60

Αν προσπαθήσουμε να «ακτινογραφήσουμε» τη ζωή το μέσου Ελληνικού νοικοκυριού εκείνης της εποχής θα συναντήσουμε άτομα με χαμηλό εισόδημα, αλλά ίσως αρκετό για την κάλυψη των (τότε) περιορισμένων αναγκών. Άτομα που αναζητούσαν το καλύτερο αύριο, όχι τόσο μέσα από την κατανάλωση του σήμερα, όσο μέσα από τη λογική της δημιουργίας το αποτέλεσμα της οποίας - στην πραγματικότητα - θα απολάμβανε η επόμενη γενιά.

Η δημιουργία ήταν αποτέλεσμα περισσότερο της μελλοντικής χρήσης της αποταμίευσής τους, παρά της σύναψης κάποιου δανείου. Για παράδειγμα, το σπίτι που απέκτησαν ήταν (κατά κανόνα) προϊόν αποταμίευσης ή και οικονομικής βοήθειας φίλων, παρά δώρο ενός Τραπεζικού δανείου! Όσο για τις μετακινήσεις, ασφαλώς ο εισπάκτορας του λεωφορείου Scania - Vabis είχε τον πρώτο λόγο.. σε σχέση με τη δειλή εμφάνιση του VW (σκαραβαίου).

Ήταν η γενιά που χωρίς οικονομικές σπουδές ήξερε πολύ καλά την βασική ισότητα της μακροοικονομίας: Ι = C + S. Δηλαδή, ότι το εισόδημα (Ι) είτε καταναλώνεται (C), είτε αποταμιεύεται (S). Επίσης γνώριζε βιωματικά την αβεβαιότητα που υπάρχει στη ζωή και κατά συνέπεια την (απαραίτητη) λογική της σημερινής  πρόβλεψης για την αντιμετώπιση του αυριανού απροόπτου. Και η μετάφραση αυτής της λογικής άκουγε στο όνομα αποταμίευση.

Οι 10ετίες  του ΄70  και ΄80

Η επόμενη γενιά. Η γενιά  της παγκοσμιοποίησης! Ο θαυμαστός νέος κόσμος! Σιγά – σιγά καταιγισμός και βατότητα σε νέα προϊόντα, νέες συνήθειες, νέα τεχνολογία, νέα πληροφορία, νέα εικόνα, νέα καταναλωτικά πρότυπα με κατάληξη σε επίσης νέο τρόπο ζωής. Ασφαλώς η κοινωνία δεν παραμένουν στατική μέσα στο χρόνο. Τώρα πια εκτός από το σπίτι - ενδεχομένως και το εξοχικό, έχουμε αυτοκίνητο, ταξιδεύουμε περισσότερο, καταναλώνουμε γενικά περισσότερο. Αυτό το περισσότερο όμως δεν προέρχεται τόσο από την αντίστοιχη (αναλογικά) αύξηση του εισοδήματος, όσο από την εμφάνιση και στη συνέχεια αύξηση ενός νέου προϊόντος. Όνομα αυτού δάνειο!

Η έννοια της αποταμίευσης εξακολουθεί να υπάρχει, αλλά αργά και σταθερά ξεπερνιέται, θεωρείται «ντεμοντέ»!

Συμπερασματικά και απλά, είναι η γενιά που παρέλαβε το σπίτι της προηγούμενης, κατά κανόνα του πρόσθεσε ένα ή και δύο ορόφους, και έφτιαξε  γκαράζ για το αυτοκίνητο που η ίδια αγόρασε. Και βέβαια το μουγκρητό (ιδιαίτερα στις ανηφοριές) του αερόψυκτου σκαραβαίου παραχωρεί σταδιακά τη θέση του σε υδρόψυκτους κινητήρες που δεν γίνεται (πλέον) να μη "βγάζουν" πάνω από 100 αλογάκια! Έτσι τη θέση του VW σκαραβαίου «κατακτά» το Autobianchi Abarth για τους γρήγορους πλέον οδηγούς!

Μετά το 1985..

Αυτός και αν είναι ο θαυμαστός νέος κόσμος! Η γενιά που αγοράζει με πλαστικό χρήμα προϊόντα από το οποιοδήποτε σημείο του κόσμου επιθυμεί! Η κατανάλωση δεν μας «εκφράζει» πλέον. Της χρειάζεται ένα υπερ για να ονομαστεί υπερκατανάλωση! Αυτή η νέα έννοια περνιέται βίαια στον εγκέφαλο ο οποίος σταδιακά «χάνει» την ικανότητα προβολής του σήμερα στο αύριο.

Είναι η γενιά του αυξημένου κατά κεφαλήν ΑΕΠ, αυτή του θεαματικά βελτιωμένου βιοτικού επιπέδου, των χρηματιστηρίων (ασφαλώς όχι μόνο του Ελληνικού), των δύο αυτοκινήτων, των τριών τηλεοράσεων, της καθημερινής διασκέδασης, των πούρων, των πολλών ταξιδιών, αλλά και των πολλών, πάρα πολλών δανείων.

Και βέβαια που είναι το δύσκολο, όταν η απελευθέρωση στη διακίνηση των κεφαλαίων έχει επιτρέψει το μενού του φιλάνθρωπου Τραπεζίτη να περιλαμβάνει τεράστια γκάμα από το σωτήριο προϊόν... Το θέλετε σε δραχμές, ευρώ, γιεν, σταθερού ή κυμαινόμενου επιτοκίου; Διάρκειας Α, Β ή Γ ετών; Για να αγοράστε σπίτι, αυτοκίνητο, διακοπές; Τι ακριβώς θέλετε; Εμείς είμαστε εδώ!

Η συγκεκριμένη γενιά κατήργησε ή καλύτερα της κατήργησαν την ισότητα (I = C + S) που λέγαμε πριν. Όχι απλά εξαφανίστηκε η έννοια της αποταμίευσης (S), αλλά η αύξηση της κατανάλωσης (C) ήταν σε τόσο μεγάλο βαθμό που  η προσθήκη δανείου/ων ήταν απαραίτητη. Ασφαλώς η όποια αύξηση του εισοδήματος δεν ήταν ικανή να τροφοδοτήσει την υπερ - αύξηση της κατανάλωσης.

Εδώ τα συμπεράσματα μας παραπέμπουν σε μια γενιά που το σπίτι που βρήκε από την προηγούμενη το μετέτρεψε σε βίλα με πισίνα και υπόγεια γκαράζ για το turbo (ποιος ασχολείται πια με ατμοσφαιρικούς κινητήες..) αλλά χωρίς να το συνηδειτοποιήσει το ονόμασε “Βίλα ΔΑΝΕΙΟ”!

Και ατυχώς στην επόμενή της γενιά ΔΕΝ  μετέφερε το σπίτι ΤΗΣ, αλλά το σπίτι ενός ΔΑΝΕΙΟΥ!

Απολογισμός

Και μέσα από αυτές τις διαδρομές των τελευταίων 60ετών τα μωσαϊκά ξηλώθηκαν για να μπουν στη θέση τους πλακάκια και πατώματα. Η πάγκος της κουζίνας έγινε καυσόξυλο για να αντικατασταθεί από γρανίτη. Τα ξύλινα παντζούρια έγιναν ελενίτ..

Ο μεγάλος κήπος με τις τριανταφυλλιές ξεράθηκε και στη θέση του «φύτρωσε» γκαράζ. Στη θέση του εισπράκτορα εγκαταστάθηκε ένα μηχάνημα για να του «αποσπάσει» δουλειά και μισθό. Το καλοκαίρι στο εξοχικό έγινε «μονότονο» και προτιμήσαμε το: κάθε χρονιά και αλλού (ανά τη γη). Το μουγκρητό του σκαραβαίου επισκιάστηκε από τον εκκωφαντικό θόρυβο του χλιμιντρίσματος των εκατοντάδων αλόγων.

Και τότε μάλλον αναπολήσαμε το νιαούρισμα των γάτων στα κεραμίδια του σπιτιού ΜΑΣ, αλλά και τη χαμένη λάμψη του σκαραβαίου ΜΑΣ.

Κράτα το

Κράτα το

Κράτα το

Κράτα το

Κράτα το

Κράτα το

Η ΕΠΙΚΕΙΜΕΝΗ (;;) ΑΝΑΠΤΥΞΗ σε ΕΥΡΩΠΗ και ΗΠΑ

Αρκετοί αναλυτές επικαλούμενοι την βελτίωση κάποιων μακροοικονομικών μεγεθών κάνουν λόγο για το επικείμενο τέλος της 7ετους ύφεσης τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ.

Στην περίπτωση αυτή η καλοδεχούμενη ανάπτυξη της οικονομίας θα σηματοδοτήσει (μεταξύ άλλων) και αύξηση του ΑΕΠ (δηλαδή της παραγωγής – εισοδήματος – δαπάνης), μείωση της ανεργίας (λόγω των επενδύσεων δημιουργία νέων θέσεων εργασίας) και κατά συνέπεια αύξηση του εισοδήματος, δηλαδή σε οικονομικούς (ή αριθμητικούς) όρους βελτίωση του βιοτικού επιπέδου.

Στην προσπάθεια “μετάφρασης” των παραπάνω προοπτικών στην πραγματική σημερινή εικόνα της Ευρωπαϊκής ή και Αμερικανικής Οικονομίας θα θέλαμε να αναφέρουμε κάποιες σκέψεις, δεδομένα αλλά και συμπεράσματα.

Ο εξωπραγματικός αριθμός των ανέργων στην Ευρώπη (27 εκατομμύρια) και στις ΗΠΑ (22 εκατομμύρια) για να μειωθεί σημαντικά θα πρέπει να υπολογίζουμε σε μια θεματική αύξηση των επενδύσεων (ιδιωτικού και Δημοσίου τομέα). Ασφαλώς το χαμηλό ύψος των επιτοκίων (κόστος του χρήματος) βοηθάει προς την κατεύθυνση αυτή. Βέβαια, σε χώρες όπως η Ελλάδα το παραπάνω ΔΕΝ ισχύει δεδομένου ότι δανείζεται (όταν μπορεί) με απίστευτα υψηλά επιτόκια.

Ο χρηματοπιστωτικός τομέας (με την ευρύτερη έννοια) της οικονομίας θα πρέπει να ενεργοποιηθεί ώστε να “χρηματοδοτήσει” την ανάπτυξη.

Κατά τη γνώμη μας, ο τομέας αυτός, κυνηγώντας τις υπερ-αποδόσεις εκτόξευσε το “ρίσκο” που έπαιρνε σε αδιανόητα υψηλά και μη ελεγχόμενα επίπεδα, Ας μην ξεχνάμε (και όχι μόνο) την περίπτωση Lehman Brothers, αλλά και το ρόλο του κράτους “θεατή” στην περίπτωσή της!

Το οικονομικό σύστημα που ζούμε μάλλον θα πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι “έπαιξε” οριακά με την αυτοκαταστροφή του! Βρέθηκε σε τέτοιες ζώνες “έκθεσης κινδύνου” που ξέφυγε από τον έλεγχό του!

Συγχρόνως όμως, αυτό το ίδιο σύστημα, αποτελεί στοιχείο του περιβάλλοντός μας (αναφερόμαστε σε ανθρώπους..) Με την έννοια αυτή, η αναμενόμενη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου ΔΕΝ αφορά το σύστημα αλλά τα άτομα, δηλαδή εμάς.

Στην προσπάθεια λοιπόν προβολής της επικείμενης ανάπτυξης της οικονομίας σε ατομικό επίπεδο θα πρέπει να “φανταστούμε” τη θέση του μέσου εργαζόμενου – υπό την προϋπόθεση ότι θα είναι εργαζόμενος μετά το τέλος (::) της καταστροφικής ύφεσης.

Η δική μας “φαντασία” δημιουργεί την εικόνα εκείνου του υπερ-δανεισμένου ο οποίος με χαμηλότερο εισόδημα (σε σχέση με την προ κρίσης εποχή) θα πρέπει να αντιμετωπίσει ένα κόστος ζωής που ΔΕΝ έχει μειωθεί.

Αυτό το “μοντέλο” ΔΕΝ μας παραπέμπει σε βελτίωση βιοτικού επιπέδου και ασφαλώς ΔΕΝ εμπεριέχει ούτε την έννοια της κοινωνικής ευημερίας αλλά και ούτε αυτή της εξέλιξης.

Κλείνοντας την αναφορά μας στην επικείμενη (;;) ανάπτυξη της οικονομίας, πιστεύουμε ότι το “νέο” οικονομικό σύστημα θα πρέπει να επαναπροσδιοριστεί με περισσότερο “άρωμα” ηθικής αλλά και αυτογνωσίας!

Αποπληθωρισμός και ύφεση: Deflationary Spiral

Αν θέλαμε να «φωτογραφίσουμε» την οικονομία των χωρών (τουλάχιστον) της Νότιας Ευρώπης, ασφαλώς  η πρώτη ξεκάθαρη παρατήρηση θα σχετιζόταν με το «βύθισμα» των οικονομιών τους σε μια 6ετή ύφεση.

Επιχειρώντας να κάνουμε focus σε συγκεκριμένα κομμάτια της φωτογραφίας, χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία θα παρατηρούσαμε μεγάλο χρέος (Δημόσιο και Ιδιωτικό), μείωση του ΑΕΠ, υψηλό ποσοστό ανεργίας, σημαντική μείωση του εισοδήματος, και περιορισμένες επενδύσεις παρά τα χαμηλά επιτόκια.

Η άποψή μας για τα αίτια αυτής της τόσο έντονης και μεγάλης σε διάρκεια ύφεσης έχει εκφραστεί σε προηγούμενα άρθρα μας.

Οι σημερινές σκέψεις μας αφορούν το αντίθετο φαινόμενο του πληθωρισμού που παρατηρείται, δηλαδή αυτό του αποπληθωρισμού.

Είναι γνωστό ότι ο αποπληθωρισμός είναι συνώνυμο της αρνητικής μεταβολής του γενικού επιπέδου των τιμών. Δηλαδή, αρνητικός πληθωρισμός.

Σαν πρώτο άκουσμα, κάποιος θα το θεωρήσει σαν θετικό γεγονός σκεπτόμενος  ότι μπορεί πλέον να αγοράζει (με την ίδια ποσότητα χρήματος) μεγαλύτερη ποσότητα αγαθών.

Ερμηνεύοντας όμως λίγο περισσότερο την έννοια του αποπληθωρισμού θα καταλήγαμε στις παρακάτω δύο παρατηρήσεις:

Αποπληθωρισμός και χρέος

Η ύπαρξη αποπληθωρισμού στην πραγματικότητα αυξάνει το υπάρχον χρέος.

Για παράδειγμα, αν κάποιος δανείστηκε 100  για ένα χρόνο με επιτόκιο 5 % και με πληθωρισμό 10 %, η πραγματική αξία των χρημάτων που θα επιστρέψει μετά από ένα χρόνο θα ισούταο με 105/1,1 = 95,45 €.

Αν έχουμε αποπληθωρισμό, έστω της τάξης του 10 %, ο παρανομαστής του προηγούμενου κλάσματος θα είναι ίσος με 0,9 με αποτέλεσμα το ποσό που θα πρέπει να επιστραφεί να είναι 116,67 €.

Αποπληθωρισμός και παραγωγή

Η μείωση των τιμών θα οδηγήσει σε μείωση της παραγωγής που μεταξύ άλλων σημαίνει είτε μείωση μισθών είτε απολύσεις. Δηλαδή νέα μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος.

Μεμονωμένα ή συνδυαστικά, οι παραπάνω παρατηρήσεις οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η ύφεση διατηρείται ή και βαθαίνει περισσότερο!

Κάποιος άλλος θα ισχυριστεί ότι το παραπάνω αρνητικό ενδεχόμενο μερικώς περιορίζεται λόγω των χαμηλών επιτοκίων που ασφαλώς σημαίνει πιο «φτηνό» χρήμα.

Άρα θα υπάρχει μερικό αντιστάθμισμα του αποπληθωρισμού, αλλά και κίνητρο για «νέο» δανεισμό, επενδύσεις, αύξηση της παραγωγής, μισθών με τελικό αποτέλεσμα την έξοδο της οικονομίας από την ύφεση.

Όμως σε αυτό το σενάριο έχουμε δύο ερωτηματικά. Πως κάποιος θα δανειστεί όταν οι Τράπεζες δεν χορηγούν κεφάλαια στην πραγματική οικονομία; Αλλά και γιατί κάποιος να δανειστεί  προκειμένου να παράγει ένα προϊόν το οποίο θα πουλήσει σε μειωμένη τιμή;

Τα παραπάνω δεδομένα οδηγούν στην εμφάνιση του deflationary spiral, δηλαδή στην διαιώνιση της ύφεσης λόγω του αποπληθωρισμού (deflation)

Αποπληθωρισμός και ύφεση. Μήπως να δημιουργήσουμε τεχνητό πληθωρισμό

Στην φάση αυτή της οικονομίας, το «κακό» εργαλείο που ονομάζεται πληθωρισμός ίσως είναι απαραίτητο για το «ξεκόλλημα» από την ύφεση.

Μια από τις μορφές εμφάνισης «τεχνητού» πληθωρισμού είναι το κόψιμο νέου χρήματος.

Η εμφάνιση πληθωρισμού δεν είναι αρνητικό φαινόμενο για τη συγκεκριμένη φάση της οικονομίας. Όπως αναλύσαμε παραπάνω αφενός θα μειώσει την πραγματική αξία των (προς επιστροφή) δανείων. Ταυτόχρονα η «εμφάνιση» νέου χρήματος θα αυξήσει την κατανάλωση, η οποία με τη σειρά της θα δώσει ώθηση στην αύξηση της παραγωγής, της απασχόλησης, του εισοδήματος. Δηλαδή θα οδηγήσει την οικονομία σε ανάκαμψη.

Τα διαθέσιμα «εργαλεία» της οικονομίας ανά φάση του οικονομικού κύκλου είναι γνωστά. Πάντα βέβαια με ύπαρξη λεπτών  ισορροπιών μεταξύ σωστής και λανθασμένης κίνησης. Δηλαδή το «σωστό» εργαλείο του σήμερα όταν επιτελέσει την αποστολή του πρέπει να αποσυρθεί γιατί θα μετεξελιχτεί αύριο σε καταστροφικό.