Η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή. Price Elasticity of Demand (PED)

Από το νόμο της ζήτησης γνωρίζουμε ότι όταν μεταβάλλεται η τιμή (P) ενός αγαθού οι καταναλωτές αντιδρούν (στην πλειοψηφία των αγαθών) μεταβάλλοντας την ζητούμενη ποσότητά του (QD) προς την αντίθετη κατεύθυνση, ceteris paribus.

Ο βαθμός της αντίδρασης (έντονος ή ήπιος) εξαρτάται, μεταξύ άλλων, από το πόσο αναγκαίο είναι το αγαθό για τον καταναλωτή, από την ύπαρξη ή όχι υποκατάστατων, και από το ύψος της τιμής του αγαθού.
Είναι φανερό ότι μια αύξηση της τιμής του νερού, το οποίο λόγω του ότι είναι απολύτως αναγκαίο και δεν έχει υποκατάστατα, αναγκάζει ή επιβάλλει θα λέγαμε στον καταναλωτή, μια ήπια (μικρή) αντίδραση στη μείωση της ζητούμενης ποσότητας.

Αντίθετα, η αντίδραση του καταναλωτή σε μια πιθανή αύξηση της τιμής του μαρουλιού θα είναι έντονη στη μείωση της ζητούμενης ποσότητας γιατί ο βαθμός αναγκαιότητας είναι περιορισμένος με την έννοια ότι ο καταναλωτής μπορεί να υποκαταστήσει το μαρούλι με άλλα λαχανικά που θα έχουν μικρότερη τιμή.

Επίσης, όπως αναφέρθηκε προηγούμενα, ο βαθμός της αντίδρασης του καταναλωτή (στην ζητούμενη ποσότητα) εξαρτάται και από το ύψος της τιμής του αγαθού.
Πιο συγκεκριμένα, είναι αναμενόμενη μια ήπια αντίδραση σε μια αύξηση της τιμής (έστω κατά 30 %) ενός αγαθού που κοστίζει 2 € (θα είναι μικρή η ποσοτική επιβάρυνση της δαπάνης καταναλωτή – μόλις 0,6 €).
Αντίθετα, η αντίδραση αναμένεται περισσότερο έντονη σε μια ίσης ποσοστιαίας αύξησης της τιμής (30%) σε ένα αγαθό του οποίου η αξία είναι 200€ (πολύ μεγαλύτερη ποσοτική επιβάρυνση - 60€)

Αυτή ακριβώς την έντονη ή ήπια αντίδραση του καταναλωτή (στη ζητούμενη ποσότητα) σε μεταβολή της τιμής ενός αγαθού, ceteris paribus μας δείχνει – μετράει η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή (ED).

Έχοντας αναλύσει την έννοια της ελαστικότητας ζήτησης ως προς την τιμή θα πρέπει να επισημάνουμε τα παρακάτω:

- Η ελαστικότητα (γενικά) υπολογίζει ποσοστιαίες μεταβολές (κάτι που λύνει και το πρόβλημα των διαφορετικών μονάδων μέτρησης που χρησιμοποιούνται για την τιμή και την ζητούμενη ποσότητα ενός αγαθού, π.χ. € και τεμάχια) και όχι ποσοτικές.
Συγκεκριμένα η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή μετράει την ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας (QD) προς την ποσοστιαία μεταβολή της τιμής (P).
ED = (%ΔQD)/(%ΔP) (1)
Για παράδειγμα αν μια αύξηση της τιμής ενός αγαθού κατά 40% προκαλεί μια μείωση της ζητούμενης ποσότητάς του κατά 10% η ED = - 0,25.

- Το πρόσημο της ED είναι αρνητικό και αυτό γίνεται εύκολα αντιληπτό από τον τύπο της (1) αν σκεφτούμε ότι οι μεταβολές της QD και της P είναι προς την αντίθετη κατεύθυνση, δηλαδή είναι ετερόσημες.
Εξαίρεση αποτελούν τα Veblen (α) και Giffen (β) αγαθά στα οποία δεν ισχύει ο νόμος της ζήτησης και σαν συνέπεια η ED έχει θετικό πρόσημο.

- Εάν η ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας (%ΔQD) είναι σε απόλυτη τιμές μικρότερη της ποσοστιαίας μεταβολής της τιμής (%ΔΡ) η αντίδραση του καταναλωτή θεωρείται ήπια και η ζήτηση ονομάζεται ανελαστική, δηλαδή|ED|< 1 (π.χ. ED = - 0,25, συνήθως αγαθά πρώτης ανάγκης ή / και χωρίς υποκατάστατα). Στην αντίθετη περίπτωση, η αντίδραση του καταναλωτή χαρακτηρίζεται έντονη και η ζήτηση ονομάζεται ελαστική, δηλαδή |ED|> 1 (π.χ. ED = -1,4, αγαθά όχι αναγκαία ή / και με υποκατάστατα).

- Η ED έχει λόγο υπολογισμού, στην προφανή περίπτωση που υπάρχει μεταβολή της τιμής ενός αγαθού. Εδώ θα πρέπει να προσέχουμε ανά περίπτωση ποια είναι η αρχική τιμή (Ρ1) επί της οποίας θα υπολογιστεί η ποσοστιαία μεταβολή.

- Είναι σημαντικό να αποφεύγουμε μια σύγχυση που συχνά δημιουργείται μεταξύ ποσοστιαίας και ποσοτικής μεταβολής. Συγκεκριμένα, αν μια τιμή Ρ1(αρχική) αυξηθεί κατά α % και γίνει Ρ2 (τελική) και στη συνέχεια η Ρ2 μειωθεί κατά α % δεν θα «επανέλθει» στην Ρ1.
Για παράδειγμα, αν ο αριθμός 10 αυξηθεί κατά 50% θα ισούται με 15. Αλλά αν ο αριθμός 15 μειωθεί κατά 50% θα ισούται με 7,5 και ΟΧΙ με 10.
Από το προηγούμενο παράδειγμα καταλαβαίνουμε ότι αν η ποσοστιαία μεταβολή της τιμής υπολογιστεί στην τελική τιμή αντί της αρχικής (υπάρχουσας) η τιμή της ED δεν θα είναι η σωστή.

- Η τιμή της ED (έστω – 0,5) δηλώνει ότι αν η τιμή ενός αγαθού μεταβληθεί κατά + 1% η ζητούμενη ποσότητά του θα μεταβληθεί κατά – 0,5 %.

(α) Veblen goods: Αγαθά κατά κανόνα πολυτελείας που κατά τη γνώμη του καταναλωτή η απόκτησή τους προσδίδει κύρος, Σε αυτή την περίπτωση με την αύξηση της τιμής τους αυξάνεται η ζητούμενη ποσότητα. Παράδειγμα, η Rolls-Royce.
(β) Giffen goods: Αγαθά απαραίτητα για την επιβίωση (για παράδειγμα το ψωμί) για τα οποία δαπανάται πολύ μεγάλο μέρος του εισοδήματος ιδιαίτερα φτωχών νοικοκυριών.

Ψάχνοντας τη λύση~Μια νέας μορφής επανάσταση

Θα είναι κουραστική μια ακόμα αναφορά στην οικονομική κατάσταση της Ελλάδας του σήμερα. Δεν θα προσφέρει τίποτα και σε κανένα η προσπάθεια «φωτογράφησης» του μέσου Έλληνα. Είναι προ πολλού γνωστή και με ένα τρόπο αλάθητο, δηλαδή βιωματικό. Και βέβαια η εικόνα δεν περιορίζεται στο οικονομικό profile, αλλά με βάση αυτό επεκτείνεται σε όλους τους τομείς της προσωπικής και κοινωνικής ζωής.

Η κατάσταση εμφανίζεται να είναι δύσκολα αναστρέψιμη οικονομικά. Βέβαια, σε προηγούμενες  δημοσιεύσεις Η Ελλάδα των χαμένων ευκαιριών έχουμε εκφράσει την άποψη μας, ότι δηλαδή δεν «επιτρέπουμε» στην οικονομία να λειτουργήσει προς την κατεύθυνση της ανάκαμψης. Στην πραγματικότητα, η εφαρμοζόμενη οικονομική λογική (το λογική.. αποτελεί σχήμα λόγου) είναι σχεδόν η αντίθετη από αυτή που θα έπρεπε.

Και βέβαια δεν υπάρχει έλλειψη καλών οικονομολόγων. Αυτό θα ήταν το επιθυμητό, γιατί εύκολα θα τους αλλάζαμε. Η έλλειψη αφορά τη λέξη «βούληση». Ένας όρος με άπειρες προεκτάσεις είτε σε χώρους τους οποίους φανατικά επιμένουμε να μην αγγίζουμε, είτε στην εικόνα του αδύνατου που «καταφέραμε» να χαρίσουμε στα ισχυρά κέντρα λήψης αποφάσεων.

Μοιάζουμε απλοί θεατές στο θέατρο του παραλόγου όπου κυριαρχούν η χαμένη έννοια των λέξεων, οι ψεύτικες υποσχέσεις, η ανυπαρξία προγράμματος, η αστειότητα, ο εκφυλισμός της αλήθειας, και δυστυχώς χωρίς την αίσθηση ενός καλύτερου αύριο.

Οι κοινωνικές αντιδράσεις, όπως τις γνωρίζαμε, δεν υπάρχουν πια..Φρόντισαν κάποιοι έντεχνα να τις καταχωνιάσουν βαθιά στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.

Ίσως να πρέπει να χτίσουμε στη σκέψη μας μια νέας μορφής επανάσταση. Αυτής που θα αφορά μια διαφορετική αντίληψη για το σημερινό «ευ ζην».

Το μοντέλο των προηγούμενων τριών δεκαετιών φαίνεται ότι πρέπει να αντικατασταθεί από ένα νέο, βασισμένο όχι αποκλειστικά (και με το όποιο τίμημα) στην απόκτηση χρήματος και κατ΄επέκταση υλικών αγαθών. Ο υπέρ καταναλωτισμός ήταν η δική μας λανθασμένη συμμετοχή σε αυτό που σήμερα εμφανίζεται αδιέξοδο. Βέβαια, πολλοί ήταν εκείνοι που έντεχνα μας τον «επέβαλλαν».

Ρίχνοντας περισσότερες ματιές στο μέσα μας και χρησιμοποιώντας τα δικά μας θέλω και πρέπει - όχι τρίτων -  ίσως αποκτήσουμε μια καλύτερη αίσθηση της πραγματικής εικόνας του νέου εαυτού μας. Μιας εικόνας απαγκιστρωμένης από τα «πρότυπα» της δεκαετίας του 90.

Απεδείχθη (με μεγάλο κόστος βέβαια) ότι ΔΕΝ είναι «απαραίτητη» η ύπαρξη Cayenne, μεζονέτας, πισίνας, εξωτικών ταξιδιών, πούρων και Κολωνακίου στη ζωή μας..και πολύ περισσότερο τα προηγούμενα δεν ήταν εκείνα που θα «έφτιαχναν» μια υγειή σχέση με τους άλλους.

 

Εύχομαι να διδαχτήκαμε ότι πρέπει να ζούμε για εμάς! Η χρησιμοποίηση κριτηρίων άλλων στη δική μας ζωή μοιάζει να ήταν η παγίδα που δεν αποφύγαμε. Όμως η αλλαγή της αντίληψής μας για την «ωραία ζωή» θα αλλάξει και τα πρόσωπα που θα είναι πλέον παγιδευμένα..

Ψάχνοντας τη λύση…

 

Κράτα το

Κράτα το

Κράτα το

Κράτα το

Κράτα το

Κράτα το

Κράτα το

Κράτα το

Κράτα το

Κράτα το

Κράτα το

Κράτα το