Μακροοικονομία – Τα πρώτα ακούσματα

Λόγω (της απαραίτητης) προσθήκης στην ύλη της Οικονομίας (ΑΟΘ) κεφαλαίων της Μακροοικονομίας θεωρούμε  χρήσιμη για τους μαθητές μια εισαγωγική ανάλυση και ερμηνεία κάποιων εννοιών που θα συναντήσουν.

Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (Α.Ε.Π)

Ασφαλώς αρκετοί έχουν ακούσει το όρο Α.Ε.Π που δείχνει την αξία της παραγωγής των τελικών αγαθών και υπηρεσιών που παρήχθησαν εντός μιας χώρας μέσα σε ένα έτος. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι για την Ελλάδα το Α.Ε.Π του 2018 ήταν περί τα 218 δις. Δολ. ΗΠΑ.

Το Α.Ε.Π σαν μέγεθος δείχνει την ανάπτυξη της οικονομίας παρά το ότι αυτό δεν είναι πάντα αντιπροσωπευτικό. Πρώτον θα πρέπει να αποπληθωριστεί (να υπολογιστεί σε σταθερές τιμές) ώστε να είναι συγκρίσιμο με προηγούμενα έτη, και δεύτερον ακόμα και το σε σταθερές τιμές Α.Ε.Π (Πραγματικό) έχει σαν δείκτης σοβαρές ατέλειες.

Για την παραγωγή των αγαθών (όπως είναι ήδη γνωστό) συμμετέχουν οι παραγωγικοί συντελεστές οι όποιοι ασφαλώς «ζητούν» αμοιβή για αυτή τους την συμμετοχή. Το σύνολο αυτών των αμοιβών (μισθοί, ενοίκια, κέρδη, κ.α.) συνθέτουν το συνολικό εισόδημα που δημιουργήθηκε στην οικονομία του κράτους μέσα στην υπό εξέταση χρονιά. Αυτή είναι η μορφή (όψη) του Α.Ε.Π σαν εισόδημα

Το εισόδημα που προέκυψε κατευθύνθηκε με τη μορφή της δαπάνης στην αγορά των παραχθέντων αγαθών και υπηρεσιών. Εδώ έχουμε τη μορφή (όψη) του Α.Ε.Π σαν δαπάνη.

Βεβαίως και στις δύο περιπτώσεις αναφερόμαστε σε συνολικά μεγέθη που πηγάζουν τόσο από τον ιδιωτικό όσο και τον δημόσιο τομέα.

Οικονομικοί κύκλοι

Στην οικονομία (και γενικότερα στη ζωή) εναλλάσσονται οι καλές με τις άσχημες μέρες. Αυτές οι αλλαγές συνθέτουν τους οικονομικούς κύκλους.

Υπάρχουν περίοδοι με έντονη παραγωγική δραστηριότητα κάτι που έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση των εισοδημάτων και επομένως της κατανάλωσης οι οποίες περίοδοι θα δώσουν αργότερα τη θέση τους στη λεγόμενη ύφεση δηλαδή σε περιόδους μείωσης της παραγωγής και των εισοδημάτων αλλά και αύξησης της ανεργίας.

Η τάση λοιπόν μιας οικονομίας μπορεί διαχρονικά να είναι ανοδική αυτό όμως δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η κάθε επόμενη μέρα θα είναι καλύτερη από την προηγούμενη. Η ανάπτυξη γίνεται μέσα από την ύπαρξη οικονομικών κύκλων.

Δημόσια Οικονομικά

Το κράτος (δημόσιο) μέσω της δημοσιονομικής πολιτικής που ασκεί προσπαθεί τα έσοδά του που προέρχονται κυρίως από την παραγωγική του δραστηριότητα και την είσπραξη των φόρων να καλύπτουν τα έξοδα που κυρίως αφορούν τα έξοδα λειτουργίας των δημόσιων επιχειρήσεων, τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων και τις νέες επενδύσεις. Στην περίπτωση που τα δεύτερα είναι μεγαλύτερα των πρώτων η σύναψη δανείου είναι απαραίτητη.

Βεβαίως ο δανεισμός «λύνει» το πρόβλημα στο σήμερα αλλά δημιουργεί σημαντικές υποχρεώσεις στο αύριο που θα μπορέσουν να αντιμετωπισθούν μόνο μέσα από την οικονομική ανάπτυξη, δηλαδή την παραγωγή μεγαλύτερου εισοδήματος ικανού να αποπληρώσει το κεφάλαιο και τους τόκους των δανείων.

Τέλος στον  κρατικό προϋπολογισμό περιλαμβάνονται οι προβλέψεις δαπανών και εσόδων κατά την διάρκεια του έτους αναφοράς.